Brief regering : Special Drawing Rights (SDR) allocatie

Nr. 254 BRIEF VAN DE MINISTER VAN FINANCIËN

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 1 juli 2021

De COVID-19 crisis onderstreept het belang van een sterk mondiaal financieel vangnet
om financiële stabiliteit te borgen. Sinds de uitbraak van COVID-19 wordt er daarom
gesproken over de verdere versterking van het mondiale financiële vangnet. Tegen de
achtergrond van een onzeker en asynchroon herstel heeft de Raad van Bewindvoerders
van het IMF gevraagd om een voorstel voor een generieke allocatie van speciale trekkingsrechten
(Special Drawing Rights, SDR) van USD 650 mld.1 Door zowel het International Monetary and Financial Committee (IMFC) als de G20 is steun uitgesproken voor dit verzoek. Het IMF heeft een formeel
voorstel uitgewerkt, op basis van een analyse naar de mondiale vraag naar internationale
reserves. Het formele voorstel is op 25 juni ter bespreking voorgelegd aan de Raad
van Bewindvoerders.2

Zoals aangegeven in de geannoteerde agenda van de IMF voorjaarsvergadering 20213 wordt de Kamer met deze brief geïnformeerd over het formele voorstel tot een generieke
SDR allocatie en de eventuele budgettaire consequenties van de allocatie, namelijk
de garantie inzake SDR’s. Tevens gaat deze brief in op de onderliggende overeenkomst
tussen DNB en de Staat die de juridische basis vormt voor deze garantie. De overeenkomst
is op het punt van de SDR allocatie en garantie geëvalueerd. De uitkomst van de evaluatie
heeft zowel gevolgen voor de bestaande garantie op SDR’s van ca. EUR 11,5 mld.4 als voor nieuwe SDR allocaties. Onderstaande brief schetst een integraal beeld van
het voorstel van het IMF tot een generieke SDR allocatie en de uitkomst van de op
het punt van de SDR allocatie gerichte evaluatie.

SDR-allocatie

Een generieke SDR allocatie vult de internationale reserveposities van IMF leden aan
en verschaft daarmee liquiditeit aan het internationale monetaire systeem. De laatste
generieke SDR-allocatie was in 2009 in reactie op de mondiale financiële crisis. Destijds
bedroeg de SDR-allocatie USD 250 mld. In totaal zijn er momenteel USD 320 mld. aan
SDR’s gealloceerd. Een SDR-allocatie kan opkomende economieën en lage-inkomenslanden
voorzien van harde valuta als de euro, dollar, yen, Britse pond en renminbi, doordat
hun centrale banken de gealloceerde SDR’s kunnen omwisselen voor harde valuta bij
andere centrale banken. Daarnaast kunnen SDR’s worden benut om betalingen aan het
IMF te voldoen. Landen betalen de SDR-rente over hun netto SDR positie.

Voorstel

Het IMF stelt een generieke SDR-allocatie van USD 650 mld. voor op basis van de analyse
naar de mondiale vraag naar internationale reserves. De allocatie komt tegemoet aan
de lange-termijn vraag naar internationale reserves. Uit de analyse van het IMF volgt
een additionele mondiale vraag naar internationale reserves van ca. USD 1,1 tot 1,9
biljoen voor de komende 5 jaar. Een SDR-allocatie van USD 650 mld. zou hier ca. 30
tot 60 procent van vullen. Het voorstel voldoet verder aan de voorschriften uit de
Articles of Agreement. De Articles of Agreement schrijven voor dat met een SDR allocatie economische stagnatie en deflatie dient
te worden voorkomen, evenals een overmatige mondiale vraag en inflatie.5

Om te zorgen dat SDR’s effectief en zorgvuldig worden aangewend, doet het IMF een
aantal voorstellen om de transparantie en verantwoording van het gebruik van SDR’s
te bevorderen. Hieronder valt onder andere een actualisering van de Guidance note over het gebruik van SDR’s6, waarmee het IMF landen een leidraad biedt hoe SDR’s effectief in te zetten. Tijdens
Artikel IV consultaties kan het IMF landen daartoe eventueel specifieke aanbevelingen
doen. Verder zal het IMF ongeveer twee jaar na de allocatie een extra rapport inzake
het gebruik van SDR’s opstellen. Verder stelt het IMF voor transparantie verder uit
te breiden door de publicatie van SDR holdings en operaties van individuele landen
in meer detail uit te splitsen en op kwartaalbasis te publiceren.

Het voorstel tot een generieke SDR allocatie is op vrijdag 25 juni in de Raad van
Bewindvoerders besproken en heeft unanieme steun gekregen. Op basis van deze steun
stelt Managing Director Georgieva een voorstel op voor een generieke SDR-allocatie.
Deze zal half juli in de Raad van Bewindvoerders ter goedkeuring voorliggen, waarna
de Raad van Gouverneurs formeel zal stemmen. Met instemming van de Raad van Gouverneurs
(>85%) zal de nieuwe allocatie van SDR’s eind augustus 2021 effectief worden.

Appreciatie

Nederland beschouwt het IMF als de belangrijkste instelling in het centrum van het
mondiale vangnet. Voor Nederland, als open economie, is de versterking van de mondiale
financiële stabiliteit belangrijk. Zoals reeds aan de Tweede Kamer gemeld7, steunt Nederland het voorstel tot een generieke SDR allocatie van USD 650 mld. Met
de allocatie wordt het mondiale financiële vangnet verder versterkt. Deze aanvulling
van internationale reserves vergroot de weerbaarheid van de mondiale economie en de
capaciteit om schokken op te vangen. Deze SDR’s versterken bovendien de internationale
reservepositie van centrale banken en creëren daarmee internationale liquiditeit zonder
dat de schuldposities van landen toenemen. SDR’s kunnen kwetsbare landen liquiditeitsruimte
bieden om eventuele cruciale crisis-gerelateerde uitgaven te doen. Daarnaast geeft
deze generieke SDR allocatie ook een sterk multilateraal signaal af.

Nederland hecht er belang aan dat gealloceerde SDR’s op een verstandige manier worden
gebruikt en steunt de voorstellen om transparantie en verantwoording van het gebruik
van SDR’s de bevorderen. Vanwege het onconditionele karakter van SDR’s vindt Nederland
het nuttig dat er meer inzicht komt in het gebruik van SDR’s. Nederland zal verder
onverminderd blijven benadrukken dat noodzakelijke beleidshervormingen om de economie
te ondersteunen tijdig moeten worden ingezet. Mocht een land in betalingsbalansproblemen
komen, vormen reguliere IMF-programma’s met beleidsconditionalitieit een belangrijk
uitgangspunt.

Evaluatie garantie

Op basis van de bestaande overeenkomst tussen de Staat en De Nederlandsche Bank inzake
het IMF vergt een generieke SDR allocatie een garantie van de Staat aan DNB. Uit de
overeenkomst volgt namelijk dat de Nederlandse Staat een garantie afgeeft voor gealloceerde
SDR’s mochten deze hun waarde verliezen. Deze garantie bedraagt 200% van de gealloceerde
SDR’s. De onderliggende overeenkomst tussen DNB en de Staat die de juridische basis
vormt voor de garantie, is op het punt van de SDR allocatie en garantie geëvalueerd
op juridische, financiële en institutionele aspecten.

De evaluatie stelt vast dat de garantie niet noodzakelijk is voor de financiële onafhankelijkheid
van DNB en dat het afzien van de garantie mogelijk is. Hoewel vaststaat dat een garantie
bijdraagt aan de financiële onafhankelijkheid van DNB, doordat deze DNB beschermt
tegen verliezen, wordt het risico op verliezen op de SDR positie ondenkbaar geacht.
Dit zou alleen in een scenario gebeuren waarin de multilaterale wereldorde ontbonden
wordt. DNB is verder op basis van nationale en internationale wetgeving niet juridisch
gebonden aan het houden van de garantie. Door DNB en de Staat is ingestemd met het
laten vervallen van de garantie.

Doorlenen SDR’s

Aangezien SDR’s voor een groot deel terecht komen bij ontwikkelde economieën wordt
verkend hoe, op vrijwillige basis, landen met sterke financiële fundamenten gealloceerde
SDR’s kunnen uitlenen om de meest kwetsbare landen te ondersteunen. Het IMF werkt
aan verschillende voorstellen over hoe SDR’s doorgeleend zouden kunnen worden, o.a.
op verzoek van de G20.8 Een mogelijkheid is het doorlenen aan de leningenaccount van de Poverty Reduction and Growth Trust, waarmee het IMF leningen aan lage-inkomenslanden verstrekt op concessionele termen.
Daarnaast heeft Managing Director Georgieva aangegeven aanvullend mogelijkheden te
verkennen voor een nieuw fonds, een zogeheten Resilience and Sustainability Trust. Een bredere groep landen, waaronder kwetsbare midden-inkomenslanden en kleine eilandstaten,
zouden uit dit fonds cofinanciering kunnen krijgen, naast hun IMF-programma, ten behoeve
van duurzame versterking van de economie. Dit zou de weerbaarheid tegen schokken,
zoals pandemieën en klimaatverandering, kunnen versterken. Besluitvorming over een
dergelijk nieuw fonds zal naar verwachting in oktober tijdens de jaarvergadering van
het IMF plaatsvinden.

De G7 landen hebben in het leaders’ communiqué van 13 juni9 reeds opgeroepen om USD 100 mld. bijeen te brengen om landen in nood te ondersteunen,
onder andere via het doorlenen van SDR’s. Het is de verwachting dat ook tijdens de
aanstaande vergadering van Ministers van Financiën van de G20 ook zal worden gesproken
over de mogelijkheden om SDR’s door te lenen. Nederland steunt het verkennen van verschillende
mogelijkheden om SDR’s door te lenen en zal eventuele voorstellen nauwkeurig bestuderen.
Mocht worden besloten tot het doorlenen van een deel van de SDR’s van Nederland, vergt
dit een separate garantie van de Nederlandse Staat aan DNB. Wanneer tot het doorlenen
van SDR’s zal worden besloten zal de Kamer hier tijdig over worden geïnformeerd. Dit
zal middels een Kamerbrief en ingevuld risicokader garantieregelingen gebeuren.

Impact begroting

Van de nieuwe generieke allocatie ontvangt Nederland, op basis van het quota-aandeel,
EUR 10 mld. (SDR 8,3 mld.)10. Daarmee komt de totale hoeveelheid Nederlandse SDR’s op EUR 15,8 mld. (SDR 13,1 mld.)11. Deze SDR’s staan op de balans van DNB.

Gegeven de uitkomst van de evaluatie heeft de nieuwe allocatie geen budgettaire gevolgen
voor de Nederlandse begroting. De garantie aan DNB inzake het IMF zal voor de nieuwe
allocatie niet worden opgehoogd. Voor de huidig gealloceerde SDR’s is op dit moment
nog een garantie afgegeven, namelijk ca. EUR 11,6 mld. Vanwege het laten vervallen
van de garantie inzake SDR’s zal ook dit deel van totale garantie aan DNB inzake het
IMF komen te vervallen. De budgettaire verwerking hiervan vindt plaats bij ontwerpbegroting
2022.

Tabel 1 geeft een overzicht van de totale omvang van de IMF-garanties op de begroting
van het Ministerie van Financiën (IX) na verwerking van de wijziging in de garanties
SDR per 1 januari 2022.

Tabel 1: omvang IMF garanties Nederland per 1 januari 2022

Huidige omvang (in mld.)1

Nieuwe omvang

Verschil

Quota

SDR 8,737 (EUR 10,5)

SDR 8,737 (EUR 10,5)

NAB

SDR 9,19 (EUR 11)

SDR 9,19 (EUR 11)

BBA2

EUR 5,9

EUR 5,9

SDR allocatie

SDR 9,673 (EUR 11,6)

SDR 9,673 (EUR – 11,6)

PRGT

SDR 1,5 (EUR 1,8)

SDR 1,5 (EUR 1,8)

PGRF3

SDR 0,25 (EUR 0,3)

SDR 0,25 (EUR 0,3)

ESAF3

SDR 0,2 (EUR 0,2)

SDR 0,2 (EUR 0,2)

Doorlenen SDR’s

PM

PM

Totaal

EUR 41,3

EUR 29,7

– 11,6

X Noot

1

Totaal fluctueert door wisselkoers SDR-EUR, tabel gebaseerd op wisselkoers 23 maart
2021.

X Noot

2

De BBA wordt verstrekt in EUR en is daarom niet afhankelijk van de SDR wisselkoers.

X Noot

3

De PRGF en de ESAF zijn voorlopers van de PRGT, waarop nog kleine bedragen uitstaan
die moeten worden terugbetaald.

De Minister van Financiën, W.B. Hoekstra