Brief regering : Maatregelen consulaire dienstverlening ten aanzien van COVID-19 uitbraak

Nr. 45
BRIEF VAN DE MINISTER VAN BUITENLANDSE ZAKEN

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 27 maart 2020

Hierbij informeer ik u over enkele gevolgen van de COVID-19 uitbraak voor de consulaire
dienstverlening, in aanvulling op de informatie die u reeds eerder toeging, bij brief
van 16 maart en 23 maart (Kamerstukken 32 734 en 25 295, nrs. 41 en 42).

Reisadviezen

Veel landen nemen ingrijpende maatregelen om de verdere verspreiding van het coronavirus
tegen te gaan. Daarnaast zijn nieuwe maatregelen voorstelbaar en kan de situatie in
een land snel veranderen. Deze maatregelen hebben vergaande consequenties voor reizigers.

Naar aanleiding van de mededeling van de Europese Commissie van 16 maart jongstleden
over de reisrestricties, waarmee de Europese Raad op 17 maart jongstleden heeft ingestemd,
heeft de Nederlandse overheid het besluit genomen om de toegangsvoorwaarden van personen
die uit derde landen naar Nederland willen reizen te verscherpen vanaf donderdag 19 maart
2020 om 18.00 uur.

Gelet op de steeds ingrijpendere maatregelen die veel landen nemen en gezien de reisrestricties
binnen Schengen adviseert het ministerie vanaf dinsdag 17 maart jl. alle Nederlanders
om de komende periode niet meer naar het buitenland te reizen tenzij het strikt noodzakelijk
is. Voor alle landen geldt vanaf dat moment minimaal kleurcode oranje («alleen noodzakelijk
reizen») als het om Corona gaat. Vakantiereizen naar het buitenland worden hiermee
afgeraden. Vrachtvervoer en overig professioneel transport geldt nadrukkelijk wel
als «noodzakelijk verkeer». Het reisadvies geldt dus niet voor de transportsector
en het goederenvervoer.

Reisadviezen zullen wereldwijd nog steeds op hoofdlijnen actueel worden gehouden en
land-specifieke elementen, anders dan het coronavirus, blijven behouden. Om de informatievoorziening
over de actuele stand van zaken per land aangaande corona optimaal te houden is er
op Nederlandwereldwijd.nl informatie beschikbaar die specifiek gericht is op de (beperkende
en verdergaande) maatregelen die in de landen gelden. Deze informatie wordt iedere
dag zo veel als mogelijk actueel gehouden. Ook zullen ambassades per land via publieke
kanalen (bijvoorbeeld via sociale media) blijven informeren over de beperkende maatregelen
in het betreffende land vanwege het Coronavirus. Eveneens zal het algemene reisadvies
via alle kanalen van Buitenlandse zaken worden verspreid (ambassades, sociale mediakanalen,
24/7 Contact Centre).

Zodra de situatie daartoe op merites aanleiding geeft zullen de reisadviezen gaandeweg
worden verlicht. Het is onaannemelijk dat dit op korte termijn zal plaatsvinden, wel
wordt voortdurend gemonitord of aanpassing mogelijk en noodzakelijk is.

Consulaire bijstand

Voor Nederlanders in het buitenland die door inreisbeperkingen en lokale quarantainemaatregelen
geraakt worden, staan het Nederlandse netwerk van consulaten en ambassades en het
Ministerie van Buitenlandse Zaken 24 uur per dag klaar. Wel wordt die dienstverlening
in sommige landen belemmerd door maatregelen van de lokale overheid om de verspreiding
van COVID-19 te beteugelen. Het verlenen van urgente consulaire bijstand en humanitair
dringende zaken gericht op Nederlanders wereldwijd, krijgen daarbij voorrang boven
de reguliere consulaire dienstverlening.

Op 23 maart jl. bent u geïnformeerd over het convenant «bijzondere bijstand buitenland
als gevolg van de impact van het coronavirus (COVID 19)». Hiermee zal in samenwerking
tussen het Ministerie van Buitenlandse zaken, de reisbranche en alarmcentrales aan
gestrande Nederlandse reizigers bijstand worden geboden voor een veilige terugkeer
naar Nederland. Waar dat onverhoopt niet mogelijk is zal in urgente gevallen tijdelijk
ondersteuning geboden worden om een voortgezet veilig verblijf in het land in kwestie
mogelijk te maken, binnen de kaders van de reguliere consulaire bijstand. In het kader
van het genoemde convenant zal ook met de convenantspartners gekeken worden of hiertoe
mogelijkheden bestaan. Dat kan gaan om zaken als verblijfslocatie, verblijfstitel,
medische noodzaak en andere reguliere consulaire bijstand. Uitgangspunt is dat noodzakelijk
verblijf in het buitenland voor rekening komt van de reiziger. Dit zal in voorkomend
geval in nauwe samenwerking met de ambassades in het buitenland uitgevoerd worden,
waarbij de lokale autoriteiten leidend blijven en eerstverantwoordelijk zijn voor
de personen die in hun land verblijven. Eveneens zijn de diplomatieke vertegenwoordigingen
in Nederland aangeschreven om aandacht te vragen voor medewerking als het gaat om
het verlenen van landingsrechten en opvang van eenmaal gestrande Nederlandse reizigers
in een veilig voorgezet verblijf ter plaatse.

Reisdocumenten

De inname van aanvragen voor reisdocumenten wordt beperkt tot het hoogst noodzakelijke.
Dit is in lijn met de reisrestricties die door de Europese Unie voor de Schengenzone
als geheel zijn ingesteld. Aanvragen voor reisdocumenten worden alleen in behandeling
genomen indien een reisdocument verloopt of is verlopen en een reis om aantoonbare
medische of humanitaire redenen niet kan worden uitgesteld. Daarnaast zullen aanvragen
in behandeling worden genomen indien het reisdocument aantoonbaar essentieel is voor
het aanvragen van een verblijfsvergunning. Deze lijn geldt ook voor de paspoortbalies
bij de externe dienstverlener VFS, tenzij deze vanwege instructies van lokale autoriteiten
hebben moeten sluiten. De voor april voorziene opening van de paspoortbalie bij de
externe dienstverlener in Birmingham wordt uitgesteld naar een later moment. Ook de
inzet van «mobiele brigades» wordt vooralsnog tijdelijk opgeschort.

Tot slot zal een passende vorm worden gevonden om een Verklaring omtrent het bezit
Nederlanderschap (VON) aan te bieden in verband met stuiting van de verliestermijn
Nederlanderschap in plaats van de inname en behandeling van de aanvraag van een nieuw
reisdocument.

Visumverlening

De inname van visumaanvragen is door het Ministerie van Buitenlandse Zaken opgeschort.
Slechts in uitzonderlijke gevallen waarbij sprake is van een groot humanitair en/of
nationaal belang kan hierop een uitzondering gemaakt. Bij beide categorieën gaat het
om uitzonderlijke gevallen waarbij de reis niet kan worden uitgesteld. Visumverlening
voor Schengenlanden die door Nederland worden vertegenwoordigd wordt eveneens stopgezet.
De Schengenpartners zijn op de hoogte gesteld van de genomen maatregelen en hebben
zelf ook dergelijke maatregelen getroffen.

Diensten met betrekking tot Machtiging tot voorlopig verblijf (MVV) met de daaraan
gerelateerde taken zoals afname van DNA en identiteitsgehoren en basisexamens inburgering
in het buitenland zijn stopgezet. Er worden in overleg met de IND alleen MVV’s afgegeven
in urgente en noodzakelijke zaken, in principe alleen aan MVV-aanvragers die werkzaam
zullen worden in de cruciale beroepen of vitale processen tijdens de COVID-19 uitbraak
zoals gedefinieerd door de rijksoverheid.

Verder heb ik u per Kamerbrief van 2 oktober 2019 geïnformeerd over de voorbereidingen
die getroffen worden om voor de Caribische delen van het Koninkrijk een visumplicht
voor Venezolanen in te voeren (Kamerstuk 29 653, nr. 59). Invoering van deze visumplicht was per 1 april a.s. voorzien. Door de ontwikkelingen
als gevolg van COVID-19 en de maatregelen die momenteel door o.a. Venezuela worden
getroffen, is invoering van de visumplicht per 1 april om logistieke en organisatorische
redenen niet haalbaar. Daarom is in samenspraak met de Caribische Koninkrijkslanden
besloten om de invoering van de visumplicht voor Venezolanen tot nader order uit te
stellen.

Overige consulaire diensten

Het afnemen van basisexamens inburgering in het buitenland, incl. naturalisatietoetsen,
wordt geheel stopgezet. Ook worden andere consulaire processen zoals het innemen en
behandelen van optieverklaringen en naturalisatieverzoeken, DNA-onderzoeken, legalisatieverzoeken
en consulaire verklaringen stopgezet.

Impact op moderniseringsprojecten

Het opschorten van veel reguliere werkzaamheden om capaciteit vrij te maken voor de
crisisbeheersing heeft significante gevolgen voor de voortgang van de moderniseringsprojecten
op het consulaire terrein. Hierbij geldt dat de ontwikkeling van digitale applicaties
voor verbeterde paspoort- en visumverlening, evenals het openen van kantoren van externe
dienstverleners waar mensen terecht kunnen voor een paspoort- of visumaanvraag, vertraging
op zal lopen. Dit heeft ook financiële consequenties, daar ontwikkelteams langer in
stand gehouden moeten worden en oude systemen nu langer gebruikt en onderhouden moeten
worden. Het is nu nog te vroeg om hiervan de precieze impact in te schatten.

Verwachting voor opschorting van bovenstaande maatregelen

Bovenstaande maatregelen gelden tot nader orde. Afhankelijk van de situatie zal worden
besloten wanneer genoemde consulaire diensten weer aangeboden worden. Bij deze afweging
staan zowel de gezondheid en veiligheid van medewerkers en klanten als de volksgezondheid
in de betreffende landen centraal.

De Minister van Buitenlandse Zaken,
S.A. Blok