Brief regering : Voortgang ontwikkeling ICT-systeem schenk- en erfbelasting

26 643 Informatie- en communicatietechnologie (ICT)

Nr. 663 BRIEF VAN DE STAATSECRETARISSEN VAN FINANCIËN

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 14 mei 2020

Wij hechten eraan uw Kamer op de hoogte te houden van de ontwikkelingen rondom de
schenk- en erfbelasting. Dat gebeurde in de brief van 31 januari 2018 1 en middels de beantwoording van vragen van uw Kamer over de inhoud van deze brief
2en onlangs in de brief van 27 februari 2020 waarin u werd geïnformeerd over de twee
onderzoeken door de ADR naar de schenk- en erfbelasting. Daarbij werd aangegeven dat
ernaar wordt gestreefd voor het zomerreces de resultaten van een van deze onderzoeken
al met uw Kamer te kunnen delen.

Onlangs is op basis van de herbeoordeling van de business case van het project KOS
uit 2014, een nieuwe business case opgesteld. De nieuwe business case gaat uit van
hogere projectkosten en de einddatum van het project schuift driekwart jaar door,
tot 1 juli 2022.

Deze veranderingen geven ons aanleiding uw Kamer te informeren.

We nemen u kort mee terug naar 2017 toen er problemen ontstonden in de uitvoering
van de schenk- en erfbelasting als gevolg van het niet tijdig opleveren van het ICT-systeem
Klantoptimalisatie Schenk- en erfbelasting, het nieuwe automatiseringssysteem voor
de schenk- en erfbelasting (hierna: KOS) en het niet verder onderhouden en doorontwikkelen
van de oude ICT-omgeving. Over deze ICT-aspecten is uw Kamer destijds geïnformeerd
in de eerdere genoemde brief van 31 januari 2018 en middels de beantwoording van vragen
van uw Kamer over de inhoud van deze brief.

In september 2017 is na een herijking van de integrale planning van het ICT-project
de prognose van de kosten al bijgesteld van € 8,2 miljoen, de kosten volgens de oorspronkelijke
business case, naar € 28,7 miljoen en de prognose van de afronding van het project
naar 1 oktober 2021. Hierbij werd al geconstateerd dat er ten opzichte van de inschatting
in 2014 en de herijking van de integrale planning van het ICT-project in 2017 een
fors grotere investering moest worden gedaan om de complexiteit van zowel de schenk-
als de erfbelasting in te bouwen in het ICT-systeem.

In opvolging van de aanbevelingen van de Gateway Schenk- en Erfbelasting3 en de latere bevindingen in het Rapport Auditdienst Rijk (ADR) uit het onderzoek
naar de opvolging van de Gateway 4 zijn maatregelen genomen om het project meer in control te krijgen: het opdrachtgeverschap
is explicieter belegd, het overleg en de samenwerking tussen de verschillende betrokken
partijen is geïntensiveerd en daarbij is de inrichting van de controlfunctie versterkt.

Deze maatregelen hebben eraan bijgedragen dat de ICT-ontwikkeling van de schenk- en
erfbelasting beter bestuurbaar is geworden. Dit blijkt uit de constatering dat al
meer dan een jaar tot en met nu nagenoeg alle afgesproken ICT-functionaliteiten, conform
de aangepaste planning van de business case, tijdig worden gerealiseerd.

Hiermee werd in 2018 een duidelijke stijgende lijn ingezet bij de ontwikkeling van
het ICT-systeem, waardoor de continuïteit van de uitvoeringsprocessen van de schenk-
en erfbelasting zijn geborgd.

Eind 2018 is besloten de herbeoordeling van de business case uit te laten voeren en
daarbij gebruik te maken van de bereikte resultaten op het gebied van de bestuurbaarheid
van dit ICT-project, met verbeterd zicht op en actuelere inzichten in en meer ervaring
met het juist inschatten van voortbrengingskosten en -duur.

In de periode 2014–2019 lag de focus op technische vervanging. Hierbij is ook aandacht
geweest voor verbeteringen in de processen, waarbij een groot aantal belangrijke procesverbeteringen
tot en met 2019 nog niet is gerealiseerd; deze zijn nu opgenomen in het voorliggende
plan dat loopt van 2020 tot halverwege 2022. Op basis van deze grondige herbeoordeling
is een nieuwe business case opgesteld. Deze gaat uit van meerjarige actueel geschatte
kosten van € 38,3 miljoen en een actueel geschatte einddatum van 1 juli 2022.

De startpositie van de Business Case is wat in 2019 volgens planning gerealiseerd
kon worden, Daarnaast worden de bijbehorende kosten van de bouw van de overige functionaliteiten
weergegeven, die beschreven zijn in 2 plateaus.

Plateau 1 omvat de ontwikkelingen die voortvloeien uit modernisering van ICT-voortbrenging
en het IV-landschap die nodig zijn om ook de uitvoeringsprocessen van de schenk- en
erfbelasting te continueren. Volgens de planning van de nieuwe business case is plateau
1 klaar in 2020.

Plateau 2 omvat procesverbeteringen zodat deze aansluiten bij de missie en visie van
de Belastingdienst zoals het proactief en in de actualiteit werken. Hiermee wordt
bereikt dat burgers toezicht en aandacht krijgen die zij verdienen én dat de kwaliteit
van dienstverlening wordt verbeterd naar de huidige maatstaven.

Een van de functionaliteiten in het verbeteren van de kwaliteit van de dienstverlening
betreft het automatiseren van het uitnodigingenproces. Hierdoor wordt de kans op het
maken van (menselijke) fouten verminderd, worden burgers vaker in één keer goed geholpen en verloopt het proces binnen
de Belastingdienst efficiënter. Om plateau 2 te realiseren is het van groot belang
om de basis en plateau 1 gerealiseerd te hebben.

De hiermee gepaard gaande baten zijn te onderscheiden in kwalitatieve en kwantitatieve
baten.

De kwalitatieve baten van het ICT-project (na realisatie van plateau 2) zijn op hoofdlijnen
wel gelijk gebleven aan de initiële business case, namelijk dat de Belastingdienst
door realisatie van de business case van een handmatig proces naar een geautomatiseerd
ondersteund proces gaat. Dit levert onder andere op dat we als Belastingdienst:

• Het doen van aangifte voor burgers vereenvoudigen (o.a. door aanpassen van het aangifteformulier);

• Betrouwbaarder uitnodigen (door het toepassen van risico-selectie en automatisering);

• Betrouwbaarder aanslagen opleggen (door het toepassen van risico-selectie en automatisering);

• Sneller aanslagen opleggen (doordat het mogelijk wordt om binnen enkele weken na het
indienen van een aangifte die geen nader toezicht blijkt te behoeven, een definitieve
aanslag al kan worden)

• En de continuïteit beter kunnen waarborgen (door een betere IT-ondersteuning).

De kwantitatieve baten van het ICT-project hebben betrekking op de realisatie van
lagere personeelskosten, door het optimaliseren van het intern proces.

Daarmee overtreffen de verwachte baten nog steeds de in de business case opgenomen
projectkosten. Dit levert een jaarlijkse besparing op van ongeveer € 2,8 miljoen.

De stand van zaken omtrent het project KOS wordt net als alle overige grote projecten
van de rijksoverheid jaarlijks geactualiseerd op het Rijks ICT-dashboard. De informatie
in deze brief zal daarom tevens worden opgenomen op het Rijks ICT-dashboard voor de
rapportage over 2019.

De hogere uitgaven van de herijkte business case worden binnen de capaciteit en begroting
van de Belastingdienst (Art. 1, Hfdst. IX) opgevangen. Eind 2020 zal er een laatste herijking van deze business case plaatsvinden.
Uiteraard zal uw Kamer worden geïnformeerd wanneer dat tot belangrijke aanpassingen
van de business case leidt.

De Staatssecretaris van Financiën,
J.A. Vijlbrief

De Staatssecretaris van Financiën,
A.C. van Huffelen