Brief regering : Geannoteerde agenda informele Landbouw- en Visserijraad 5-7 september 2021

Nr. 1336 BRIEF VAN DE MINISTER VAN LANDBOUW, NATUUR EN VOEDSELKWALITEIT

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 20 augustus 2021

Via deze brief informeer ik uw Kamer over de agenda van de informele Landbouw- en
Visserijraad die van 5 tot en met 7 september aanstaande plaatsvindt in Slovenië.

Informele Landbouw- en Visserijraad

De informele Landbouw- en Visserijraad zal deels bestaan uit werkbezoeken en deels
uit een ministeriële bijeenkomst. Op 7 september zal de ministeriële bijeenkomst plaatsvinden
met als thema het versterken van de dialoog tussen stedelijke- en plattelandsgebieden.
Dit is één van de drie onderwerpen waar Slovenië in haar voorzitterschap, als het
gaat om de ontwikkelingen en uitdagingen van het platteland, aandacht voor wil vragen.

Het Sloveense voorzitterschap heeft voorafgaand aan de informele Raad een discussiepaper
verspreid. Het discussiepaper gaat over de nieuwe langetermijnvisie op de plattelandsgebieden
van de EU, dat door de Europese Commissie gepubliceerd is op 30 juni. In het discussiepaper
wordt bovendien aandacht gevraagd voor de middelen die het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid
(GLB) tot zijn beschikking heeft. Tijdens de informele Raad zal de discussie plaatsvinden
aan de hand van de volgende vragen. Er vindt hierover geen besluitvorming plaats.

1. Wat is, naar uw mening, de rol van plattelandsgebieden in de maatschappij en met welke
uitdagingen worden zij geconfronteerd? Welke ontwikkelingen zullen de toekomst van
het platteland bepalen?

2. Hoe ziet u de verhouding tussen stad en platteland in uw land en hoe pakt u de belangrijkste
uitdagingen in deze verhouding aan? Welke maatregelen neemt u om potentiële conflicten
te vermijden die ontstaan door landbouwactiviteiten in plattelandsgebieden, zoals
het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen, organische meststoffen, geluids- en geuroverlast?

3. Welk beleid zou de verschillen en kloof tussen platteland en stad aan moeten pakken?
Wat is de rol van het GLB in dit opzicht en is er een mogelijkheid voor synergiën
met andere (vooral EU) middelen en beleid?

1. Uitdagingen en maatschappelijke rol van plattelandsgebieden

Nederland erkent dat plattelandsgebieden een cruciale rol spelen in veel nationale
belangen en transitieopgaven. Ik denk hierbij aan de ontwikkeling van duurzame (kringloop)landbouw,
productie, het waarborgen van waterzekerheid en klimaatbestendigheid, duurzame drinkwatervoorziening,
voldoende zoet water en kwalitatief goed oppervlaktewater en grondwater en de energietransitie.
Ook het behoud en de versterking van ons cultureel erfgoed en onze landschappelijke
en natuurlijke kwaliteiten, de productie en het transport van hernieuwbare energie
en het verbeteren van de bescherming van de biodiversiteit vindt grotendeels plaats
op het platteland.

Tegen de achtergrond van het belang van het platteland spelen veel verschillende uitdagingen.
In mijn visie «Waardevol en verbonden» uit 2018 (Kamerstuk 35 000 XIV, nr. 5) ga ik hier ook op in. Ik noem hierbij expliciet de stikstofcrisis, de klimaatopgave
en de biodiversiteitscrisis, die veel van onze plattelandsgebieden vragen. Ook zie
ik uitdagingen op het gebied van bedrijfsovernames, leegloop, vergrijzing, (de afstand
tot) kwalitatief goede voorzieningen, mobiliteit en publieke diensten. Hierbij nemen
grensregio’s een speciale plaats in, omdat zij te maken hebben met extra uitdagingen
op het gebied van taal, cultuur, en wet- en regelgeving.

2. Verhouding stad en platteland

Stad en platteland kunnen niet zonder elkaar en versterken elkaars kwaliteiten. Zij
hebben elkaar nodig om de grote transities van deze tijd te kunnen doormaken. In ons
relatief dichtbevolkte land is ruimtelijke indeling een belangrijke uitdaging, met
name waar het gaat om het combineren van verschillende gebruiksfuncties. Hier ontstaat
spanning tussen stad en platteland. De tolerantie van de samenleving voor negatieve
externaliteiten van de landbouw neemt af. Plattelandsbewoners zien hun landschap veranderen
als gevolg van stedelijke ontwikkelingen zoals toenemende (duurzame) energiebehoefte
en de ontwikkeling van grootschalige bedrijventerreinen door de enorme groei van de
interneteconomie. Door de coronapandemie is het belang en waardering van natuur en
biodiversiteit in de leefomgeving toegenomen. Daarbij zien we ook een nieuwe waardering
van het platteland, vanwege bijvoorbeeld de aanwezigheid van natuurparken, ruimte
en recreatiemogelijkheden.

Dit betekent dat landgebruik in balans moet zijn met natuurlijke systemen en gemeenschappen
en dat ontwikkelingen in het landelijk gebied niet ten koste gaan van landschappelijke
kwaliteiten of de gemeenschappen die daar wonen. Zo ontstaat landelijk gebied waar
nu en in de toekomst ruimte is voor een vitale (agrarische) sector, met gezonde bedrijven
met een goed economisch perspectief die werken aan en in een gezonde leefomgeving
voor de mensen die er wonen, werken en recreëren.

3. Beleid, GLB en middelen

De verschillende, groeiende en tegenstrijdige aanspraken op de fysieke leefomgeving
vragen om zowel landelijke maatregelen als regionaal en lokaal maatwerk. In Nederland
werken wij hieraan via een aantal trajecten, zoals de 30 Regio Deals waarin we samen
met medeoverheden en private partners werken aan brede welvaart in de regio. Dat betekent
dat elke Regio Deal naast een ruimtelijke component ook aandacht heeft voor de economische,
ecologische en sociale situatie in een regio, waaronder ook veiligheid. Vanuit het
Interbestuurlijk Programma Vitaal Platteland werkt het Ministerie van Landbouw, Natuur
en Voedselkwaliteit in 15 gebieden aan een economisch vitaal, leefbaar en ecologisch
duurzaam landelijk gebied. Om de klimaatverandering tegen te gaan werkt het kabinet
met partners in de regio samen om tot Regionale Energie Strategieën te komen en werkt
zij aan Ruimtelijke Adaptatie.

Specifiek om de kloof tussen stad en platteland te verkleinen, werkt het kabinet aan
onder andere de «Van boer tot bord»-strategie en Europese Biodiversiteitsstrategie.
Hierbij zet het kabinet in op de verbinding van stedelijke en landelijke gebieden.
Daarbij zet het kabinet nieuwe netwerken op en werkt aan nieuwe (verkorte) ketens.
Ik ben voornemens om bij het Nationaal Strategisch Plan van het toekomstig GLB aan
te sluiten bij deze strategieën.

Het kabinet zet in op maatwerkoplossingen, ook binnen de Europese Unie. Het GLB biedt
als instrument de mogelijkheid om gebiedsgericht bij te dragen aan een veerkrachtige,
toekomstige landbouw. Daarnaast kunnen er met de zogenoemde LEADER-aanpak, als onderdeel
van de andere Europese structuurfondsen, bottom-up-projecten worden ontwikkeld die
de leefbaarheid van de landelijke gebieden verder versterken. Hierdoor kunnen regio's
voor hun unieke mix van kansen en uitdagingen de oplossing vinden en toepassen die
in hun specifieke context werkt.

De Minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit,
C.J. Schouten