Brief regering : Aanscherping maatregelen Dienst Justitiële Inrichtingen (DJI) in de strijd tegen het coronavirus

25 295 Infectieziektenbestrijding

Nr. 784 BRIEF VAN DE MINISTER VOOR RECHTSBESCHERMING

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 6 oktober 2020

In mijn brief van 13 maart jongstleden informeerde ik u over de maatregelen die ik
trof om verspreiding van het coronavirus binnen de justitiële inrichtingen tegen te
gaan.1 Op 29 mei kon ik u melden dat veel van die maatregelen werden versoepeld of opgeheven.2 Nadat de maatregelen eind mei zijn versoepeld zijn er in de zomermaanden slechts
enkele justitiabelen besmet gebleken. In de afgelopen weken zien we echter een toename
van het aantal besmettingen. Op 5 oktober verbleven zeven justitiabelen als gevolg
van een besmetting in quarantaine. Deze ontwikkeling en het aangescherpte kabinetsbeleid maken het noodzakelijk om opnieuw enkele
maatregelen in te voeren. In deze brief informeer ik u hier over.

Huidige maatregelen Dienst Justitiële Inrichtingen (DJI)

Binnen DJI worden naast de RIVM-richtlijnen een breed scala aan maatregelen ingezet
in de strijd tegen het coronavirus. Een van de belangrijkste maatregelen is het inkomstenproces,
waarbij een gedetineerde bij binnenkomst acht dagen in quarantaine wordt geplaatst.
Als er in deze periode geen corona-gerelateerde klachten zijn opgetreden, kan een
justitiabele deelnemen aan de programma’s binnen de inrichting. Bezoek vindt, na een
gezondheidscheck, plaats achter plexiglas. Bezoek van ketenpartners vindt zoveel mogelijk
digitaal plaats. Ook het contact met de advocatuur vindt bij voorkeur digitaal plaats
met dien verstande dat als de advocaat of justitiabele aangeven fysiek te willen overleggen,
dat mogelijk is.

Aanscherping maatregelen

Het kabinet heeft recent de richtlijn afgegeven voor groepsgroottes van maximaal 30
personen binnen en 40 personen buiten. Vanzelfsprekend hanteert ook DJI inmiddels
deze richtlijn. Dit betekent dat alle inrichtingen activiteiten als luchten, arbeid,
bezoek en gebedsdiensten binnen deze richtlijn organiseren.

Mondkapjes

Op dit moment gebruiken medewerkers van DJI (medische) mondkapjes in specifieke situaties
in de inrichting, zoals bij fouilleren en bij het contact met een justitiabele met
een vermoedelijke besmetting. Het gebruik van mondkapjes door justitiabelen is op
dit moment niet toegestaan, uitgezonderd bij het vervoer.

De actuele, landelijke richtlijn is dat het dragen van niet-medische mondkapjes dringend
wordt geadviseerd in publieke binnenruimtes. Ondanks dat de inrichtingen van DJI formeel
niet tot een publieke ruimte behoren, heeft DJI besloten om het gebruik van niet-medische
mondkapjes door medewerkers en bezoekers van justitiële inrichtingen voor specifieke situaties
dringend te adviseren. Het gaat daarbij om het dragen van mondkapjes bij knooppunten
binnen inrichtingen (zoals de entree en loketfuncties) en wanneer medewerkers in nauw
contact komen met groepen justitiabelen, bijvoorbeeld tijdens de recreatie. DJI heeft
hiertoe besloten omdat juist medewerkers en bezoekers frequent in en uit de inrichtingen
gaan en ondanks de genomen maatregelen het virus toch mee naar binnen kunnen nemen.

Vooralsnog wordt het gebruik van niet-medische mondkapjes door justitiabelen niet
geadviseerd. Allereerst vanwege de veiligheid binnen de inrichting: het is voor medewerkers
van DJI belangrijk om justitiabelen te kunnen identificeren en om, op basis van hun
gelaatsuitdrukkingen, hun gemoedstoestand in te kunnen schatten. Daar komt bij dat
nieuwe justitiabelen bij binnenkomst reeds acht dagen in afzondering zijn geplaatst.
Zowel tijdens deze acht dagen als daarna worden zij continu gemonitord op klachten.

De directeur van een inrichting kan bij wijze van uitzondering justitiabelen aanraden,
vragen of verbieden om een mondkapje te dragen.

Verlof tbs-klinieken en jeugdinrichtingen

De opleving van het virus vraagt om een zorgvuldige afweging tussen het minimaliseren
van het risico op besmetting en de noodzaak van verlof in het kader van de behandeling.
Om besmettingsrisico’s in de inrichtingen te beperken worden de mogelijkheden om met
onbegeleid verlof te gaan ingeperkt. Doelgericht onbegeleid verlof ten behoeve van
resocialisatie (zoals werk en onderwijs) gaat door. Onbegeleide verloven die niet
direct gericht zijn op de resocialisatiedoelen worden opgeschort.

Detentiefasering en verlof (Z)BBI/BBA en ISD3

In maart zijn alle verloven opgeschort om het in- en uitgaande verkeer te verminderen.
Gezien het belang van de voortzetting van re-integratietrajecten treft DJI maatregelen om te zorgen dat alle justitiabelen in de (Z)BBI/BBA
en ISD die een vorm van verlof of detentiefasering hebben niet in contact komen andere
justitiabelen binnen de inrichting. Vooralsnog is de verwachting dat daarmee zowel
de re-integratie, als de veiligheid en gezondheid binnen de inrichtingen zoveel mogelijk
geborgd zijn.

Reclasseringsorganisaties

Bij de uitvoering van taakstraffen wordt het uitgangspunt dat intakes digitaal worden
afgenomen. Voor wat betreft de groepsgrootte werd de richtlijn van maximaal 30 personen
bij interne projectplaatsen al aangehouden. Voor de interne projectplaatsen wordt
het gebruik van mondkapjes door werkmeesters en werkgestraften nu dringend geadviseerd.

Voor toezichthouders is de richtlijn voor cliëntcontact aangescherpt: de basisregel
is dat toezicht digitaal plaatsvindt. Face-to-face contact vindt alleen plaats daar
waar dat echt nodig is, namelijk bij risicocliënten en cliënten waarbij de reclasseringsmedewerker
het gezien de risico’s noodzakelijk acht (bijvoorbeeld bij een terugval in verslaving).

Monitoring

Het aantal besmettingen binnen de justitiële inrichtingen is tot op heden relatief
laag. Dat wil ik graag zo houden. De ontwikkelingen in het land worden uiteraard nauwgezet
gevolgd. Op basis daarvan wordt gewogen of deze gevolgen hebben op de inrichtingen
van DJI. Mochten aanvullende maatregelen nodig zijn dan zal ik uw Kamer hierover informeren.

De Minister voor Rechtsbescherming,
S. Dekker