Brief regering : Voortgang subsidieregeling STAP-budget

Nr. 138
BRIEF VAN DE MINISTERS VAN SOCIALE ZAKEN EN WERKGELEGENHEID EN ONDERWIJS, CULTUUR
EN WETENSCHAP

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 21 juni 2021

Het beleid van het kabinet is er op gericht dat iedereen in Nederland regie kan nemen
over zijn eigen loopbaan en ontwikkeling. De beschikking over een eigen leer- en ontwikkelbudget
kan ervoor zorgen dat mensen gemotiveerd blijven om zichzelf verder te scholen en
te ontwikkelen. Om dit te bewerkstelligen wordt het aankomende jaar de Subsidieregeling
stimulering arbeidsmarktpositie (Subsidieregeling STAP-budget) ingevoerd. Met het
STAP-budget kan iedereen, die 18 jaar of ouder is en een band heeft met de Nederlandse
arbeidsmarkt, vanaf begin 2022 subsidie aanvragen waarmee scholing, gericht op eigen
ontwikkeling en duurzame inzetbaarheid, ingekocht kan worden. Het STAP-budget bedraagt
per individu maximaal € 1.000 per jaar. Vanaf 2025 is structureel € 218 miljoen beschikbaar
voor deze subsidieregeling; dit is inclusief uitvoeringskosten en eventueel financiering
van flankerend beleid. De eerste jaren is het totaal beschikbare budget ruim € 200
miljoen. Naar verwachting kunnen hiermee op jaarbasis 200.000 tot 300.000 personen
met inzet van het STAP-budget een scholingsactiviteit volgen.

Het STAP-budget is een publieke tegemoetkoming naast alle individuele budgetten die
door private partijen zoals werkgevers, sociale partners en O&O-fondsen ter beschikking
worden gesteld. De inzet op een individueel leerbudget kan alleen maar gerealiseerd
worden als publieke en private partijen elkaar versterken. Steeds meer cao’s bevatten
afspraken over het stimuleren van de eigen regie van werknemers en inmiddels heeft
ruim een kwart van de werkenden die onder een cao vallen een (privaat) individueel
budget tot zijn beschikking.1 Het STAP-budget vervangt de huidige fiscale aftrek voor scholingsuitgaven. Uit onderzoek
blijkt dat op dit moment de fiscale aftrek vooral wordt gebruikt door belastingplichtigen
met de hogere inkomens.2 Een uitgavenregeling, zoals het STAP-budget, zal vanwege de laagdrempeligheid naar
verwachting betere ondersteuning kunnen bieden aan zowel praktisch als theoretisch
opgeleiden.

In de brief waarmee de Subsidieregeling STAP-budget eind april jl. bij uw Kamer is
voorgehangen, bent u al geïnformeerd over de implementatie van de regeling. Met deze
brief wordt u geïnformeerd over de verdere voortgang van de implementatie, de doorontwikkeling
en de eerste uitkomsten van de adviestoets uitgevoerd door Adviescollege ICT-toetsing.3

Vervanging fiscale aftrek scholingsuitgaven

De Subsidieregeling STAP-budget vervangt de huidige fiscale aftrek voor scholingsuitgaven.
De Wet afschaffing fiscale aftrek scholingsuitgaven is in 2019 aangenomen als onderdeel
van het pakket Belastingplan 2020 (Kamerstuk 35 302). Onlangs is aan uw Kamer het ontwerp van het koninklijk besluit tot vaststelling
van het tijdstip van inwerkingtreding van de Wet afschaffing fiscale aftrek scholingsuitgaven
aangeboden.4 De voorlegging biedt uw Kamer de mogelijkheid zich tot uiterlijk 2 juli 2021 uit
te spreken over het ontwerpbesluit voordat het koninklijk besluit wordt bekrachtigd.
Dit is een uiterste termijn om de afschaffing van de aftrek scholingsuitgaven tijdig
te kunnen verwerken in de voorlopige aanslag inkomstenbelasting voor het jaar 2022.
Is deze duidelijkheid er niet op 2 juli, dan zal zowel de inwerkingtreding van de
Subsidiereling STAP-budget als de afschaffing van de fiscale aftrek van scholingsuitgaven
doorschuiven naar 1 januari 2023. De fiscale aftrek van scholingsuitgaven is namelijk
gebonden aan het kalenderjaar, waardoor de afschaffing plaats moet vinden per 1 januari
van enig jaar.

Inwerkingtreding Subsidieregeling STAP-budget.

De Subsidieregeling STAP-budget zal onder de verantwoordelijkheid van de Minister
van SZW in samenwerking met de Minister van OCW worden uitgevoerd door UWV en DUO.
Beide uitvoeringsorganisaties werken nauw samen om op tijd een nieuw uitvoeringsysteem
gereed te hebben voor aanvragen van het STAP-budget. Zo ontwikkelt UWV op dit moment
een STAP-portaal, waarmee eenvoudig en digitaal het STAP-budget kan worden aangevraagd.
DUO werkt aan een scholingsregister waarin scholingsactiviteiten, die in aanmerking
komen voor subsidiëring, worden opgenomen. De implementatie van deze systemen is een
nieuw en intensief traject dat veel vraagt van de uitvoeringsorganisaties. Beide organisaties
zijn op dit moment druk bezig om de essentiële onderdelen van de systemen op tijd
operationeel te krijgen. Ook opleiders zullen de komende periode hun systemen en processen
moeten aanpassen, om te zorgen dat zij hun scholingsactiviteiten in het scholingsregister
kunnen registreren en de informatie over aanmelding, deelname en voor uitbetaling
van het STAP-budget kunnen verstrekken. Gelet hierop is er doorlopend overleg met
onderwijskoepels waarin wordt bekeken hoe bij de aansluiting van opleiders op het
scholingsregister praktische problemen voor hen kunnen worden opgelost en administratieve
lasten beperkt kunnen worden.

Na nauw overleg zijn de ketenpartijen SZW, OCW, DUO en UWV tot de conclusie gekomen
dat de invoering van STAP in 2022 haalbaar is. Vooralsnog ligt de implementatie op
schema om de Subsidieregeling STAP-budget op 1 januari 2022 in werking te laten treden
en de uitvoeringssystemen van de subsidieregeling tijdig op te leveren om de eerste
openstelling van de Subsidieregeling STAP-budget per 1 maart 2022 mogelijk te maken.
Doel is een stabiele en robuuste basis neer te zetten voor een wendbaar uitvoeringssysteem
voor de financiering van scholing waarbij mensen zelf de keuze hebben welke opleiding
ze willen volgen.

De afgelopen maanden is door UWV en DUO hard gewerkt aan de implementatie van de uitvoeringssystemen
en het gezamenlijk oplossen van knelpunten in de informatievoorziening. De deelprojecten
van UWV en DUO lopen op schema en er is sprake van een goede en vruchtbare samenwerking
tussen de ketenpartners.

Door in te zetten op de robuuste uitvoering van de basis van de STAP-regeling, en
verdere verbeteringen te faseren in de tijd, is invoering in 2022 haalbaar. Daarnaast
biedt een proefproductie beperkt de ruimte en tijd om kleinere, onvoorziene knelpunten
zo mogelijk op te lossen tussen ketenpartners. Bij de ketenpartners bestaat hierdoor
het vertrouwen dat het STAP-budget begin 2022 op een verantwoorde manier ingevoerd
kan worden. Zoals aangekondigd in de Kamerbrief van 4 juni5 is er voor de invoering van de systemen gekeken naar de risico’s en de haalbaarheid,
ook omdat uw Kamer een gefundeerd besluit moet kunnen nemen over de intrekking van
de fiscale scholingsaftrek. Daarom wordt uw Kamer het volgende ter overweging meegegeven:
omdat met het STAP-budget een heel nieuw systeem wordt geïntroduceerd kunnen zich
tijdens de verdere implementatie eventueel nog onvoorziene knelpunten voordoen. Gezien
de krappe planning zou er bij eventuele knelpunten onvoldoende ruimte kunnen zijn
om deze tijdig te adresseren. Dit risico kan echter op twee manieren worden ondervangen.

In de eerste plaats kan het risico opgevangen worden door te starten met de basisvariant
van STAP, en verdere verbeteringen te reserveren voor de doorontwikkeling van de regeling.
De basisvariant houdt in dat alle functionaliteiten voor het aanvragen van het STAP-budget
gereed zijn. In de Kamerbrief van 3 juni 2019 over de voortgang van individuele leerbudgetten
is al aangegeven dat het systeem in de verdere doorontwikkeling dusdanig ontwikkeld
wordt dat het in de toekomst ingezet kan worden voor specifieke doelen of doelgroepen.6 Denk bijvoorbeeld aan budgetten die nodig zijn om de gevolgen van een mogelijke krimp,
krapte of economische crisis op te vangen of ten behoeve van de transities in energie,
klimaat of technologie of voor groepen die extra intensieve scholing kunnen gebruiken.
Voor een aantal specifieke onderwerpen is nu reeds een doorontwikkeling voorzien.
Dit betreft in ieder geval:

• Het subsidiabel maken van trajecten voor Erkenning van eerder Verworven Competenties
(EVC-trajecten);

• Het meerjarig kunnen toekennen van STAP-budget voor meerjarige scholingsactiviteiten
(was reeds voorzien in de uitvoeringstoets van UWV in 2019);

• De mogelijkheid voor het subsidiabel maken van schoolkosten, zoals studiemateriaal,
van duale scholingsactiviteiten in het mbo en hoger onderwijs die niet via de opleider
in rekening worden gebracht.

Zoals reeds in de Kamerbrief van 4 juni jl. is aangegeven blijkt het technisch niet
mogelijk om EVC-trajecten in de eerste fase aan te laten sluiten op het scholingsregister.7 Vanwege het specifieke karakter van EVC-trajecten is een aanpassing van het systeem
noodzakelijk. Op dit moment is er onvoldoende tijd om het scholingsregister hiervoor
gereed te maken. Dit houdt in dat EVC trajecten in 2022 nog niet subsidiabel zijn
met het STAP-budget, maar in de doorontwikkeling van het scholingsregister zal de
toevoeging van EVC-trajecten aan het scholingsregister hoge prioriteit krijgen. Niettemin
is publieke financiering van EVC-trajecten nu al mogelijk via de Tijdelijke subsidieregeling
NL leert door met inzet van scholing, die wordt aangepast met een extra tijdvak vanaf komend najaar. Hiermee kunnen burgers
vanaf het najaar via deze weg kosteloos EVC-trajecten blijven doorlopen. Publieke
financiering van EVC-trajecten is verder al mogelijk via de Subsidieregeling NL Leert door met inzet van sectoraal maatwerk.

Ook is een aantal verbeteringen voorzien die voornamelijk betrekking hebben op de
datakwaliteit in het scholingsregister en daarmee samenhangend de verdere borging
van de digitale afhandeling van aanvraag en toekenning (zogenaamde «straight-through-processing).
Dit heeft vooral als doel om snellere en betere dienstverlening voor de burger te
realiseren. Het is tot slot nog niet met zekerheid te zeggen wanneer de doorontwikkeling
gereed is. De komende periode staat in het teken van het realiseren van de basisversie
van STAP voor begin 2022. Eind van dit jaar zullen de ketenpartners SZW, OCW, DUO
en UWV in overleg met sociale partners en vertegenwoordiging van opleiders en koepels
de doorontwikkelagenda en de planning van de verschillende onderdelen verder uitwerken.
Op dit moment is nog niet duidelijk wanneer de verschillende onderdelen van de doorontwikkeling
kunnen worden gerealiseerd. De doorlooptijd kan ook per onderwerp verschillen; zeker
voor onderdelen die in de volledige keten doorwerken, zal de doorlooptijd langer zijn.
Er zal prioriteit worden gegeven aan de doorontwikkeling van de financiering van EVC-trajecten
en de mogelijkheid om voor meerjarige scholingsactiviteiten een STAP-budget aan te
kunnen vragen. Zodra de doorontwikkelagenda en de planning daarvan gereed is, wordt
deze met uw Kamer gedeeld.

Op 1 december 2021 wordt gestart met een ketenbrede proefproductie van drie maanden,
om begin 2022 verantwoord te kunnen starten met het STAP-budget. Met de proefproductie
wordt getest of de onderdelen van de systemen binnen de keten goed op elkaar zijn
aangesloten en de gehele keten goed functioneert, zodat eventuele technische problemen
in goed overleg tussen de ketenpartners tijdig opgevangen kunnen worden. Om deze reden
is in overleg met alle ketenpartners besloten de openstelling van het aanvraagloket
voor het STAP-budget te verschuiven naar 1 maart 2022. De aanvraagperiode meegerekend
betekent dit concreet dat scholingsactiviteiten met financiering vanuit het STAP-budget
vanaf 29 maart 2022 kunnen starten.8

Nederland leert door in 2022

Voor burgers die in de periode van 1 januari tot 29 maart 2022 niet met behulp van
financiering vanuit het STAP-budget een scholingsactiviteit kunnen starten, is er
nog wel scholing met publieke financiering mogelijk via NL leert door. In het steun- en herstelpakket is voorzien in subsidie voor scholingsactiviteiten
via de NL leert door subsidieregelingen. Een deel van deze subsidies is ook in 2022 beschikbaar en overbrugt
daarmee de periode tot aan de start van scholingsactiviteiten die gesubsidieerd worden
door het STAP-budget. Via NL leert door met inzet van sectoraal maatwerk, is er vanaf medio 2021 ruim € 70 miljoen subsidie beschikbaar voor de financiering
van scholing, EVC-trajecten en begeleiding van deelnemers. Deze activiteiten worden
aangeboden door werkgevers- en werknemersorganisaties en zullen doorlopen in 2022.

Daarnaast wordt in het najaar van 2021 nog een nieuw (derde) aanvraagtijdvak opengesteld
voor aanvragen voor de tijdelijke Subsidieregeling Nederland leert door
met inzet van scholing voor een budget van € 30 miljoen. Via deze regeling kunnen opleiders en opleiderscollectieven,
waaronder aanbieders van EVC-trajecten, subsidie aanvragen voor het aanbieden van
kosteloze scholingsactiviteiten.9 Dit aanbod komt in het najaar 2021 beschikbaar en tot eind 2022 kunnen er scholingsactiviteiten
worden gevolgd. Het aanbod is te vinden via de gesubsidieerde aanbieders en via hoewerktnederland.nl.

Adviescollege ICT toetsing

Het Adviescollege ICT toetsing (AcICT) is bezig met het toetsen van de implementatie
van het programma van het STAP-budget. Op het moment van schrijven van deze brief
is het definitieve advies van AcICT nog niet gereed. Wel heeft AcICT in een gesprek
zijn eerste beelden gedeeld. De aard en inhoud van de besproken onderwerpen lopen
uiteen. De belangrijkste onderwerpen die in het gesprek met AcICT aan de orde zijn
gekomen zien op het bereik van doelgroepen, de regie op de keten en de noodzaak van
het scholingsregister.

In het gesprek kwam naar voren dat het risico bestaat dat digivaardige mensen de regeling
goed kunnen vinden en dat hierdoor meer kwetsbare doelgroepen mogelijk buiten de boot
vallen. Het bereiken van meer kwetsbare groepen is al langer punt van aandacht en
ook uw Kamer heeft hier al eerder aandacht voor gevraagd.10 Dit signaal neemt het kabinet dan ook serieus. Er zijn de afgelopen periode al enkele
maatregelen genomen door UWV om de regeling zo toegankelijk mogelijk te maken en juist
die groepen op de arbeidsmarkt te bereiken die het meeste baat hebben bij het STAP-budget.
Zo zijn de drempels voor de burger zo laag mogelijk gemaakt en wordt er flankerend
aan het STAP-budget gewerkt aan het beschikbaar stellen van ontwikkeladviestrajecten.
Met die trajecten kunnen bepaalde kwetsbare groepen ondersteund worden bij het inzichtelijk
maken van hun ontwikkelmogelijkheden. Ook kunnen mensen terecht bij de werkpleinen
voor hulp bij de aanvraag van STAP. Het kabinet wil graag bezien welke andere maatregelen
er nog genomen kunnen worden om kwetsbare doelgroepen nog beter te kunnen bereiken,
bijvoorbeeld door een beperkt deel van de voor STAP beschikbare middelen voor deze
groep te reserveren. Hier zal ook het definitieve advies van AcICT bij betrokken worden
en uw Kamer wordt hier nader over geïnformeerd.

Verder is in het gesprek naar voren gekomen dat de sturing en regie op de keten versterkt
zou kunnen worden. Het afgelopen jaar zijn door de ketenpartijen SZW, OCW, UWV en
DUO al de nodige stappen gezet gericht op het versterken van de ketenregie. Dat neemt
niet weg dat er op dit punt verbeteringen mogelijk zijn. Daarom worden de komende
periode gesprekken vervolgd met AcICT om te bezien welke verdere maatregelen genomen
kunnen worden om de regie en sturing op de keten verder te versterken.

AcICT heeft vragen gesteld over nut en noodzaak van het scholingsregister, in relatie
tot de complexiteit van het uitvoeringsproces voor burgers en opleiders. Het proces
zou mogelijk eenvoudiger kunnen. Hierover gaat het kabinet – samen met UWV en DUO
– nog verder in gesprek met AcICT. In het algemeen geldt dat het scholingsregister
van belang is als authentieke bron voor de burger en opleider en randvoorwaarde om
de regeling uit te kunnen voeren.

De inhoud van het gesprek met AcICT is uitgebreid meegewogen in de conclusie die de
ketenpartners SZW, OCW, UWV en DUO hebben getrokken over de haalbaarheid om begin
2022 te starten met STAP. De komende periode zal AcICT de bevindingen nog verder uitwerken
tot een definitief advies. Het definitieve advies van AcICT zal, voorzien van een
uitgebreide reactie, naar verwachting na het zomerreces aan uw Kamer gestuurd kunnen
worden. In de reactie zal ook ingegaan worden op de maatregelen die naar aanleiding
van het advies van AcICT verder nog worden genomen worden en het tijdpad dat daarbij
hoort.

Tot slot

Na inwerkingtreding van STAP start ook de monitoring en evaluatie van de regeling,
om vanaf de start goed in beeld te hebben wie gebruik maakt van het STAP-budget, voor
welk type scholing het STAP-budget wordt ingezet en hoe vaak scholing wordt afgerond.
Deze monitor is ook gericht op de ontwikkeling van het aanbod en de verdere prijsontwikkeling.

Wie inzet op eigen ontwikkeling en scholing zorgt ervoor dat hij langer inzetbaar
blijft. Met de inwerkingtreding van de Subsidieregeling STAP-budget krijgt iedereen
vanaf 18 jaar en met een band met de Nederlandse arbeidsmarkt de mogelijkheid om regie
te nemen over zijn eigen ontwikkeling en scholing. Hierdoor wordt er gewerkt aan de
duurzame inzetbaarheid van Nederland en een robuuste en wendbare arbeidsmarkt voor
de toekomst.

Een gelijkluidende brief is gezonden aan de voorzitter van de Eerste Kamer der Staten-Generaal.

De Minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid,
W. Koolmees

De Minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap
I.K. van Engelshoven