Brief regering : Fiche: Verordening voor Europese langetermijninvesteringsfondsen (European Long-Term Investment Funds, ELTIF’s)

Nr. 3267 BRIEF VAN DE MINISTER VAN BUITENLANDSE ZAKEN

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 21 januari 2022

Fiche: Herziening richtlijn kiesrecht mobiele EU burgers bij gemeenteraadsverkiezingen,
Herziening richtlijn kiesrecht mobiele EU burgers bij verkiezingen van het EP, Mededeling
bescherming integriteit verkiezingen en stimulering democratische participatie (Kamerstuk
22 112, nr. 3261)

Fiche: Verordening transparantie en gerichte politieke reclame (Kamerstuk 36 013, nr. 2)

Fiche: Herziening verordening statuut en financiering Europese politieke partijen
en stichtingen (Kamerstuk 22 112, nr. 3263)

Fiche: Herziening richtlijn betreffende energieprestatie gebouwen (Kamerstuk 36 012, nr. 2)

Fiche: Herziening verordening en richtlijn markten voor financiële instrumenten (Kamerstuk
22 112, nr. 3264)

Fiche: Verordening centraal Europees toegangspunt publieke informatie financiële diensten
(Kamerstuk 22 112, nr. 3265)

Fiche: Herziening richtlijn AIFMD en richtlijn UCITS met betrekking tot uitbesteding,
liquiditeitsmanagement-instrumenten, toezichtrapportages, bewaarders en schuldfondsen
(Kamerstuk 22 112, nr. 3266)

Fiche: Verordening voor Europese langetermijninvesteringsfondsen (European Long-Term
Investment Funds, ELTIF’s)

Fiche: Commissieaanbeveling gemeenschappelijke Europese dataruimte voor cultureel
erfgoed (Kamerstuk 22 112, nr. 3268)

De Minister van Buitenlandse Zaken, W.B. Hoekstra

Fiche: Verordening voor Europese langetermijninvesteringsfondsen (European Long-Term Investment Funds, ELTIF’s)

1. Algemene gegevens

a) Titel voorstel

Voorstel voor een verordening van het Europees Parlement en de Raad betreffende Europese
langetermijninvesteringsfondsen (European Long-Term Investment Funds, ELTIF’s)

b) Datum ontvangst Commissiedocument

25 november 2021

c) Nr. Commissiedocument

COM(2021) 722

d) EUR-Lex

https://eur-lex.europa.eu/legal-content/NL/TXT/?uri=CELEX%3A52021PC0722…

e) Nr. impact assessment Commissie en Opinie Raad voor Regelgevingstoetsing

SWD(2021) 342

f) Behandelingstraject Raad

Economische en Financiële Raad

g) Eerstverantwoordelijk ministerie

Ministerie van Financiën

h) Rechtsbasis

Artikel 114 van het Verdrag betreffende de Werking van de Europese Unie (VWEU)

i) Besluitvormingsprocedure Raad

Gekwalificeerde meerderheid

j) Rol Europees Parlement

Medebeslissing

2. Essentie voorstel

a) Inhoud voorstel

Het voorstel betreft een herziening van het raamwerk voor Europese langetermijninvesteringsfondsen
(ELTIF’s). Met voorliggend voorstel wil de Commissie langetermijninvesteringen stimuleren
ter ondersteuning van een duurzaam, inclusief en veerkrachtig economisch herstel.
Het voorstel is onderdeel van het nieuwe Actieplan Kapitaalmarktunie.1

Een ELTIF is een type investeringsvehikel dat is ontworpen voor beleggers die langetermijninvesteringen
willen doen in bedrijven en projecten. Het huidige ELTIF-regime stelt (niet-)professionele
beleggers in staat om voor een lange termijn te beleggen in Europese niet-beursgenoteerde
bedrijven en in lange termijn activa zoals onroerend goed en infrastructuurprojecten.
Indien een ELTIF een vergunning heeft kan zij door middel van een Europees paspoort
grensoverschrijdend deelnemingsrechten aanbieden aan zowel professionele als niet-professionele
beleggers.

Sinds de introductie van de ELTIF Verordening (Verordening (EU) 2015/760) zijn er
zeer weinig ELTIF-fondsen opgezet. De totale omvang van de netto activa van die fondsen
werd in 2021 geschat op ongeveer EUR 2,4 miljard. De Commissie ziet zowel aan de vraag-
als de aanbodkant oorzaken voor de beperkte omvang van de markt. Voor aanbieders van
ELTIF’s zijn de belangrijkste barrières onder andere de gelijke behandeling van professionele
en niet-professionele beleggers, de beperkingen die worden gesteld aan de activa waarin
mag worden belegd en de strikte fondsregels. De Commissie stelt dat de belangrijkste
barrières voor beleggers in ELTIF’s zijn dat het inlegbedrag minimaal EUR 10.000 is
en dat een niet-professionele belegger met een beleggingsportefeuille onder de EUR
500.000 niet meer dan 10% van de waarde van zijn portefeuille mag investeren in de
ELTIF.

De voorgestelde aanpassingen richten zich op het (financieel) aantrekkelijker maken
van ELTIF’s voor zowel fondsbeheerders als beleggers. Voor beheerders worden de fondsregels
minder strikt en de activa waarin mag worden belegd worden verruimd. Zo wordt onder
meer de definitie van reële activa verruimd. Met de herziening vallen alle activa
met «intrinsieke waarde» onder de definitie. Dit betekent dat ELTIF-beheerders nu
ook in moeilijk te kwantificeren activa, zoals intellectueel eigendom of onderwijs,
kunnen investeren. Daarnaast wordt het voor beheerders eenvoudiger om een fondsstrategie
te kiezen waarbij een ELTIF investeert in een andere ELTIF (fund-of-fund strategie).
Ook wordt het mogelijk voor beheerders om onderscheid te maken tussen professionele
en niet-professionele beleggers, waarbij een ELTIF gericht op professionele beleggers
aan minder strikte fondsregels moet voldoen. Het betreft fondsregels voor risicospreiding,
de samenstelling van het portfolio en het gebruik van kredieten. Omdat de risicobereidheid,
beleggingsstrategieën en -doelen van professionele en niet-professionele beleggers
kunnen verschillen, krijgen ELTIF-beheerders meer ruimte om onderscheid te maken tussen
deze doelgroepen.

Het voorstel maakt het ook eenvoudiger voor beleggers om te investeren in ELTIF’s.
Zo vervalt de eis dat een belegger minimaal EUR 10.000 dient in te leggen en niet
meer dan 10% van de waarde van de portefeuille mag beleggen in een ELTIF indien de
waarde van de beleggingsportefeuille minder dan EUR 500.000 is. Bovendien hoeft er
geen aparte geschiktheidstoets te worden afgenomen (er wordt wel aangesloten bij de
geschiktheidstoets onder MiFID II) en wordt het verplicht advies voor niet-professionele
beleggers geschrapt.

b) Impact assessment Commissie

De Commissie ziet de gebrekkige groei in de ELTIF-markt – het aantal ELTIF’s en de
grootte daarvan – als het kernprobleem om op te lossen. De Commissie heeft verschillende
aanpassingen, gericht op zowel de aanbod- als de vraagkant van de markt, overwogen.

Ten aanzien van de toepasselijkheid van een uniform kader voor ELTIF’s gericht op
zowel professionele als niet-professionele beleggers heeft de Commissie drie opties
overwogen. Optie 1 is om de uniformiteit te behouden. Optie 2 is om de uniformiteit
te behouden en daarnaast de regels te versoepelen. Optie 3 is om de regels meer te
versoepelen voor de ELTIF’s gericht op professionele beleggers dan voor de ELTIF’s
gericht op niet-professionele beleggers. Om de balans te vinden tussen het bevorderen
van toegankelijkheid tot ELTIF’s en het beschermen van niet-professionele beleggers
heeft de Commissie gekozen voor optie 3. Niet-professionele beleggers kunnen een ander
niveau van risicobereidheid en deskundigheid hebben, en dienen daardoor meer beschermd
te worden dan professionele beleggers.

Ten aanzien van de minimuminleg- en spreidingseisen voor niet-professionele beleggers
heeft de Commissie twee opties overwogen. Optie 1 was om de huidige regels – een minimuminleg
van EUR 10.000 en de eis dat beleggers met een totale portefeuille van minder dan
EUR 500.000 niet meer dan 10% daarvan in ELTIF’s investeren – te behouden. Optie 2
was om de eisen te verlagen of om deze volledig te los te laten. Omdat deze regels
onnodig hoge toegangsbarrières creëren voor niet-professionele beleggers is gekozen
voor optie 2. Om ervoor te zorgen dat niet-professionele beleggers voldoende worden
beschermd, wordt door de Commissie ook aangeraden om de ELTIF-geschiktheidstoets te
vervangen met de MiFID II-geschiktheidstoets.

Ten aanzien van de restricties op het vroegtijdig opnemen van in ELTIF geïnvesteerde
gelden heeft de Commissie drie opties overwogen. Optie 1 was om de huidige restricties
te behouden. Optie 2 was een periodiek opnamemoment toe te staan. Optie 3 was om een
opnamemechanisme op te zetten, waarbij beleggers zich kunnen terugtrekken als andere
beleggers bereid zijn om in de ELTIF te investeren. Optie 3 kreeg de voorkeur van
de Commissie in de impact assessment. Het voordeel van optie 3 is dat beleggers in
een ELTIF de mogelijkheid wordt geboden om uit te stappen, zij het zonder garantie
dat dit zal gebeuren, terwijl de belangen van de beleggers die niet uitstappen worden
beschermd.

De Commissie heeft daarnaast drie aanpassingsopties overwogen en afgewezen. Dit betreft
de intrekking van het ELTIF-regime, het introduceren van een nieuwe beleggerscategorie
(«semi-professionele beleggers») en het toestaan van beursintroducties van ELTIF’s.

3. Nederlandse positie ten aanzien van het voorstel

a) Essentie Nederlands beleid op dit terrein

De herziening van de ELTIF Verordening vloeit voort uit het nieuwe Actieplan Kapitaalmarktunie.
Een van de doelstellingen van het actieplan is de ondersteuning van een duurzaam,
inclusief en veerkrachtig economisch herstel door betere toegang tot financiering
voor Europese bedrijven. Om deze doelstelling te bereiken heeft de Europese Commissie
onder meer voorgesteld om langetermijninvesteringen te stimuleren door de ELTIF Verordening.
Het kabinet steunt de herziening van de ELTIF Verordening met als doel het stimuleren
van langetermijninvesteringen in ondernemingen.2 De energietransitie en ook andere verduurzamingstrajecten vragen om langetermijninvesteringen
waaraan ELTIF’s een bijdrage kunnen leveren. Het kabinet heeft naast het stimuleren
van langetermijninvesteringen ook aandacht voor effectieve beleggersbescherming.

b) Beoordeling + inzet ten aanzien van dit voorstel

Het kabinet oordeelt positief over de voorgestelde herziening van het ELTIF-regime.
Het voorstel richt zich op de belangrijkste barrières voor het opzetten van en investeren
in ELTIF-fondsen. Het kabinet kan zich vinden in de verruiming van de activa waarin
mag worden belegd en het versoepelen van de fondsregels. Dit geeft beheerders meer
flexibiliteit bij het opzetten van een ELTIF, onder meer inzake de fondsstrategie.
Daarnaast begrijpt het kabinet het voorstel om een onderscheid te maken tussen professionele
en niet-professionele beleggers, omdat het gewenste niveau van beleggersbescherming
voor deze typen beleggers verschillend is.

Het kabinet oordeelt ook positief dat het voorstel barrières wil wegnemen voor niet-professionele
beleggers. Zo wordt voorgesteld om de minimale inleg van EUR 10.000 voor beleggers
te schrappen en niet langer voor te schrijven dat een belegger met een beleggingsportefeuille
van maximaal EUR 500.000 maximaal 10% van de portefeuille mag beleggen in een ELTIF.
Dit kan leiden tot een toename van investeringen in ELTIF’s door niet-professionele
beleggers. Er zijn in het voorstel ook enkele voorstellen gedaan ter bescherming van
de belegger. Zo dient er een geschiktheidstoets te worden uitgevoerd conform MiFID II.

c) Eerste inschatting van krachtenveld

Het kabinet verwacht dat andere lidstaten eveneens overwegend positief zullen staan
tegenover het voorstel, maar dat er wel (technische) vragen en opmerkingen zullen
worden geplaatst. Het Europees Parlement heeft eveneens nog geen formeel standpunt
ingenomen.

4. Beoordeling bevoegdheid, subsidiariteit en proportionaliteit

a) Bevoegdheid

Het oordeel van het kabinet voor wat betreft de bevoegdheid is positief. Het voorstel
is gebaseerd op artikel 114 VWEU. Dit artikel geeft de EU de bevoegdheid tot het vaststellen
van maatregelen betreffende instelling en werking van de interne markt. Uit artikel 4,
lid 2, sub a VWEU volgt dat de interne markt een gedeelde bevoegdheid betreft tussen
de EU en de lidstaten. Het kabinet kan zich vinden in deze rechtsgrondslag, nu het
herzien van het kader voor ELTIF’s de werking van de interne markt, en dan met name
de werking van kapitaalmarkten, kan bevorderen.

b) Subsidiariteit

Het subsidiariteitsoordeel van het kabinet is positief. De verordening heeft tot doel
om langetermijninvesteringen te stimuleren. De ELTIF Verordening maakt langetermijninvesteringen
toegankelijk voor zowel professionele als niet-professionele beleggers door EU-breed
uniforme eisen te stellen aan beheerders en beleggers. Uniforme eisen zorgen voor
het wegnemen van belemmeringen op de interne markt en draagt op die wijze bij aan
het gelijke speelveld binnen de EU. Dit doel kan niet voldoende worden bereikt door
optreden van individuele lidstaten. daarom acht het kabinet optreden op EU-niveau
gerechtvaardigd. Bovendien gaat het hier om de wijziging van een bestaande Verordening.
Ook daarom is optreden op EU-niveau gerechtvaardigd.

c) Proportionaliteit

Het kabinet oordeelt positief over de proportionaliteit van het voorstel. De verordening
heeft tot doel om langetermijninvesteringen te stimuleren, dit doel ondersteunt het
kabinet. Momenteel wordt er weinig gebruik gemaakt van het ELTIF-raamwerk. De Commissie
heeft vastgesteld wat de belangrijkste barrières zijn voor zowel beheerders als beleggers
voor het gebruik van een ELTIF. Op basis hiervan heeft de Commissie gerichte aanpassingen
voorgesteld die de belangrijkste barrières moeten wegnemen. Deze aanpassingen maken
het ELTIF-product voor zowel fondsbeheerders (aan de aanbodzijde) als beleggers (van
de vraagkant) financieel aantrekkelijker. Daarmee is dit een geschikte herziening
om de toename van langetermijninvesteringen in Europa door (niet-professionele) beleggers
te bevorderen. Omdat het voorstel gerichte aanpassingen bevat van een reeds bestaande
verordening gaat het voorstel niet verder dan noodzakelijk en is er geen ander, minder
ingrijpend, optreden mogelijk om het doel te bereiken.

5. Financiële consequenties, gevolgen voor regeldruk, concurrentiekracht en geopolitieke
aspecten

a) Consequenties EU-begroting

Volgens de Commissie heeft het voorstel geen budgettaire gevolgen voor de EU. Indien
er toch gevolgen zijn voor de EU-begroting, is het kabinet van mening dat de benodigde
EU-middelen gevonden dienen te worden binnen de in de Raad afgesproken financiële
kaders van de EU-begroting 2021–2027 en dat deze moeten passen bij een prudente ontwikkeling
van de jaarbegroting.

b) Financiële consequenties (incl. personele) voor rijksoverheid en/ of medeoverheden

Dit voorstel heeft geen financiële consequenties (incl. personele) voor rijksoverheid
en/of decentrale overheden. Mochten er uiteindelijk toch budgettaire gevolgen zijn,
dan worden deze ingepast op de begroting van het beleidsverantwoordelijke departement,
conform de regels van de budgetdiscipline.

c) Financiële consequenties en gevolgen voor regeldruk voor bedrijfsleven en burger

Met deze herziening wordt geprobeerd het gebruik van ELTIF’s financieel aantrekkelijker
te maken, zowel voor fondsbeheerders als beleggers. De additionele kosten voor beheerders
zullen naar verwachting beperkt zijn. Voor beleggers ontstaan geen directe additionele
kosten, wel kunnen kosten door beheerders worden doorberekend aan beleggers.

d) Gevolgen voor concurrentiekracht en geopolitieke aspecten

Er worden op voorhand geen significante gevolgen voor het concurrentievermogen voorzien.
De versnelde verduurzaming van de Europese economie door een toename in langetermijninvesteringen,
een mogelijk gevolg van deze herziening, zou de Europese en Nederlandse positie in
internationale klimaatonderhandelingen kunnen versterken.

6. Implicaties juridisch

a) Consequenties voor nationale en decentrale regelgeving en/of sanctionering beleid
(inclusief toepassing van de lex silencio positivo)

De verordening heeft door haar directe werking geen consequenties voor nationale regelgeving.

b) Gedelegeerde en/of uitvoeringshandelingen, incl. NL-beoordeling daarvan

In de eerste plaats wordt de bevoegdheid van de Commissieom op grond van artikel 18,
zevende lid gedelegeerde handelingen vast te stellen aangepast. Op grond van artikel 18,
zevende lid krijgt de Commissie in dit voorstel namelijk een additionele bevoegdheid
om gedelegeerde handelingen vast te stellen waarin minimumeisen worden gesteld aan
de informatie die met de bevoegde toezichthouder moet worden gedeeld (op grond van
artikel 18, tweede lid, punt b) en waarin de criteria worden vastgelegd om te bepalen
welk percentage kan worden terugbetaald aan beleggers binnen een specifieke periode
(op grond van artikel 18, tweede lid, punt d). De gedelegeerde handelingen betreffen
geen essentiële onderdelen van de verordening, derhalve is het toekennen van deze
gedelegeerde bevoegdheid aan de Commissie mogelijk. Het kabinet acht toekenning van
deze bevoegdheid ook wenselijk, dit is ingegeven door een behoefte aan snelheid en
flexibiliteit. Het gaat om een gedetailleerde nadere uitwerking van het terugbetalingsbeleid
waarmee de verordening wordt aangevuld, waardoor delegatie (in plaats van uitvoering)
voor de hand ligt. Het kabinet acht de bevoegdheidsdelegatie ook voldoende afgebakend
naar inhoud, duur en strekking.

In de tweede plaats wordt aan de Commissie op grond van artikel 19, vijfde lid de
bevoegdheid toegekend om technische reguleringsnormen vast te stellen waarin de omstandigheden
worden gespecificeerd waarin een beheerder voor het einde van de looptijd de mogelijkheid
kan geven aan bestaande beleggers om (een deel van) de deelnemingsrechten of aandelen
in een ELTIF te verkopen aan nieuwe beleggers (artikel 19a). Op grond van artikel 19,
vijfde lid krijgt de Commissie tevens de bevoegdheid om vast te stellen welke informatie
beheerders van ELTIF’s bekend moeten maken aan de beleggers in de hierboven genoemde
situaties. De gedelegeerde handelingen betreffen geen essentiële onderdelen van de
verordening, derhalve is het toekennen van deze gedelegeerde bevoegdheid aan de Commissie
mogelijk. Het kabinet achttoekenning van deze bevoegdheid ook wenselijk, dit is ingegeven
door een behoefte aan snelheid en flexibiliteit. Het gaat om een gedetailleerde nadere
uitwerking van het terugbetalingsbeleid waarmee de verordening wordt aangevuld, waardoor
delegatie (in plaats van uitvoering) voor de hand ligt. Het kabinet acht de bevoegdheidsdelegatie
ook voldoende afgebakend naar inhoud, duur en strekking.

c) Voorgestelde implementatietermijn (bij richtlijnen), dan wel voorgestelde datum
inwerkingtreding (bij verordeningen en besluiten) met commentaar t.a.v. haalbaarheid

Deze verordening treedt in werking op de twintigste dag volgende op die van haar bekendmaking
in het Publicatieblad van de Europese Unie en wordt van toepassing zes maanden na
inwerkingtreding. Het kabinet acht deze termijn haalbaar.

d) Wenselijkheid evaluatie-/horizonbepaling

De ELTIF Verordening wordt vijf jaar na inwerkingtreding geëvalueerd (artikel 37,
eerste lid ELTIF). Bij de evaluatie wordt onder andere gekeken naar het terugbetalingsbeleid
(artikel 18), de in aanmerking komende activa en transparantievereisten. Het kabinet
acht het wenselijk dat de verordening over vijf jaar wordt geëvalueerd en is het eens
met de voorgestelde onderwerpen die door de Commissie worden geëvalueerd.

e) Constitutionele toets

N.v.t.

7. Implicaties voor uitvoering en/of handhaving

N.v.t.

8. Implicaties voor ontwikkelingslanden

N.v.t.