Brief regering : Steun voor ondernemers in overgang naar zero emissie zones

Nr. 394 BRIEF VAN DE STAATSSECRETARIS VAN INFRASTRUCTUUR EN WATERSTAAT

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 16 december 2021

In het Klimaatakkoord (Kamerstuk 32 813, nr. é342) is overeengekomen dat wordt toegewerkt naar de invoering vanaf 2025 van middelgrote
zero-emissiezones voor stadslogistiek in 30 tot 40 grotere steden. De overstap naar
emissieloze logistiek in steden vraagt veel van ondernemers en gemeenten. Daarom is
in het Klimaatakkoord afgesproken dat ondernemers kunnen rekenen op financiële en
praktische ondersteuning bij de aanschaf van een zero-emissie bestelauto. Ook is er
een overgangsregeling afgesproken, waarbij bestelauto’s met minimaal Euroklasse 5
tot en met 31 december 2026 onbeperkt toegang hebben tot de zero-emissiezones voor stadslogistiek. Bestelauto’s met minimaal Euroklasse 6 hebben tot en
met 31 december 2027 onbeperkt toegang tot de zero-emissiezones voor stadslogistiek.
Bestelauto’s van euroklasse 4 zijn niet uitgevoerd met een roetfilter en hebben geen
toegang tot de zero-emissiezone. In 2020 betrof dit circa 20% van het totale aantal
bestelauto’s.

In de motie van het lid Ziengs (VVD)1 wordt de regering verzocht in het vervolgtraject van de invoering van zero-emissiezones
voor stadslogistiek, de mogelijkheden te onderzoeken om ook ondernemers met voertuigen
in Euroklasse 4 te ondersteunen bij de overstap naar zero emissie. Tevens wordt in
de motie verzocht om met gemeenten te overleggen over eenduidig lokaal beleid ten
aanzien van ontheffingen voor ondernemers die door overmacht niet op tijd kunnen beschikken
over een emissievrij voertuig. Met deze brief informeer ik u ook over de uitvoering
van deze motie.

Ondersteuning ondernemers met bestelauto’s emissieklasse 4

Ik vind het heel belangrijk dat we de transitie naar uitstootvrije stadslogistiek
in goede banen leiden en deze overstap zo in te voeren dat het in praktische en financiële
zin te doen is voor een zo groot mogelijke groep ondernemers. Ik heb met MKB Nederland
afgesproken dat eigenaren van bestelbussen uit emissieklasse 4 een extra financieel
steuntje in de rug kunnen krijgen. Zoals eerder met uw Kamer gedeeld2 moet dit voldoen aan de Europese staatssteunregels en de budgettaire kaders die ingevolge
het Klimaatakkoord en het huidige Regeerakkoord zijn overeengekomen voor de stimulering
van uitstootvrije bestelauto’s.

In de huidige Subsidieregeling Emissieloze Bedrijfsauto’s (SEBA) komen ondernemers
voor bestelauto’s vanaf € 20.000 in aanmerking van een subsidie van 10% van de aanschafprijs
(netto-catalogusprijs) tot een maximum van € 5.000 per voertuig. In eerste instantie
heb ik de mogelijkheid onderzocht voor het rechtstreeks toekennen van een extra (subsidie-)bedrag
bovenop de aanschafsubsidie in relatie tot het bezit van een bestelbus emissieklasse
4. Echter, dit blijkt niet in overeenstemming te zijn met Europese staatssteunregels
uit de Algemene Groepsvrijstellingsverordening (AGVV). De SEBA is gevormd op artikel
36 AGVV, op basis waarvan een percentage van de meerkosten van een milieuvriendelijke(r)
investering kan worden gesubsidieerd, zoals bij de aanschaf van een emissieloze bestelbus.
Extra subsidie geven voor het bezit van een voertuig uit euroklasse 4 strookt niet
met deze benadering, omdat de koppeling tussen subsidiëring en de meerkosten van een
milieuvriendelijke investering daarmee wegvalt.

Daarom ben ik op zoek gegaan naar een andere manier om deze, meestal kleinere ondernemers,
een financieel steuntje in de rug te geven bij de overstap naar een zero-emissie bestelauto.
Op basis van de Europese staatsteunregels mag de financiële steun aan grote bedrijven
maximaal 40% van de meerkosten bedragen, voor middelgrote bedrijven maximaal 50% en
voor kleine bedrijven maximaal 60% zijn. Onder kleine bedrijven wordt verstaan: bedrijven
met minder dan 50 werknemers en een jaaromzet of jaarlijks balanstotaal van maximaal
€ 10 miljoen. Dit is ook de groep bedrijven die het hardste een steuntje in de rug
nodig heeft. Door maximaal gebruik te maken van de Europese staatssteunkaders kan
voor de deze groep ondernemers het subsidiepercentage worden verhoogd van 10% naar
12%. Dat betekent dat bij de aanschaf van een elektrische bestelauto van € 40.000
exclusief BTW, een klein bedrijf € 800 extra ontvangt. Bij de vormgeving van deze
maatregel is ook overlegd met MKB Nederland.

Voor in ieder geval het komende jaar zijn er voldoende middelen. Maar de transitie
naar emissieloze stadslogistiek betreft een grote omslag waarvan de omvang nog beter
in kaart wordt gebracht. Daarom zal ik de prijsontwikkeling van de emissieloze bestelauto’s
monitoren en, in relatie tot de subsidieregeling, ook bezien in hoeverre ondernemers
in de jaren na 2022 het best ondersteund kunnen worden. Het jaar 2021 is een startjaar
waarbij ondernemers die ruimschoots voor de invoering van de zero-emissiezone al investeren in zero-emissie bestelauto’s en gebruik kunnen maken van
de regeling. Bijvoorbeeld omdat dit past bij het natuurlijk moment van investeren.
Dat is belangrijk om ook een solide tweedehandsmarkt op te kunnen bouwen.

Naast het extra financiële steuntje in de rug, zal ik (kleine) bedrijven ook de helpende
hand bieden om de overstap naar een elektrische bestelauto te maken. Eerder heb ik
samen met de Topsector Logistiek een rekentool laten ontwikkelen (www.welkeEbestelbus.nl) waarmee bedrijven snel inzicht krijgen in het aanbod van elektrische bestelauto’s
en de gemiddelde maandlasten. Bedrijven kunnen gebruik maken van een adviseur om hen
te helpen de juiste keuze te maken voor hun bedrijfsvoering. De komende maanden zal
binnen de Uitvoeringsagenda Stadslogistiek worden bepaald hoe ondernemers beter te
informeren over de invoering van de zero-emissiezones en te helpen bij de transitie
in aanloop naar 2025.

Eenduidig lokaal beleid hardheidsclausule

De motie Ziengs riep ook op om met gemeenten te overleggen over eenduidig lokaal beleid
ten aanzien van ontheffingen voor ondernemers die door overmacht niet op tijd kunnen
beschikken over een emissievrij voertuig. Ik onderschrijf deze oproep van harte. Gelijke
situaties moeten immers gelijk behandeld worden. Er mag geen willekeur ontstaan, waarbij
een bedrijf voor de ene zero-emissiezone voor stadslogistiek een ontheffing krijgt
en in de andere wordt geweigerd.

Zoals eerder aan uw Kamer gemeld, verwacht ik dat de landelijke regels voor verreweg
de meeste ondernemers een redelijk en bruikbaar kader bieden. Deze landelijke regels
worden op dit moment verankerd in het Reglement Verkeersregels en Verkeerstekend 1990.
Ik begrijp de zorgen van ondernemers en MKB Nederland, aangezien de afspraken over
het ontheffingenbeleid nog niet volledig zijn uitgewerkt. Daarom werk ik samen met
onder meer VNG en de logistieke sector, toe naar één landelijk ontheffingenloket.
Dit geldt zowel voor de afgifte van ontheffingen als voor de invulling van de hardheidsclausule,
voor ondernemers waarvan redelijkerwijs niet verwacht kan worden op tijd te kunnen
beschikken over een emissieloos voertuig. Het opstellen van een landelijk kader voor
ontheffingen en het opzetten van een landelijk loket kosten echter tijd. Ik vertrouw
er op dat we ondernemers goed en tijdig kunnen voorbereiden op de invoering van de
zero emissiezones. Vanzelfsprekend zal ik uw Kamer met enige regelmaat informeren
over de voortgang.

Wijzigingen Subsidieregeling Emissieloze Bedrijfsauto’s (SEBA) 2022

Naast de verhoging van het subsidiepercentage van 10% naar 12% voor kleine bedrijven,
zal ik de subsidieregeling op een drietal andere punten wijzigen.

De eerste wijziging, de ontkoppeling van het eigendom van het voertuig en de tenaamstelling
van het voertuig, heeft betrekking op het aantrekkelijker maken van de regeling voor
operationele lease. Dit is van belang voor bedrijven die geen voertuig willen of kunnen
aanschaffen. Bijvoorbeeld omdat de benodigde startinvestering niet past bij de manier
van bedrijfsvoering.

De tweede wijziging, is feitelijk een handhaving van de eerder3 aangekondigde tijdelijk langere vaststellingstermijn in verband met langere levertijden
door het wereldwijde chiptekort. Hiermee wordt grotendeels voorkomen dat bedrijven
hun aangevraagde subsidie alsnog mislopen, doordat de elektrische bestelauto niet
op tijd kan worden geleverd.

Met de derde wijziging stel ik het subsidieplafond voor 2022 vast op € 22 miljoen.
In 2021 was het plafond even hoog. Veel ondernemers schuiven de aanschaf van een elektrische
bestelauto nog even voor zich uit, waardoor in 2021 tot nu toe bijna 40% van het budget
niet is gebruikt. De combinatie van het feit dat nog niet alle gemeenten de zero-emissiezone
hebben aangekondigd, nog niet alle ondernemers op de hoogte zijn, de Corona-pandemie
langer voortduurt en de levertijden van elektrische bestelauto’s langer zijn door
het wereldwijde chiptekort liggen hieraan ten grondslag.

Het is duidelijk dat we alle middelen nodig zullen hebben, daarom zet ik mij ervoor
in dat ook het, in 2021, niet gebruikte budget beschikbaar zal blijven. Ik verwacht
dat de verkoop in 2022 verder aan zal trekken. De insteek is dat alle subsidieaanvragen
die in 2022 worden ingediend ook daadwerkelijk gehonoreerd kunnen worden. Gelet op
de marktontwikkelingen verwacht ik dat dit subsidieplafond daartoe toereikend is.
Deze middelen komen bovenop andere financiële ondersteuning waarvan ondernemers gebruik
kunnen maken, zoals de milieu-investeringsaftrek.

Europese staatssteunregels

Zowel SEBA als de MIA zijn gebaseerd op het huidige Europese staatssteunkader, in
het bijzonder de Algemene Groepsvrijstellingsverordening (AGVV). De Europese Commissie
overweegt om de AGVV te herzien. Als dat consequenties heeft voor de vormgeving van
deze regeling zal het kabinet u hierover informeren.

De Staatssecretaris van Infrastructuur en Waterstaat,
S.P.R.A. van Weyenberg