Brief regering : Groepsgrootte en leerling-leraar ratio 2020
31 293 Primair Onderwijs
Nr. 594 BRIEF VAN DE MINISTER VOOR BASIS- EN VOORTGEZET ONDERWIJS EN MEDIA
Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal
Den Haag, 29 september 2021
In deze brief bericht ik u over de groepsgrootte en de leerling-leraarratio (llr)
in het primair onderwijs in 2020. De Dienst Uitvoering Onderwijs (DUO) heeft net als
afgelopen jaren de steekproef voor de groepsgrootte uitgevoerd.1 DUO heeft ook de cijfers over de leerling-leraarratio berekend.
De gemiddelde groepsgrootte in het basisonderwijs in 2020
Tot 2013 was er sprake van een lichte stijging in de gemiddelde groepsgrootte. Tussen
2013 en 2016 is de gemiddelde groepsgrootte gestabiliseerd; er zaten gemiddeld 23,3
leerlingen in een groep. De jaren daarna daalde de gemiddelde groepsgrootte licht.
In 2020 is de gemiddelde groepsgrootte licht gestegen ten opzichte van 2019, tot 22,9
leerlingen. In figuur 1 is de gemiddelde groepsgrootte over de jaren weergegeven.
Figuur 1: gemiddelde groepsgrootte in het basisonderwijs, bron: DUO
De gemiddelde groepsgrootte in tabelvorm is als volgt:
Tabel 1: gemiddelde groepsgrootte in het basisonderwijs, bron: DUO
Jaar
Gemiddelde groepsgrootte
2011
22,63
2012
22,82
2013
23,31
2014
23,26
2015
23,30
2016
23,37
2017
23,10
2018
22,96
2019
22,62
2020
22,89
Groepen boven 30 leerlingen
De daling van het aantal groepen met meer dan 30 leerlingen is gestopt. Op 1 oktober
2020 heeft 5,4% van de groepen meer dan 30 leerlingen. In de jaren 2016 tot en met
2019 was het aandeel groepen met meer dan 30 kinderen nog gedaald van 7% in 2016 naar
2% in 2019.
In 2014 tot en met 2018 was ongeveer twee derde van de groepen kleiner dan 26; in
2019 is dat 70,9% en in 2020 70,1%. In 2020 heeft 30,6% van de groepen 20 leerlingen
of minder, in 2019 was dat 31,9%.
Hieronder is de spreiding van de groepsgrootte per groep weergegeven.
Figuur 2: spreiding groepsgrootte per groep, bron: DUO
Groepen van verschillende schoolgroottes
Naarmate scholen groter worden, zijn ook de groepen van die scholen groter, zie onderstaande
figuur en tabel. Dit was ook het geval in andere jaren (zie tabel in bijlage)2. Vergeleken met 2019 zijn de verschillen tussen groepsgroottes van grotere en kleinere
scholen kleiner geworden. Vooral in kleine scholen met maximaal 100 leerlingen zijn
groepen groter geworden.
Figuur 3: groepsgrootte in verschillende schoolgroottes 2019 (links) 2020 (rechts),
bron: DUO
Tabel 2: groepsgrootte in verschillende schoolgroottes, bron: DUO
Categorieën van schoolvestigingsgrootte
Groepsgrootte 2019
Groepsgrootte 2020
25–50 leerlingen
12,4
12,8
51–100 leerlingen
19,0
19,6
101–150 leerlingen
21,3
21,4
151–200 leerlingen
22,0
22,5
201–400 leerlingen
22,9
23,2
meer dan 400 leerlingen
24,1
24,3
gemiddeld
22,6
22,9
Groepen in het noorden zijn kleiner
In het noorden van het land zijn de groepen kleiner dan in de rest van Nederland.
De scholen in regio Noord hebben gemiddeld 1,8 leerlingen minder per groep. Groepen
in het midden, westen en zuiden van het land lijken in gemiddelde grootte meer op
elkaar. In voorgaande jaren was dit ook zo, zie tabel in de bijlage3.
Vooral in het zuiden en westen zijn de groepen gemiddeld gegroeid, maar in mindere
mate ook in het noorden. Alleen in het midden van het land is de gemiddelde groepsgrootte
iets gedaald ten opzichte van vorig jaar. Zie onderstaande grafiek en tabel.
Tabel 3: groepsgrootte per regio, bron: DUO
Regio
Groepsgrootte 2019
Groepsgrootte 2020
Noord
21,1
21,2
Midden
22,8
22,8
West
22,8
23,2
Zuid
22,7
23,2
gemiddeld
22,6
22,9
Scholen in de G5 hebben gemiddeld kleinere klassen dan in de rest van Nederland. Zie
onderstaande tabel.
Tabel 4: groepsgrootte in G5, bron: DUO
G5
gemiddeld
overig
22,9
G5
22,5
Totaal
22,9
Scholen met meer achterstand hebben kleinere groepen
Naarmate scholen meer achterstand hebben, zijn de groepen kleiner. Dit is conform
verwachting: naarmate scholen een populatie met meer achterstand hebben, krijgen zij
meer geld om deze kinderen gelijke kansen te bieden. Er is dus meer geld voor personeel
bij scholen met meer achterstandsgroepen. Hieronder staan groepsgroottes van scholen
met verschillende mate van achterstandspopulatie.
Groepen van scholen met een achterstand van meer dan twee zijn in 2020 gemiddeld kleiner
geworden dan in 2019, terwijl scholen met minder achterstand gemiddeld grotere groepen
kregen. Zie onderstaande figuur en tabel.4
Figuur 4: groepsgrootte in verschillende categorieën van schoolachterstand, bron:
DUO
Tabel 5: groepsgrootte in verschillende categorieën van schoolachterstand, bron: DUO
Tabel 5: groepsgrootte in verschillende categorieën van schoolachterstand, bron: DUO
Categorieën van schoolachterstand
Groepsgrootte 2019
Groepsgrootte 2020
0
23,2
23,4
>0 tot 0,5
22,4
22,7
>= 0,5 tot 2
21,6
22,2
>2
20,1
20,0
gemiddeld
22,6
22,9
De leerling-leraarratio in het basisonderwijs in 2020
Op basis van de nieuwe 1–oktober cijfers over de aantallen leerlingen en de formatieomvang
van leraren zijn de nieuwe leerling–leraarratio’s berekend door DUO. De leerling-leraarratio
is het aantal leerlingen gedeeld door het aantal fte leraren. De resultaten van deze
deling zijn als volgt:
Figuur 4: Leerling-leraarratio’s in het PO, bron: DUO
Hieruit blijkt dat de leerling-leraarratio in het primair onderwijs, ondanks de kleine
stijging in groepsgrootte, voor alle sectoren gelijk is gebleven ten opzichte van
2019.
Ten slotte
De cijfers van 2020 laten zien dat de gemiddelde groepsgrootte en de leerling-leraarratio
in het primair onderwijs licht zijn gestegen en dat de daling van het aantal grote
groepen is gestagneerd. Ik wil graag benadrukken dat er geen ideale groepsgrootte
is. Klassenverkleining kan een positieve bijdrage leveren aan de kwaliteit van het
onderwijs, maar dat geldt niet voor iedere doelgroep. Zo heeft bijvoorbeeld de toename
in aangesteld ondersteunend personeel naast de leraar een positieve bijdrage op de
kwaliteit van het onderwijs, maar zorgt dit niet voor een daling van de groepsgrootte.
Vanuit een onderwijsvisie wordt dan ook, samen met leerkrachten en ouders, gekeken
hoe het beste onderwijs aan leerlingen gegeven kan worden.
De groepsindeling is onderdeel van die visie waarbij ik het belangrijk vind dat scholen
ruimte hebben voor maatwerk om hun eigen visie te vormen.
De Minister voor Basis- en Voortgezet Onderwijs en Media, A. Slob
Ondertekenaars
-
Eerste ondertekenaar
A. Slob, minister voor Basis- en Voortgezet Onderwijs en Media