Brief regering : Verslag extra ingelaste bijeenkomst NAVO-Raad op 14 april over Afghanistan en Oekraïne

Nr. 361
BRIEF VAN DE MINISTERS VAN BUITENLANDSE ZAKEN EN DEFENSIE

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 14 april 2021

Hierbij ontvangt u, mede namens de Minister voor Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking,
het verslag van een extra ingelaste bijeenkomst van de NAVO-Raad op 14 april 2021
over Afghanistan en Oekraïne. De Ministers van Buitenlandse Zaken en Defensie van
de VS en de Ministers van Buitenlandse Zaken van de framework nations van de Resolute Support-missie Duitsland, Italië en Turkije, en het VK woonden de vergadering fysiek bij
in Brussel. De overige bondgenoten namen deel via videoconferentie. Namens Nederland
namen de Ministers van Buitenlandse Zaken en Defensie deel aan de bijeenkomst.

Afghanistan

De Amerikaanse Ministers van Buitenlandse Zaken, Blinken, en Defensie, Austin, gaven
de NAVO-bondgenoten een toelichting op het besluit van President Biden om alle Amerikaanse
troepen uit Afghanistan terug te trekken. De terugtrekking begint rond 1 mei en het
voornemen is deze uiterlijk per 11 september af te ronden. Het besluit van President
Biden is het gevolg van de herbeoordeling van het akkoord dat de VS vorig jaar met
de Taliban sloot. De VS meldde dat het niet mogelijk is gebleken om met de Taliban
tot nadere afspraken te komen over vrede in Afghanistan. Het stellen van aanvullende
voorwaarden voor terugtrekking zou daarmee een terugkeer naar oorlog met de Taliban
en een voortzetting van het verblijf in Afghanistan voor onbepaalde tijd inhouden,
aldus de VS. President Biden heeft daarom besloten tot een beperkte verlenging van
de militaire aanwezigheid. Het besluit geeft de VS en bondgenoten tijd om de militaire
aanwezigheid op een ordelijke manier af te bouwen.

De NAVO-bondgenoten herhaalden tijdens de bijeenkomst het in together, adjust together, out together-principe en besloten om in lijn met de Amerikaanse aankondiging de Resolute Support-missie te beëindigen. Verschillende Ministers benadrukten het belang van onderlinge
coördinatie om te komen tot een veilige en ordelijke terugtrekking van de militairen.
Ook benoemden meerdere bondgenoten het belang om Afghanistan op andere manieren te
blijven steunen, bijvoorbeeld middels betrokkenheid bij de Afghaanse vredesonderhandelingen
en via ontwikkelingssamenwerking. De SG NAVO concludeerde dat de NAVO Resolute Support-missie eindigt, en dat de NAVO-bondgenoten bij Afghanistan betrokken blijven. NAVO-bondgenoten
spreken in een later stadium over de exacte planning van de troepenreductie in lijn
met de plannen van de VS. Daarbij komt ook de vraag aan bod welke rol de NAVO kan
spelen bij de ondersteuning van Afghanistan nadat de terugtrekking is afgerond. Bondgenoten
namen een verklaring aan over Afghanistan die uw Kamer in bijlage toegaat1.

De Minister van Buitenlandse Zaken benadrukte in zijn reactie het belang om Afghanistan
ook na een militaire terugtrekking te blijven steunen om de vooruitgang te behouden
die de afgelopen twintig jaar is geboekt. Steun voor de Afghaanse vredesonderhandelingen
is daarbij van groot belang. Een overeenkomst tussen de partijen in het conflict blijft
de beste manier om duurzame vrede en stabiliteit in Afghanistan te bereiken. Hij stelde
vast dat Afghanistan na 20 jaar NAVO-inzet geen uitvalsbasis meer is voor internationaal
terrorisme. Nederland heeft benadrukt dat het van belang is om hiervoor ook na een
militaire terugtrekking aandacht te houden.

De Minister van Defensie stond uitgebreid stil bij de offers die we de afgelopen twintig
jaar in Afghanistan hebben gebracht. Veel militairen van het bondgenootschap hebben
hun leven verloren voor vrijheid en stabiliteit in Afghanistan. De Minister noemde
ook de 25 overleden Nederlandse militairen en zij die tijdens hun uitzending gewond
zijn geraakt. De Minister van Defensie zei dat het in de komende periode onze gezamenlijke
zorg is om het uitgezonden personeel zo goed mogelijk te beschermen. Ze herhaalde
de oproep van Secretary Austin om binnen de NAVO onze inspanningen te coördineren om ervoor te zorgen dat
de militaire terugtrekking op een veilige en ordelijke manier plaatsvindt. Op 4 februari
jl. is uw Kamer geïnformeerd over de gereedstelling van ca. 80 militairen voor mogelijke
inzet ter versterking van de beveiligingscapaciteit (Kamerstuk 28 676, nr. 353). Zoals eerder gemeld zal uw Kamer op zeer korte termijn conform het Toetsingskader
met een aanvullende Artikel 100-brief nader worden geïnformeerd (Kamerstuk 27 925, nr. 769). De veiligheid van onze troepen blijft immers ook tijdens de terugtrekking van groot
belang.

Met het einde van de Resolute Support-missie komt er ook een einde aan de huidige militaire presentie van Nederland in
Afghanistan. De komende tijd zal de toekomstige Nederlandse inzet in Afghanistan nader
in kaart worden gebracht. Continuering van deze inzet is afhankelijk van de ontwikkelingen
in het land, het vredesproces, de veiligheidssituatie en de intenties van andere partners
en organisaties. De Kamer zal hierover op een later moment nader worden geïnformeerd.

Oekraïne

Tijdens de Raad spraken bondgenoten hun zorgen uit over de recente Russische troepenopbouw
op de Krim en bij de grens met Oekraïne. Ze onderstreepten hun politieke steun voor
Oekraïne in deze crisissituatie. Nederland sprak zorgen uit over de Russische militaire
activiteiten en de ondermijning van de veiligheidssituatie in Europa als geheel. Nederland
bevestigde de aanhoudende Nederlandse steun voor de soevereiniteit en territoriale
integriteit van Oekraïne.

De NAVO steunt de door Oekraïne gewenste diplomatieke oplossing, in afstemming met
andere internationale organisaties zoals de EU en de OVSE. Stappen richting Membership Action Plan- (MAP)status of NAVO-lidmaatschap zijn niet aan de orde.

De Minister van Buitenlandse Zaken,
S.A. Blok

De Minister van Defensie,
A.Th.B. Bijleveld-Schouten