Brief regering : Verslag IMF-jaarvergadering oktober 2019

Nr. 232
BRIEF VAN DE MINISTER VAN FINANCIËN

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 21 november 2019

Hierbij zend ik u het verslag van de jaarvergadering van het International Monetary and Financial Committee (IMFC) en de G20 vergadering, die beiden van 17 tot en met 19 oktober 2019 plaatsvonden
in Washington, D.C. De inzet van de kiesgroep in de IMFC-vergadering, het IMFC-communiqué
en twee G20 persberichten zijn bijgevoegd1.

De Minister van Financiën,
W.B. Hoekstra

Verslag van de vergadering van het International Monetary and Financial Committee
en de G20 van 17 t/m 19 oktober in Washington, D.C.

Vrijdag 18 oktober en zaterdag 19 oktober vond in Washington, D.C. de jaarvergadering
van het Internationaal Monetair Fonds (IMF) plaats. De Minister van Financiën van
België, dhr. Alexander de Croo, vertegenwoordigde de Nederlands-Belgische IMF kiesgroep
tijdens de formele onderdelen van het International Monetary and Financial Committee (IMFC)2. De vergadering stond in het teken van economische onzekerheid, de mondiale handelsspanningen,
klimaatverandering en discussie over de noodzaak tot een gecoördineerde beleidsrespons
om lagere groei tegen te gaan. Het was de eerste IMF-vergadering onder leiding van
Kristalina Georgieva, de nieuwe Managing Director van het IMF. En-marge was er ook
een vergadering van de G20 Ministers van Financiën en centralebankpresidenten.

Mondiale economie

De mondiale economische groeivooruitzichten zijn opnieuw neerwaarts bijgesteld. In
het «World Economic Outlook»
3 rapport, dat uitkwam op 15 oktober jl., verwacht het IMF een mondiale groei van 3,0%
in 2019 en 3,4% in 2020. Bij de laatste raming van juli 2019 werd nog uitgegaan van
een groei van 3,2% dit jaar en 3,5% volgend jaar. De groeivertraging is volgens MD
Georgieva voornamelijk te wijten aan onzekerheid door handelsspanningen en MD Georgieva
riep dan ook op tot sterkere multilaterale samenwerking. Andere factoren waardoor
de groei lager uitvalt zijn onder andere de afnemende groei in China, vertraagde groei
in de autosector in Duitsland, lage productiviteitsgroei en vergrijzingseffecten in
ontwikkelde economieën.

De groei zal zich naar verwachting van het IMF herstellen in 2020, voornamelijk gedreven
door verwacht economisch herstel in Latijns-Amerika en het Midden-Oosten. Daarbij
presteert de dienstensector mondiaal nog altijd goed met een robuuste groei in de
VS en Europa. Tevens zijn de werkloosheidscijfers historisch laag, zowel in de VS
als in veel Europese landen. Daar tegenover staan echter een aantal neerwaartse economische
risico’s, zoals verdere vertraging van groei in China en de VS, verder oplopende handelsspanningen
en daarmee gepaard gaande ontwrichting van mondiale waardeketens, hoge publieke en
private schuldniveaus en oplopende geopolitieke spanningen.

Beleidsuitdagingen

De toegenomen handelsspanningen wegen op de mondiale economische groei: het wereldhandelsvolume
groeit nauwelijks en fabrieksorders vallen tegen in veel ontwikkelde economieën. De
mondiale protectionistische beweging vergroot het belang van multilaterale samenwerking:
«van onenigheid naar samenwerking, van kwetsbaarheid naar weerbaarheid», aldus MD Georgieva tijdens de IMFC-vergadering. MD Georgieva gaf ook aan dat het IMF
analytische werk zal verzetten over de risico’s van de lage en negatieve rente, inclusief
mogelijke neveneffecten en onvoorziene gevolgen. Daarnaast riep het IMF landen op
tot actief en stimulerend begrotingsbeleid. Een aantal landen, waaronder de Nederlands-Belgische
kiesgroep, vroeg tijdens de IMFC-vergadering juist aandacht voor inspanningen om de
weerbaarheid van economieën te vergroten, bijvoorbeeld door het reduceren van schulden
en het doorvoeren van structurele hervormingen. Daarnaast steunde de Nederlands-Belgische
kiesgroep actief het IMF-werk op klimaat in de zogenaamde «Fiscal Monitor»
4. De Fiscal Monitor laat zien dat met een mondiale CO2 belasting van USD 75 per ton – versneld ingevoerd voor 2030 – de 2°C klimaatdoelstelling
van het Akkoord van Parijs kan worden gehaald.

Het communiqué van het IMFC onderstreept het belang van prudent begrotingsbeleid om
schuldhoudbaarheid te verbeteren, terwijl tegelijkertijd landen met begrotingsruimte
worden opgeroepen om de investeringen te vergroten. In het communiqué is verder opgenomen
dat landen beleidsonzekerheid zullen tegengaan en internationale samenwerking versterken,
onder meer door in te zetten op een internationaal en op regels gebaseerd handelssysteem
dat huidige en toekomstige uitdagingen moet adresseren. Daarnaast benadrukt het communiqué
het belang van het doorvoeren van structurele hervormingen die economische groei verhogen
en de weerbaarheid van de mondiale economie moeten versterken.

Een ander belangrijk thema dat terugkwam tijdens de IMFC-vergadering waren de oplopende
schuldniveaus in lage-inkomenslanden. Daarom heeft het IMFC opgeroepen om schuldentransparantie
te vergroten en crediteuren en debiteuren gevraagd om hun verantwoordelijkheid te
nemen in duurzame financiering van schulden. Ook zal in de aankomende herziening van
het schuldlimietenbeleid van het IMF later dit jaar worden getoetst in hoeverre het
huidige beleid adequaat is gezien de toename van kwetsbaarheden en het gebruik van
complexe schuldinstrumenten.

Daarnaast vond en marge van de IMF-jaarvergadering de oprichting van het Sovereign Debt Forum (SDF) plaats, een initiatief dat Nederland steunt. Het SDF zal zich richten op het samenbrengen
en uitvoeren van multidisciplinair onderzoek op het gebied van publieke schuld. Daarnaast
ondersteunt het SDF lage inkomenslanden via juridische materialen en capaciteitstrainingen
in schuldbeheer en onderhandelingen.

Veel van de brede mondiale uitdagingen vragen om een gezamenlijke aanpak. Het IMFC
heeft aangegeven het werk van het IMF te steunen op het gebied van mondiale onevenwichtigheden,
wisselkoersen, witwaspraktijken, internationale belastinganalyses en fintech. Het
IMF richt zich op hoogwaardige surveillance en zal zich in de herziening van het surveillance-raamwerk,
dat in 2020 moet worden afgerond, focussen op thema’s die belangrijk zijn voor de
macro-economische stabiliteit. Daarnaast steunde het IMFC de initiatieven om de 2030
Sustainable Development Goals (SDG’s) te halen.

Quotaherziening

Het IMFC heeft zich net als in voorgaande jaren uitgesproken voor een sterk, op quota-gebaseerd
en voldoende geëquipeerd IMF met een centrale rol in het mondiaal financieel vangnet.
De Ministers van Financiën en centralebankpresidenten zijn in het IMFC tot een politiek
akkoord op hoofdlijnen gekomen over de afronding van de 15e quotaherziening. Het IMFC heeft steun uitgesproken voor het behoud van de omvang
van het IMF, door een verdubbeling van de New Arrangements to Borrow (NAB) en een verlenging van (een deel van) de bilaterale leningen (BBA) na 2020.
De Tweede Kamer is voorafgaand aan de jaarvergadering geïnformeerd over de 15e quotadiscussie
in het schriftelijk overleg (SO) van 14 oktober 2019, deze uitkomst is conform de
verwachting zoals opgenomen in het SO.

De huidige Nederlandse garantie aan het IMF, zowel quota’s als tijdelijke middelen
(NAB en BBA), bedraagt 43,6 miljard euro5. Bij een verdubbeling van de NAB-middelen en een verlenging van een deel van de BBAs
zal de Nederlandse garantie aan het IMF naar verwachting met circa 1 miljard euro
afnemen. De Nederlandse garantie daalt in dit geval omdat er meer landen zijn die
bijdragen aan de NAB, waaronder ook de VS, dan aan de BBAs. De raad van bestuur van
het IMF zal op korte termijn aan de raad van gouverneurs rapporteren over de afronding
van de 15e quotaherziening. De Tweede Kamer zal over de afronding van de 15e quotaherziening nader geïnformeerd worden. De ophoging en of de verlenging van de
NAB- of BBA-middelen zal vervolgens via het reguliere begrotingsproces aan de Kamer
worden voorgelegd ter goedkeuring. Pas na goedkeuring van de Kamer stemt Nederland
formeel in met het verlengen van de garanties aan het IMF.

Het IMFC heeft daarnaast uitgesproken om binnen de 16e quotaherziening verder te werken aan governance hervormingen en de toereikendheid van quotamiddelen. De gestelde deadline voor de
16e quotaherziening is december 2023. Als onder de 16e quotaherziening een aanpassing van quota-middelen plaatsvindt, wordt verwacht dat
deze zal leiden tot een verschuiving van quota-aandelen naar opkomende markten. Bij
een herverdeling van quota-aandelen bij de 16e quotaherziening zal een nieuwe quotaformule richtinggevend zijn.

G20

Op donderdag 17 en vrijdag 18 oktober vond ook een vergadering plaats van de G20 Ministers
van Financiën en centralebankpresidenten, ook Nederland was vertegenwoordigd. Het
was de laatste ministeriële vergadering van het financiële traject onder het voorzitterschap
van Japan.

De G20 bijeenkomst stond met name in teken van de mondiale economie. Daarnaast is
er gesproken over internationale belastingen en zogenaamde «stablecoins». Ten aanzien van internationale belastingen heeft Nederland aangegeven dat het van
groot belang is om te komen tot een wereldwijde oplossing voor de uitdagingen die
digitalisering meebrengt op het terrein van de winstbelasting6. De G20 landen spraken hun steun uit voor de inzet van het OESO-secretariaat onder
de eerste pilaar van het werkplan van het Inclusive Framework on Base Erosion and
Profit Shifting (BEPS) en zien uit naar verdere voortgang op de eerste en tweede pilaar.
Landen gaven aan dat «stablecoins» kansen en risico’s met zich meebrengen. Daarnaast gaat het IMF de macro-economische
gevolgen van het gebruik van «stablecoins» te onderzoeken.

De G20 heeft op internationale belastingen en «stablecoins» persberichten gepubliceerd
(zie bijlagen). Er is geen communiqué uitgebracht.