Brief regering : Geannoteerde Agenda informele JBZ-raad 15-16 juli 2021

Nr. 695 BRIEF VAN DE MINISTERS VAN JUSTITIE EN VEILIGHEID EN VOOR RECHTSBESCHERMING EN VAN
DE STAATSSECRETARIS VAN JUSTITIE EN VEILIGHEID

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 28 juni 2021

Hierbij bieden wij u, mede namens de Minister van Binnenlandse Zaken, de geannoteerde
agenda aan van de informele bijeenkomst van de Raad Justitie en Binnenlandse Zaken
op 15 en 16 juli 2021 in Slovenië.

De Minister van Justitie en Veiligheid, de Minister voor Rechtsbescherming en de Staatssecretaris
van Justitie en Veiligheid zijn voornemens deel te nemen aan deze informele JBZ-Raad.

De Minister van Justitie en Veiligheid, F.B.J. Grapperhaus

De Minister voor Rechtsbescherming, S. Dekker

De Staatssecretaris van Justitie en Veiligheid, A. Broekers-Knol

Geannoteerde agenda van de informele bijeenkomst van de Raad Justitie en Binnenlandse
Zaken, 15–16 juli 2021

I. Binnenlandse Zaken, Asiel en Migratie

1. Digitale Agenda vanuit een rechtshandhavingsperspectief

= discussie

Het Sloveens voorzitterschap wil tijdens de informele Raad van gedachten wisselen
over de «Digitale Agenda vanuit een rechtshandhavingsperspectief». Op het moment van
schrijven zijn nog geen nadere stukken bekend.

De bespreking betreft een voortzetting van de discussie in de JBZ-Raad van 7 en 8 juni
2021 ten aanzien van kunstmatige intelligentie en de impact die de regulering hiervan
heeft op de rechtspleging en de rechtshandhaving.

Zoals aan uw Kamer gemeld in de BNC-fiches over de DSA en kunstmatige intelligentie1 onderschrijft het kabinet het fundamentele belang van grondrechten en de menselijke
maat in de toepassing van digitale technologieën in de rechtspleging en rechtshandhaving.
Daarentegen moet ook aandacht bestaan voor de effectieve bestrijding van digitale
criminaliteit, effectieve opsporing en veiligheid.

2. Follow-up Brdo-Brijuni Process

Naar verwachting zal het voorzitterschap de Raad bijpraten over de laatste ministeriële
bijeenkomst van het Brdo-Brijuni Process, waar is gesproken over migratie-uitdagingen
in de regio. Het Brdo-Brijuni Process is een bijeenkomst van de EU-lidstaten Slovenië
en Kroatië met zes Balkanlanden voor versterking van de regionale samenwerking in
de Westelijke Balkan.

3. Werklunch: Pact op Asiel en Migratie: mogelijke weg voorwaarts

= discussie

Het inkomende Sloveense Voorzitterschap heeft de voor migratie verantwoordelijke bewindspersonen
uitgenodigd om tijdens de lunch van gedachten te wisselen over de asiel- en migratievoorstellen
van de Commissie en over mogelijke stappen die kunnen worden gezet om vooruitgang
te boeken. Ter voorbereiding van de discussie zal het Sloveense Voorzitterschap een
discussiestuk verspreiden. Dat is op het moment van schrijven nog niet ontvangen.

Voor het krachtenveld verwijst het kabinet kortheidshalve naar de laatste verslagen
van de JBZ-raad.2 Dit krachtenveld is onveranderd. In algemene zin bestaat er brede overeenstemming
over het belang van geïntensiveerde inzet op de externe dimensie waarbij alle relevante
instrumenten kunnen worden ingezet om de brede migratiesamenwerking met partnerlanden
te versterken. Ten aanzien van de procedures aan de buitengrenzen en de inrichting
van solidariteit lopen de posities nog steeds uiteen. Een standpunt van de Raad op
individuele voorstellen wordt niet op korte termijn voorzien.

De inbreng van het kabinet zal zijn gebaseerd op de standpunten zoals verwoord in
de BNC-fiches.3 Ondanks dat verschillende voorstellen nadrukkelijk aan elkaar zijn gelieerd, is het
kabinet geen voorstander van de zogenoemde pakketbenadering. Het kabinet pleit er
al langer voor om enkele wetgevingsvoorstellen, zoals de Eurodac-verordening, versneld
af te ronden. Ook voorstellen die niet afhankelijk zijn van wetgeving dienen wat het
kabinet betreft zo snel mogelijk te worden uitgevoerd. Daarbij wordt gedacht aan de
implementatie van het versterkte mandaat van Frontex op terugkeer, maar ook het versterken
van de samenwerking met belangrijke partnerlanden door middel van de brede partnerschappen.

4. Schengenstrategie

= discussie

Tijdens dit agendapunt wordt een discussie voorzien over de Schengenstrategie die
de Europese Commissie op 2 juni jl. heeft gepubliceerd. Lidstaten zullen worden gevraagd
een eerste reactie te geven en hun verwachtingen te delen, bijvoorbeeld ten aanzien
van de door de Commissie voorgestelde aanpassing van de Schengen Grenscode aankomend
najaar. Een discussiestuk wordt nog verwacht.

Over de gepresenteerde strategie heeft uw Kamer op 21 juni jl. een eerste toelichting
ontvangen via het verslag van de JBZ-raad van 6–7 juni jl.4 Via het BNC-traject ontvangt uw Kamer nog voorafgaand aan deze informele JBZ-raad
een uitgebreide toelichting en een kabinetsappreciatie. Het standpunt ten aanzien
van Schengen en de noodzaak om Schengen te versterken is eerder met uw Kamer gedeeld.5 De inbreng van het kabinet zal gebaseerd zijn op dit standpunt.

II. Justitie, Grondrechten en Burgerschap

1. Kunstmatige intelligentie

= discussie

Het Sloveens voorzitterschap wil naar verwachting een discussie voeren over het op
21 april jl. gepubliceerde voorstel voor een de Verordening betreffende Kunstmatige
Intelligentie (AI)6. Het Sloveense voorzitterschap zal naar verwachting een discussiestuk verspreiden.
Op het moment van opstellen van de geannoteerde agenda is dit document nog niet beschikbaar.
Het Europees grondrechtenagentschap (FRA) wordt ook uitgenodigd voor deze discussie.

De Telecomraad heeft het voortouw bij de behandeling van het voorstel voor een verordening.
Het voorstel is tevens besproken in de JBZ-raad van 7–8 juni vanwege het belang van
het voorstel voor een effectieve rechtshandhaving. De lidstaten hebben besproken dat
het gebruik van AI in de rechtspleging, de rechtshandhaving en het veiligheids- en
migratiedomein van grote toegevoegde waarde is, maar dat het belangrijk is een goede
balans te vinden tussen enerzijds de effectiviteit van het gebruik van AI en anderzijds
de rechtsbescherming en de bescherming van grondrechten. Naar verwachting zal het
Sloveens voorzitterschap deze balans nader willen bespreken.

De inzet van het kabinet, zoals verwoord in het BNC-fiche, ziet erop de justitiesector,
inclusief rechtshandhavingsinstanties, uit te rusten met passende moderne instrumenten
om de rechtsbescherming en de veiligheid van de burgers te waarborgen, met de benodigde
waarborgen om hun fundamentele rechten en vrijheden te eerbiedigen. Daarbij stelt
het kabinet vast dat er een redelijk evenwicht moet worden gevonden tussen deze waarborgen
en de mogelijkheden van organisaties als rechtshandhavingsdiensten om AI-systemen
te gebruiken en te ontwikkelen.

2. Kindvriendelijke rechtsprocedures

= discussie

In aanloop naar het aankomend voorzitterschap heeft Slovenië duidelijk gemaakt veel
waarde te hechten aan mensenrechten en kinderrechten in het bijzonder. Naar verwachting
zal het Sloveense Voorzitterschap na bespreking in deze informele Raad willen toewerken
naar Raadsconclusies over kinderrechten.

Op 24 maart jl. heeft de Europese Commissie een voorstel uitgebracht voor een Europese
Strategie voor de Rechten van het Kind. Met deze strategie beoogt de Commissie alle
nieuwe en bestaande EU-wetgeving, beleid en financieringsinstrumenten die raken aan
kinderrechten samen te brengen binnen één alomvattend kader7. Het voor de informele Raad geagendeerde thema «kindvriendelijke rechtsprocedures»
is een van de vijf thema’s van de Europese Strategie. Lidstaten worden onder andere
opgeroepen om universele, gratis en onmiddellijke toegang tot geboorteregistratie
en certificering voor alle kinderen te bevorderen en te waarborgen. Het kabinet hecht
veel waarde aan kindvriendelijke rechtsprocedures. Zoals ook in het BNC-fiche is toegelicht,
wordt het belang van het kind in Nederland in alle procedures meegewogen en in jeugdstrafrechtprocedures
vanaf de aanhouding tot en met de inverzekeringstelling vooropgesteld.

Tijdens de JBZ-Raad zal de inzet van het kabinet conform het BNC-fiche zijn, waarbij
een belangrijk element blijft dat lidstaten de vrijheid behouden om met nationaal
beleid invulling te geven aan de kinderrechtenstrategie.

3. Werklunch: Digitaal nalatenschap

= discussie

Voor de lunchbespreking heeft het Sloveens voorzitterschap het onderwerp digitaal
nalatenschap geagendeerd. Nederland heeft dit onderwerp eerder binnen de EU onder
de aandacht gebracht. Onder digitaal nalatenschap moet onder andere worden verstaan
de gegevens die iemand na zijn of haar overlijden in social media accounts achterlaat,
zoals Facebook, LinkedIn of Instagram, maar ook hun emailbox of foto’s in de digitale
omgeving. Er zijn nu geen specifieke regels voor het erven van digitale accounts met
bijbehorende inhoud bij overlijden. Digitaal nalatenschap heeft raakvlakken met verschillende
rechtsgebieden (onder meer erfrecht, contracten- en consumentenrenrecht en privacyrecht)
en heeft per definitie een grensoverschrijdend karakter. Het kabinet heeft onderzoek
laten doen naar aspecten van de digitaal nalatenschap en zal dit binnenkort aan uw
Kamer zenden. Vanwege de grensoverschrijdende aspecten van de digitale diensten acht
het kabinet een discussie op EU-niveau van groot belang om duidelijkheid te scheppen
voor de burger, diens nabestaanden en de grote technologiebedrijven. Een groot aantal
lidstaten ondersteunt dit. Het is op dit moment nog onduidelijk op welke wijze het
voorzitterschap dit onderwerp wil bespreken.