Brief regering : Achtste voortgangsrapportage over de bestuurlijke ingreep Sint Eustatius

Nr. 34
BRIEF VAN DE STAATSSECRETARIS VAN BINNENLANDSE ZAKEN EN KONINKRIJKSRELATIES

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 10 december 2021

Inleiding

In deze brief informeer ik uw Kamer over de voortgang van de projecten op Sint Eustatius
en over de voortgang onder de Wet herstel voorzieningen Sint Eustatius (Kamerstuk
35 422). De laatste voortgangsrapportage ontving u op 31 mei jl.1, waarvan de inhoud is besproken in het commissiedebat Sint Eustatius op 2 juni jl.
(Kamerstuk 35 422, nr. 14

Achtergrond

Sint Eustatius kent sinds 18 juni jl. een nieuw bestuur. Op die dag benoemde ik mevrouw
M.A.U. Francis tot regeringscommissaris en mevrouw C. Toet tot plaatsvervangend regeringscommissaris.
Ik heb mevrouw Francis op 4 november jl. gesproken tijdens haar werkbezoek aan Nederland.
De regeringscommissaris en ik hebben geconstateerd dat er nog veel uitdagingen zijn,
maar Sint Eustatius boekt gestaag vooruitgang.

Zo beschreef ik in de vorige voortgangsrapportage onder andere het ICT-project, dat
nu met succes is afgerond. Ook werd er gesproken over een patstelling bij het Roaming
Animals-project, terwijl men het nu eens is geworden over een nieuw-ontwikkelde totaalaanpak.
Daarnaast zijn er verdere voorbereidingen getroffen voor een aantal bouwprojecten,
zoals de Gwendoline van Putten-school en de Road Behind The Mountain. Ten slotte is
na een zorgvuldig doorlopen traject van ontwerp en aanbesteding, de luchthaven geopend.

Sinds 2018 is de basis van de bestuurlijke ingreep onveranderd: het herstellen van
de rechtsorde voor het welzijn van de bevolking van Sint Eustatius. Middels de Wet
herstel voorzieningen Sint Eustatius wordt er intensief gewerkt aan duurzame resultaten.
Zodoende ontstaan ontwikkelmogelijkheden, voor het eiland en haar bewoners.

Ter uitvoering van de Wet herstel voorzieningen Sint Eustatius en in het kader van
motie van het lid Özütok c.s.2 heeft het Openbaar Lichaam Sint Eustatius (OLE) de afgelopen periode intensief gewerkt
aan het concretiseren van de route-tijdtabel en zijn de eerste stappen voor de realisatie
van de criteria gezet. Ook is er vooruitgang geboekt in de modernisering van de faciliteiten
voor ambtenaren en in de aanpak van de veelheid aan openstaande projecten op Sint
Eustatius. Daarnaast is in het sociale en fysieke domein vooruitgang geboekt.

Deze rapportage heeft 3 bijlagen3:

– Bijlage 1: De route-tijdtabel ter uitvoering van motie Özütok c.s.

– Bijlage 2: Beantwoording brief regeringscommissaris d.d. 29 november 2021.

– Bijlage 3: Doorgeleide reactie van de Statiaanse eilandsraad op de toezegging-Van
Dam (3 juni 2020) omtrent (de meerwaarde van) burgerparticipatie.

Algemeen beeld

Het herstel van reguliere democratische verhoudingen op Sint Eustatius is een traject
van lange adem. De twaalf in te voeren criteria uit de memorie van toelichting van
de Wet herstel voorzieningen Sint Eustatius zijn geen checklist om af te vinken. Deze
punten moeten duurzaam worden ingevoerd en dit kost tijd.

In mijn vorige rapportage sprak ik over de route-tijdtabel. Conform de motie-Özütok
heb ik de regeringscommissaris verzocht om in overleg met de eilandsraad te werken
aan een route-tijdtabel. Op 15 november jl. heeft de regeringscommissaris mij de vastgestelde
route-tijdtabel toegestuurd. De uitvoering van de route-tijdtabel is een blijvend
aandachtspunt om te komen tot duurzame verbetering. De regeringscommissaris gaat de
planning voor het behalen van streefdata daarom na 6 maanden evalueren.

Een ander aandachtspunt is de COVID-19-situatie. Hoewel de COVID-19-besmettingen in
de afgelopen maanden beperkt zijn gebleven, zijn de gevolgen van de wereldwijde pandemie
ook op Sint Eustatius merkbaar. Niet alleen sociaal-maatschappelijk, maar ook de economische
gevolgen zijn op het hele eiland te merken. Om die reden stond Nederland onder andere
Sint Eustatius bij met economische hulp. Sint Eustatius heeft tot nu toe onder de
steunpakkettenregeling ongeveer € 6,8 miljoen (USD 7,7 miljoen) van het Rijk ontvangen.

Op 30 augustus jl. informeerde ik u via een Kamerbrief4 dat het steun- en herstelpakket (NOW en TVL) voor Caribisch Nederland beëindigd wordt,
met ingang van het vierde kwartaal van 2021. Het OLE zal in moeten zetten op het heropenen
van het eiland. Belangrijk daarbij is dat het heropstarten van de economie verbonden
is met het verhogen van de vaccinatiegraad. Immers: hoe hoger de vaccinatiegraad,
hoe meer maatregelen kunnen worden losgelaten.

Dat de vaccinatiegraad (te) laag is, meldde ik in mijn vorige brief ook. Nu, zes maanden
later, is de vaccinatiegraad onder volwassenen gestegen van 46 procent naar 56 procent.5 Ook worden sinds juni jl. jongeren tussen 12 en 17 jaar gevaccineerd, waarmee de
algehele vaccinatiegraad momenteel uitkomt op 46 procent. Dit is, negen maanden na
het invliegen van de eerste vaccins op Sint Eustatius, nog niet de gewenste vaccinatiegraad
voor een totale heropening van het eiland. Ik ben van mening dat wél alle economische
activiteiten moeten worden opgestart en dat het OLE voor niet-gevaccineerden maatregelen
moet blijven treffen. Het Ministerie van VWS blijft het OLE adviseren op mogelijkheden
om de vaccinatiegraad te verhogen. Ik wil de Statianen daarom nogmaals op het hart
drukken dat een hoge vaccinatiegraad in deze tijden de basis vormt voor een weerbare
economie en voor de publieke gezondheid.

Bestuurlijk domein

De vorige voortgangsrapportage stond in het teken van de stappen die Sint Eustatius
genomen heeft sinds het installeren van de eilandsraad in oktober 2020. Intussen zijn
we weer een aantal maanden verder en zie ik de kenmerken van goed bestuur op belangrijke
onderdelen vaker terugkomen op Sint Eustatius.

Goed bestuur

Tijdens het commissiedebat Sint Eustatius op 2 juni jl. heb ik toegezegd om in deze
voortgangsrapportage terug te komen op de kaders van goed bestuur. Zoals in de Wet
openbare lichamen Bonaire, Sint Eustatius en Saba (WolBES) is verwoord, kenmerkt goed
bestuur zich door een hoge mate van professionaliteit, integriteit, slaagvaardigheid
en controleerbaarheid. De in de memorie van toelichting van de Wet herstel Voorzieningen
Sint Eustatius genoemde twaalf criteria zijn gebaseerd op deze kenmerken. Om tot goed
bestuur te komen, moet het bestuur in staat zijn haar taken naar behoren uit te voeren.
Met deze voortgangsrapportage is aan deze toezegging voldaan.

Rekenkamer Sint Eustatius

Een rekenkamer heeft onder andere de taak om de rechtmatigheid van de bestedingen
door het openbaar bestuur te onderzoeken. Het instellen van de Rekenkamer Sint Eustatius
is een criterium uit Fase 1.0 uit de memorie van toelichting van de Wet herstel voorzieningen
Sint Eustatius. De Rotterdamse Rekenkamer heeft hierin ondersteuning geleverd. De
Rekenkamer Sint Eustatius is inmiddels operationeel en wordt momenteel bemenst door
leden van de Rotterdamse Rekenkamer. De werving van lokale rekenkamerleden loopt.
Naar verwachting kunnen de nieuwe leden begin 2022 worden benoemd. Een mooie stap
richting een robuust, integer en zelfregulerend bestuur.

De route-tijdtabel

Het tijdspad van de Wet herstel voorzieningen Sint Eustatius is in de route-tijdtabel
verder uitgewerkt. Zoals in de vorige voortgangsrapportage Sint Eustatius6 omschreven, is de route-tijdtabel een uiteenzetting van de criteria uit de memorie
van toelichting van de Wet herstel voorzieningen Sint Eustatius. Hierin worden per
criterium deelresultaten beschreven en streefdata genoemd. Nadat de regeringscommissaris
een eerste versie van de route-tijdtabel naar uw Kamer stuurde in mei van dit jaar,
heeft het OLE het zomerreces benut om de route-tijdtabel tot in detail uit te werken.
In het najaar heeft de regeringscommissaris deze besproken met de eilandsraad. Op
15 november jl. heb ik de uitgewerkte route-tijdtabel ontvangen. De brief van de regeringscommissaris
met de route-tijdtabel en een tweetal moties van de eilandsraad zijn als bijlage 1
aan deze rapportage toegevoegd. Op 29 november jl. heb ik de regeringscommissaris
mijn reactie toegestuurd. Deze is te vinden in bijlage 2. In deze brief deel ik mijn
zorgen over de samenwerking tussen de regeringscommissaris en de eilandsraad. Ook
benadruk ik dat de eilandsraad de sleutel voor verdere versnelling van de terugkeer
naar reguliere bestuurlijke verhoudingen voor een groot deel zelf in handen heeft.

Het OLE heeft voor de fasen 2.0 tot en met 4.0 deelresultaten uitgewerkt die laten
zien welke resultaten op welke termijn kunnen worden behaald. Ook is er gekeken naar
wat nodig is om deze deelresultaten te bereiken. Sint Eustatius bevindt zich op dit
moment in fase 1.0. De implementatie van de criteria voorafgaand aan fase 1.0 is met
de eilandsraadsverkiezingen van oktober 2020 succesvol afgerond. Om de volgende fase
te bereiken moet Sint Eustatius de criteria voorafgaand aan fase 2.0 implementeren.
Tot deze criteria behoren het opschonen van het verordeningenbestand, het op orde
stellen van de administratie omtrent vergunningen, ontheffingsverleningen en subsidies,
het hoogwaardig beheren van de kadasterfunctie en het ordenen van het toezicht- en
handhavings-instrumentarium.

Een aantal van deze criteria brengt uitdagingen met zich mee. Al in de tweede Voortgangsrapportage
Sint Eustatius heb ik met uw Kamer gedeeld dat het opschonen van het verordeningenbestand
en het in werking stellen van nieuwe verordeningen veel werk is. Het OLE moet alle
bestaande lokale wet- en regelgevingen nalopen en verouderde verordeningen updaten.
Bij het opstellen van nieuwe verordeningen worden de bewoners van Sint Eustatius nauw
betrokken via consultatierondes en Townhall-meetings. Een volgende stap is het concretiseren
van het uitvoeringsbeleid. Ook dit deel vraagt om intensieve inzet vanuit het OLE
gezien de eerder geconstateerde achterstand op het gebied van toezicht en handhaving.

a) Opleidingsprogramma

Ook op andere terreinen wordt gewerkt aan het robuuster maken van de organisatie onder
de Wet herstel voorzieningen Sint Eustatius. Zo worden ambtenaren vanaf 2022 voortdurend
getraind door middel van de nieuw in het leven geroepen Statia Academy. Dit is een
online leerplatform dat zich richt op het geven van e-trainingen. Daarin worden ambtenaren
voorbereid op hun taak, rol en verantwoordelijkheid.

Daarnaast gaat het opleidingsprogramma voor politici van start. Dit programma is onderdeel
van fase 2.1. Echter, in het kader van het versnellen van de terugkeer naar reguliere
democratische verhoudingen zal er eerder – begin 2022 – gestart worden met het programma.
Het opleidingsprogramma bestaat uit het bijbrengen van kennis over wetgeving en staatskundige
verhoudingen én uit het trainen van vaardigheden. Verder zal het opzetten van een
dialoog tussen de eilandsraad, de regeringscommissaris en overige relevante overheidsorganisaties
een belangrijk onderdeel worden van het programma.

b) Verbeterplan financieel beheer

Het Verbeterplan financieel beheer behoort tot fase 2.2 van de route-tijdtabel. Dit
plan ziet toe op goed financieel beheer, als de basis van goed bestuur. Het OLE heeft
in het afgelopen halfjaar belangrijke stappen gezet in het verbeteren van het financieel
beheer. De achterstand in het opstellen en vaststellen van de jaarrekeningen tot en
met 2020 is bijvoorbeeld ingelopen. De externe accountant heeft bij al deze jaarrekeningen
een verklaring van oordeelonthouding afgegeven en het OLE werkt aan het oplossen van
de bevindingen van de accountant.

Het grootste deel van de maatregelen uit het verbeterplan financieel beheer is afgerond.
Er wordt momenteel aan de laatste nog openstaande acties gewerkt, daartoe behoort
onder andere dat het OLE moet komen tot een sluitende begroting. Daarnaast wordt op
basis van een recentelijk opgesteld intern controleplan het bestaan en de werking
van een «deugdelijke» administratieve organisatie binnen het OLE beoordeeld.

Sinds de begroting 2021 heeft het College financieel toezicht Bonaire, Sint Eustatius
en Saba (Cft BES) haar adviesfunctie bij de ontwerpbegroting weer hervat. Het Cft
BES adviseert op verzoek van de regeringscommissaris ook bij ontwerpwijzigingen van
de begroting. De begroting 2021 en de eerste twee uitvoeringsrapportages van 2021
zijn bovendien volledig in eigen beheer opgesteld. Voorheen werd er vooral geleund
op externe inhuur.

Het OLE gaat met de uitvoering van de route-tijdtabel een belangrijke tijd tegemoet.
De route-tijdtabel geeft een goed inzicht in de planning en de te nemen stappen. Wanneer
de route-tijdtabel over een half jaar wordt geëvalueerd kan er bezien worden op welke
criteria Sint Eustatius vooruitgang heeft geboekt.

Communicatie met de bevolking

Naast de uitvoering van de route-tijdtabel is een betere communicatie over de voortgang
en de behaalde resultaten een prioriteit van het OLE. Het OLE heeft hiervoor een nieuw
communicatieplan opgesteld. Een onderdeel van het plan is om intensiever en pro-actiever
gebruik te maken van bestaande en nieuwe communicatiemiddelen. Er wordt ingezet op
meer visualisaties, een duidelijke website en het gebruik van focusgroepen vanuit
de bevolking. Daarnaast ontvangen ambtenaren van het OLE een communicatietraining
om de bevolking te informeren over stappen die zijn gezet binnen lopende projecten.
Zodoende wordt de bevolking goed op de hoogte gebracht van de ontwikkelingen op het
eiland.

Burgerparticipatie

Er wordt ook gewerkt aan het betrekken van de bevolking bij de ontwikkelingen op het
eiland. Het OLE geeft invulling aan burgerparticipatie door regelmatig town hall-meetings
te organiseren. Ook worden consultatierondes gehouden bij het opstellen van beleid
of verordeningen en hebben de regeringscommissaris en de plaatsvervangend regeringscommissaris
vanaf 1 september jl. een wekelijks spreekuur geopend. Tijdens dit spreekuur kunnen
Statiaanse burgers met het bestuur in gesprek gaan over onderwerpen die zij belangrijk
vinden.

Tijdens het commissiedebat Sint Eustatius in juni 2020 heb ik u toegezegd om terug
te komen op de meerwaarde van een burgerparticipatieraad. In bijlage 3 vindt u de
brief van de plaatsvervangend regeringscommissaris, waarin zij mededeelt dat de installatie
van een burgerparticipatieraad door de eilandsraad is afgewezen. Met deze brief is
voldaan aan de toezegging-Van Dam (d.d. 3 juni 2020).

ICT-project «Goed bestuur»

Het OLE werkt daarnaast ook aan moderne voorzieningen voor ambtenaren. Als voorzieningen
up-to-date zijn, kan er effectief worden samengewerkt. In het ICT-project voor het
moderniseren van de faciliteiten van het ambtenarenapparaat zijn dan ook grote stappen
gezet. Waar ik in de vorige voortgangsrapportage kon melden dat de eerste fase van
het ICT-project nog moest worden afgerond, kan ik nu melden dat fase 2 van het ICT-project
«Goed bestuur» bijna klaar is. Sint Eustatius is daarmee het eerste eiland in het
Caribische deel van het Koninkrijk dat volledig is overgegaan naar Microsoft 365.
Een geweldige prestatie van collega’s van zowel SSO-RCN in Bonaire als van het Openbaar
Lichaam Sint Eustatius. Er moeten nog drie locaties van het OLE worden overgezet naar
het nieuwe, beveiligde netwerk. Nog dit jaar zal fase 2 van het project geheel zijn
afgerond. De laatste fase van het project resulteert in goed toegeruste werkplekken
die passen bij het nieuw te bouwen Centraal Overheidskantoor.

Eén van de ICT- trainingen aan ambtenaren van het OLE.

Sociaal en cultureel domein

Ook het sociaal en cultureel domein kent een veelvoud aan lopende projecten. Sint
Eustatius zet in op de jeugd, zij zijn immers de toekomst van het eiland. Dit doet
zij onder andere door te investeren in een kansrijke omgeving voor jongeren, sport
en beweging, jeugdparticipatie en arbeidskansen.

BES(t) 4 Kids

Vanuit het programma BES(t) 4 Kids is er zowel vanuit de rijksoverheid als op Sint
Eustatius in de afgelopen maanden gewerkt aan het verbeteren van de kwaliteit van
de kinderopvang. Zo zijn de subsidies voor de kinderopvangorganisaties verhoogd. Dit
heeft per 1 juli jl. geleid tot een verlaging van de ouderbijdrage en het verbeteren
van de kwaliteit van de kinderopvang. Eén van de ambities is het uitwisselen van kennis
over pedagogisch beleid. Daarom heeft Sint Eustatius een «twinning»-programma opgezet
met de Nederlandse kinderopvangorganisatie OPSTOOM.

In het kader van deze samenwerking, hebben medewerkers van de kinderopvangorganisaties,
de besturen, ouders en andere betrokkenen in augustus twee weken deelgenomen aan een
online programma over pedagogisch beleid. Dit programma bestond onder andere uit ontmoetingen
en trainingen met personeel en besturen van kinderopvangcentra. In september zijn
de directeuren van drie kinderopvangcentra drie weken in Nederland geweest. Het doel
van het bezoek was om te ervaren hoe kinderopvang in Nederland is georganiseerd op
het gebied van management, pedagogische kwaliteit en op de werkvloer.

Arbeidsbemiddeling en -participatie

Voor een aantal arbeidsmarktprojecten op Sint Eustatius verstrekt het Ministerie van
SZW een bijzondere uitkering. De proef «Iedereen doet mee» is een programma voor werkzoekenden
met een afstand tot de arbeidsmarkt. Zij krijgen de kans om een jaar lang ervaring
op te doen bij reguliere werkgevers in verschillende sectoren. Het eerste jaar is
inmiddels afgerond en van de elf deelnemers zijn er twee succesvol ingestroomd bij
werkgevers, twee deelnemers zijn gestopt en de rest van de deelnemers is doorgestroomd
naar het volgende jaar. In een ander programma, «Golden Opportunity», hebben 25 deelnemers
hun training met succes afgerond. De New Challenges Foundation verzorgde het programma,
in samenwerking met het onlangs geopende Golden Rock Nature & Dive Resort. Na zeven
maanden training en stage zijn veertien studenten geplaatst bij het resort, met perspectief
op aanvullende plaatsingen na de officiële opening in september jl. Daarnaast is recentelijk
het «vocational training program» begonnen. Daarin worden veertien deelnemers opgeleid
tot lasser om als lokale kracht aan de slag te gaan bij de olieterminal van GTI Statia.
Dit programma eindigt in maart 2022.

Sport en beweging jeugd

Het kabinet heeft geld beschikbaar gesteld voor extra steun op korte termijn voor
jeugd, sociaal en mentaal welzijn en leefstijl en sport. Vanuit het Caribisch Sport-
en Preventieakkoord hebben coaches van de Koninklijke Nederlandse Voetbalbond (KNVB)
en de Nederlandse Volleybal Bond (NeVoBo) in augustus een zomerkamp op het eiland
georganiseerd voor kinderen en coaches. Zestig jongeren hebben twee weken lang dagelijks
training ontvangen. Ook hebben twintig coaches hun trainersdiploma gehaald. Daarnaast
wordt er ingezet op zwemvaardigheid voor de jeugd: 9 aspirant-instructeurs zijn begonnen
met een training om kinderen zwemles te kunnen geven. Zo kunnen er meer kinderen op
Sint Eustatius leren zwemmen én worden kinderen enthousiast gemaakt om te sporten
en te bewegen.

De regeringscommissaris (6e van rechts) met vertegenwoordigers van NeVeBO, KNVB, de
Statia Sports Facility Foundation, International Boys en het Social Domain directoraat
tijdens de startbijeenkomst van het zomerkamp.

De komende periode gaan nog meer activiteiten dankzij dit extra geld plaatsvinden.
Deze staan in het teken van een recent getekend memorandum van overeenstemming tussen
Sint Eustatius en Saba, bedoeld om samen op te trekken op het gebied van sport. Onderdeel
van het memorandum zijn het gezamenlijk ontwikkelen van kennis en vaardigheden, het
versterken van de bestaande sportinfrastructuur en het vinden van aansluiting met
de georganiseerde sport in de regio en Europees Nederland.

Actieplan 12+

Het sociaal domein kent een aantal lopende projecten voor kinderen, jongeren en jongvolwassenen.
Er worden activiteiten aangeboden die gericht zijn op deze specifieke doelgroep. Het
Actieplan 12+ biedt de Statiaanse jeugd van 12 jaar en ouder de mogelijkheid om in
een gezonde, veilige en kansrijke omgeving op te groeien. Het accent ligt op de algemene
ontwikkeling van jongeren en op preventieve jeugdzorg. Zo gaan jongerenwerkers tieners
ondersteunen in hun ontwikkeling. VWS draagt zowel financieel als inhoudelijk aan
dit plan bij.

Jeugdparticipatie

Een ander essentieel onderwerp bij de ontwikkeling van jongeren, is jeugdparticipatie.
Sinds enkele jaren werkt het Ministerie van BZK samen met UNICEF om de rechten van
het kind in Caribisch Nederland te verbeteren. Jongereninspraak en jongerenparticipatie
zijn daar een belangrijk onderdeel van. In het online participatietraject van UNICEF,
#mijnnieuwewereld, is aan de jongeren van Caribisch Nederland gevraagd hun mening
te geven over de gevolgen van de coronacrisis en hoe zij hun toekomst zien.

Samen met het Ministerie van VWS wordt gekeken hoe jongeren in Caribisch Nederland
zo goed mogelijk kunnen worden betrokken bij nieuw (jeugd)beleid. Er vinden inmiddels
verschillende activiteiten plaats. Denk hierbij aan sportuitwisseling met andere eilanden
en dans- en dramadocenten die tijdens de zomervakantie naar het eiland komen. Ook
is er een debatgroep opgericht. Daarin kunnen studenten van elf tot achttien jaar
hun spreekvaardigheid ontwikkelen om in gesprek te kunnen gaan met sleutelfiguren
op het eiland. Ze leren lobbyen, debatteren en uiteindelijk hoe zij verandering teweeg
kunnen brengen op Sint Eustatius, in het Koninkrijk en hopelijk de wereld.

Opgravingen vliegveld

Op 16 september jl. heeft de Tweede Kamer verzocht een stand van zaken te ontvangen
over het archeologisch onderzoek op het terrein van het F.D. Roosevelt vliegveld.
Op 8 oktober jl. heb ik aan dit verzoek voldaan (Kamerstuk 35 925 IV, nr. 6). De Statia Heritage Research Committee (SHRC) is momenteel bezig met een onderzoek
naar de gang van zaken rondom de opgravingen. Wij volgen dit proces en wachten met
interesse op de onderzoeksresultaten. Waar nodig voorziet het Ministerie van OCW het
Openbaar Lichaam Sint Eustatius van advies.

Fysiek domein

Het fysiek domein behelst onder andere de natuur en de infrastructuur op het eiland.
De natuur op Sint Eustatius verdient aandacht om weer te kunnen floreren. De infrastructuur
zorgt voor de verbinding met eilanden rondom Sint Eustatius. Beiden zijn belangrijk
voor een duurzame investering in het toerisme en daarmee ook in de economie. Daarnaast
dragen ze bij aan de leefbaarheid op het eiland. Het OLE heeft daarom recent een opdracht
uitgezet voor het uitbreiden en renoveren van de Gwendoline van Putten-school. De
start van de bouw staat gepland in maart 2022

Opening luchthaven

Op 27 augustus 2021 zijn de nieuwe FISO (Flight Information Service Office) toren
en passagiersterminal op de F.D. Roosevelt Airport feestelijk geopend. Met muziek
en dans werd gevierd dat Sint Eustatius nu een luchthaven heeft die klaar is voor
de toekomst. De regeringscommissaris bedankte in haar toespraak de ministeries van
IenW en BZK namens de Statiaanse bevolking voor hun steun. Een aandachtspunt blijft
het meerjarig beheer- en onderhouds-programma van de luchthaven. Hiervoor worden momenteel
de financiële mogelijkheden verkend.

De officiële opening van de nieuwe terminal

Anti-erosie

Opnieuw ging het afgelopen halfjaar veel aandacht uit naar maatregelen om verdere
erosie tegen te gaan. Inmiddels zijn de eerste resultaten van de metingen met betrekking
tot stromingen, getijden en golfslag bekend en worden geanalyseerd. De resultaten
worden gebruikt voor maatregelen tegen kusterosie en voor de renovatie en uitbreiding
van de zeehaven.

Wegwerkzaamheden

Het wegenproject Road Behind the Mountain wordt met extra urgentie in gang gezet.
Deze weg is belangrijk voor de economische ontwikkeling van het eiland omdat deze
weg leidt naar een gebied met een breed aanbod in de toeristische sector. Goede bereikbaarheid
is daarom essentieel. Het streven is om de aanbesteding voor de Road Behind the Mountain
in Q1 van 2022 van start te laten gaan. Wel hebben er in november reeds werkzaamheden
plaatsgevonden om de weg, vooruitlopend op de definitieve reconstructie, al te verbeteren.
Zo is de weg verbreed, geëgaliseerd en voorzien van een waterafstotende toplaag. Verder
wordt gewerkt aan de eerste fase van de luchthavenboulevard. Naar verwachting zal
de aanbesteding van deze weg eveneens in Q1 van 2022 plaatsvinden. Het OLE ziet erop
toe dat lokale aannemers voldoende kans krijgen om deel te nemen aan deze projecten.

De staat van onderhoud (september jl.) van d eRoad Behind the Mountain.

In november hebben tijdelijke werkzaamheden plaatsgevonden om de Road Behind the Mountain
voldoende begaanbaar te maken.

Loslopend vee/Roaming animals

In de zevende voortgangsrapportage werd gemeld dat het Roaming Animals- project op
weerstand is gestuit bij de bevolking en bij boeren. De weerstand had betrekking op
het begin van de werkzaamheden in het Boven Nationaal Park, terwijl bewoners in het
stedelijk gebied grote problemen ervaren met loslopend vee. Het is van belang dat
de natuurschade in het Boven Nationaal Park zo snel mogelijk wordt gestopt, voordat
de schade onomkeerbaar wordt. Daarom is besloten om het vee tegelijk in zowel het
stedelijke gebied als in de natuurgebieden te ruimen. Omdat het probleem rondom loslopend
vee niet op zichzelf staat, heeft het OLE een integrale aanpak ontwikkeld. De aanpak
bestaat uit landbouwontwikkeling, natuurherstel, het verwijderen van loslopend vee,
het verbeteren van de veterinaire dienst en voedselveiligheid. De stuurgroep Land
& Water heeft dit programma, Integrale Aanpak Land Herstel genoemd, inmiddels vastgesteld.

Dit is een alledaags beeld op Sint Eustatius. Het Caribean Netherlands Science Institute
(CNSI) heeft begin dit jaar uitgerekend dat er naar schatting zo’n 15.000 geiten rondlopen
in het noordelijk deel van het eiland, waarvan 8.000 in Nationaal Park Boven.

Het programma valt onder de Uitvoeringsagenda Natuur en Milieu (NEPP) van de ministeries
van LNW, I&W en BZK. Deze uitvoeringsagenda richt zich op het creëren van een weerbare
en een gezonde natuurlijke omgeving, waarin belangrijke Caribische soorten en ecosystemen
kunnen worden behouden. Tegelijkertijd moet er ruimte zijn voor sociaaleconomische
ontwikkeling en het behouden van de culturele identiteit van het eiland.

Tot slot

U ziet dat er ook dit halfjaar gestaag gewerkt en veel gebeurd is. Mijn dank gaat
dan ook uit naar iedereen die zich inzet om het eiland er bovenop te helpen. Dat de
Statianen energiek en fier zijn heb ik de afgelopen jaren met eigen ogen gezien. Maar
ik constateer ook dat we er nog niet zijn. Er is op punten verbetering nodig, zodat
de resultaten van de bestuurlijke ingreep geborgd kunnen worden. Als iedereen zijn
of haar verantwoordelijkheid neemt en adequaat handelt volgens de kaders van goed
bestuur, komt het herstel van de reguliere verhoudingen op Sint Eustatius steeds dichterbij
en ten goede aan het eiland en haar bewoners.

De Staatssecretaris van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties,
R.W. Knops