Brief regering : Advies Gezondheidsraad 'Gezondheidsrisico’s door lage concentraties koolmonoxide'

Nr. 204
BRIEF VAN DE MINISTER VAN BINNENLANDSE ZAKEN EN KONINKRIJKSRELATIES

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 3 december 2019

Op 10 juli 2019 heeft de Gezondheidsraad haar rapport «Gezondheidsrisico’s door lage
concentraties koolmonoxide» aan mij aangeboden. In dit rapport geeft de Gezondheidsraad
een aantal adviezen om de risico’s als gevolg van lage concentraties koolmonoxide
te beperken. Hierbij stuur ik u mijn reactie op het advies van de Gezondheidsraad.
Met deze brief geef ik tevens antwoord op de motie van het Kamerlid Krol (Kamerstuk
28 325, nr. 189) die voorstaat dat verkopers en/of installateurs van verbrandingsinstallaties voor
woningen gratis een koolmonoxidemelder meeleveren en installeren.

Advies Gezondheidsraad: neem aanvullende maatregelen

In haar rapport gaat de Gezondheidsraad in op de gezondheidsrisico’s door blootstelling
aan lage concentraties koolmonoxide en de mogelijkheden om deze risico’s te beperken.
De Gezondheidsraad wijst hierbij op de door de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO)
opgestelde advieswaarden voor korte en langere blootstellingsduur en op het rapport
van de Onderzoeksraad voor Veiligheid (OvV) van november 2015 «Koolmonoxide Onderschat
en Onbegrepen gevaar». De Gezondheidsraad merkt op dat de problematiek als gevolg
van het vrijkomen van koolmonoxide waarschijnlijk groter is dan de analyse van de
OvV doet vermoeden, omdat gezondheidseffecten als gevolg van lage concentraties koolmonoxide
doorgaans niet worden opgemerkt. De Gezondheidsraad adviseert het kabinet daarom naast
het wettelijk stelsel «Certificering werkzaamheden aan gasverbrandingsinstallaties»
een aantal aanvullende maatregelen te nemen.

Verrichten van koolmonoxidemetingen in woningen

Een van de maatregelen die de Gezondheidsraad adviseert betreft het verrichten van
koolmonoxidemetingen in woningen omdat het door schaarste aan meetgegevens nu niet
duidelijk is hoe vaak en lang de advieswaarden van de WHO worden overschreden.

Voorlichting over risico’s en periodiek actualiseren advieswaarden

Ook adviseert de Gezondheidsraad in voorlichting aan burgers, hulpverleners en installatiebedrijven
meer aandacht te besteden aan de risico’s van blootstelling aan lage concentraties
koolmonoxide en om de advieswaarden voor blootstelling aan koolmonoxide regelmatig
te actualiseren.

Afstemming koolmonoxidemelders op waarden WHO

Verder geeft de Gezondheidsraad aan dat koolmonoxidemelders die nu in Nederland op
de markt zijn niet gevoelig genoeg zijn om lage concentraties koolmonoxide te detecteren.
De Gezondheidsraad adviseert daarom te bevorderen dat koolmonoxidemelders worden afgestemd
op de waarden die de WHO hanteert.

Ik dank de Gezondheidsraad namens het kabinet voor het advies dat ze heeft uitgebracht.
Ik vind het van groot belang dat de gezondheidsrisico’s door blootstelling aan koolmonoxide
worden teruggebracht. Hierbij gaat het niet alleen om hoge concentraties koolmonoxide,
maar ook om lage concentraties. Lage concentraties koolmonoxide zijn immers ook een
risico voor de gezondheid.

Om risico’s als gevolg van koolmonoxide zoveel mogelijk te beperken werk ik – naar
aanleiding van het advies van de OvV – samen met de sector aan een wettelijk stelsel
dat werkzaamheden aan gasverbrandingsinstallaties onder certificering brengt. Het
wetsvoorstel (wijziging Woningwet (Kamerstuk 35 022) dat dit stelsel mogelijk maakt is dit jaar door de Eerste en Tweede Kamer aangenomen.
De nadere uitwerking van dit stelsel in een algemene maatregel van bestuur (AMvB)
zal binnenkort door mij bij uw Kamer in voorhang worden gebracht. Het is de verwachting dat dit stelsel per 1 juli 2020 in werking zal kunnen treden.

Doelstelling van het wettelijk stelsel is dat gasverbrandingsinstallaties veilig zijn
om te gebruiken. Een eigenaar of gebruiker van een gasverbrandingsinstallatie moet
daarop kunnen vertrouwen.

Belangrijk aspect bij dit wettelijk stelsel is dat uitgevoerde werkzaamheden worden
gecontroleerd voordat de installatie (opnieuw) in bedrijf wordt gesteld. Onderdeel
van die controle is het verrichten van koolmonoxidemetingen. Bij ministeriële regeling
worden de maximum koolmonoxidewaarden die hierbij in acht moeten worden genomen, nog
nader vastgesteld. Hierbij zullen ook de advieswaarden van de WHO worden betrokken.
Het uitvoeren van deze koolmonoxidemetingen binnen het wettelijke stelsel sluit daarmee
aan bij het advies van de Gezondheidsraad.

Verder voorziet het wettelijk stelsel in communicatiecampagnes gericht op de installatiesector,
consumenten en specifieke doelgroepen. In deze campagnes zal worden gewezen op de
risico’s van koolmonoxide, ook bij langdurige blootstelling aan lage concentraties,
en op het verbod om werkzaamheden aan gasverbrandingsinstallaties uit te (laten) voeren
zonder dat wordt beschikt over een geldig certificaat. Ook draagt het kabinet sinds
2015 bij aan de landelijke publiekscampagne «Stop CO-vergiftiging» van Brandweer Nederland,
de Veiligheidsregio’s en de Nederlandse Brandwonden Stichting. Met deze campagne wordt
jaarlijks aandacht gevraagd voor de gevaren van koolmonoxide. Met deze campagnes wordt
voorzien in het advies van de Gezondheidsraad om goede voorlichting te geven over
de risico’s van koolmonoxide en hoe deze risico’s zoveel mogelijk kunnen worden voorkomen.

Ook het advies van de Gezondheidsraad om te bevorderen dat koolmonoxidemelders worden
afgestemd op de meetwaarden die de WHO hanteert, kan ik ondersteunen. Hierbij merk
ik wel op dat de normen die op dit moment voor detectieapparatuur voorhanden zijn
om aanwezigheid van koolmonoxide te meten, zich baseren op de aanname dat de apparaten
goed en betrouwbaar kunnen werken vanaf 10 ppm (parts per million). De Gezondheidsraad
geeft aan dat er in de Verenigde Staten melders op de markt zijn die ook onder de
10 ppm betrouwbaar meten, maar deze melders zijn in Europa niet op de markt en ook
niet getoetst. Om lagere waarden te kunnen meten is daarom mogelijk aanvullende productontwikkeling
noodzakelijk, ook omdat over de duurzaamheid en de stabiliteit van deze producten
nog veel onduidelijkheid is. Voor de ontwikkeling van nieuwe apparatuur is het bedrijfsleven
onmisbaar. Ik zal daarom in contact treden met marktpartijen om na te gaan wat hierin
mogelijk is. De Gezondheidsraad wijst in dit kader ook op het Europese traject voor
harmonisatie van productnormen voor koolmonoxidemelders. Uit informatie die ik heb
ingewonnen blijkt dat het hiervoor gestarte proces stil ligt en dat het onduidelijk
is wanneer dit kan worden voortgezet. Het is op dit moment onduidelijk of het mogelijk
is om hierover binnen Europa tot consensus te komen. Ik zal dit in Europa blijven
volgen en waar mogelijk actief bevorderen.

Motie Kamerlid Krol (Kamerstuk 28 325, nr. 189): gratis koolmonoxidemelders

Om incidenten met koolmonoxide te beperken verzoekt Kamerlid Krol in zijn motie de
regering zich in te spannen dat verkopers en/of installateurs van verbrandingsinstallaties
bedoeld voor woningen bij het toestel gratis een koolmonoxidemelder meeleveren en
installeren. In reactie op deze motie heb ik u toegezegd deze suggestie te zullen
voorleggen aan de branche. Ik heb hierover overleg gevoerd met Techniek Nederland
en de Nederlandse Haarden- en Kachelbranche. In hun reactie hebben zij mij laten weten
hier geen voorstander van te zijn. Beide brancheorganisaties geven aan dat prioriteit
bij het terugbrengen van het aantal incidenten met koolmonoxide ligt bij de goede
aanleg, onderhoud en controle van de installaties zelf en dat het niet haalbaar is
voor installateurs om een gratis koolmonoxidemelder te verstrekken. Hiervoor zijn
de marges op plaatsing en onderhoud van installaties te gering en het zou tevens leiden
tot verstoring van de concurrentieverhoudingen tussen bedrijven als gevolg van verschil
aan «inkoopkracht». Daarbij geven Techniek Nederland en de Nederlandse Haarden- en
Kachelbranche aan dat er op dit moment geen eenduidige kwaliteit bij koolmonoxidemelders
is. Beide organisaties vinden het wel van belang dat – op vrijwillige basis en verzoek
van de klant – installateurs goed advies kunnen geven over een koolmonoxidemelder
en de hiervoor benodigde kennis in huis hebben. Bij Techniek Nederland is dit ook
al onderdeel van de verplichte competenties voor een monteur die aan gasverbrandingsinstallaties
werkt. Op verzoek van de klant kan de installateur dan een koolmonoxidemelder installeren,
maar dit kan niet gratis.

Ik sluit mij aan bij de reactie van Techniek Nederland en de Nederlandse Haarden-
en Kachelbranche. Het zou goed zijn wanneer installateurs gedegen advies kunnen geven
aan de klant over koolmonoxidemelders en deze op verzoek van de klant ook kunnen plaatsen,
maar de prioriteit ligt bij een veilige installatie, zoals ik voorsta met het hiervoor
genoemde wettelijke stelsel «Certificering werkzaamheden aan gasverbrandingsinstallaties».
Een eigenaar of gebruiker van de installatie moet erop kunnen vertrouwen dat de installatie
veilig is. Een op vrijwillige basis te plaatsen koolmonoxidemelder kan hier aanvullend
op zijn.

De Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties,
R.W. Knops