Brief regering : Stand van zaken uitslagbepaling eindexamen bij het Calvijn College

Nr. 398 BRIEF VAN DE MINISTER VOOR BASIS- EN VOORTGEZET ONDERWIJS EN MEDIA

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 18 juni 2019

Afgelopen vrijdag informeerde ik uw Kamer over de vertraging die is ontstaan bij de
uitslagbepaling van het eindexamen bij het Calvijn College te Amsterdam (Kamerstuk
31 289, nr. 401), vallend onder het bestuur ZAAM. Hedenmiddag heeft de Inspectie van het Onderwijs
(hierna: inspectie) mij geïnformeerd over de actuele stand van zaken. In deze brief
meld ik de feiten die op dit moment bekend zijn en ga ik in op de consequenties voor
de leerlingen en de school.

Aanleiding

Afgelopen vrijdag meldde ik uw Kamer dat er geen eindexamenuitslag bepaald kon worden
bij het Calvijn College, omdat de schoolexamenadministratie van de eindexamenkandidaten
vmbo-kb onvolledig bleek te zijn. Na een melding hierover van de school stelde de
inspectie direct onderzoek in naar de oorzaak van deze onvolledigheid. Uit een eerste
analyse bleek dat er sprake was van meerdere tekortkomingen in de administratie. Dat
gaf aanleiding voor nader onderzoek naar de schoolexamens. Dit is maandagavond 17 juni
door de inspectie afgerond. Over de bevindingen ben ik vandaag per ambtsbericht geïnformeerd.
Daaruit blijkt dat er voor het schoolexamen verplichte onderdelen niet zijn afgesloten
en dat er herstel moet plaatsvinden. Dit beeld is op leerlingenniveau bij de school
bekend.

Reikwijdte onderzoek inspectie

De inspectie heeft onderzoek gedaan naar de schoolexamens van alle 77 vmbo-kb (kaderberoepsgericht)
leerlingen. Deze leerlingen hebben examen gedaan in één van de nieuwe vmbo profielvakken
D&P (dienstverlening en producten) en Z&W (zorg en welzijn). Er heeft nog één leerling
in het beroepsgerichte vak dienstverlening en commercie examen gedaan. Daarnaast hebben
ze in de volgende algemene vakken examen gedaan: Nederlands, Engels, wiskunde, economie,
maatschappijkunde, biologie.

De school biedt ook vmbo-bb (basisberoepsgericht) aan en daarom heeft de inspectie
ook gekeken naar de stand van zaken rond de schoolexamens van de 64 vmbo-bb leerlingen.
Voor deze leerlingen geldt dat zij een vakmanschapsroute volgen. Dit is een doorlopende
leerroute, wat betekent dat leerlingen een gecombineerde vmbo-mbo opleiding volgen.
Deze start in het derde leerjaar van het vmbo en duurt drie jaar, waarna de leerlingen
een diploma op mbo-2 niveau behalen. Deze groep leerlingen sluit de volgende vakken
af: Nederlands, Engels, ckv, maatschappijleer, rekenen en lichamelijke opvoeding,
maar behaalt hiermee geen vmbo diploma.

De afronding van deze vakken is verplicht om aan het einde van de doorlopende leerlijn
een beroepsdiploma op niveau 2 te kunnen ontvangen.

Om te bezien of het civiel effect van de diploma’s geborgd is, omvatte het onderzoek
van de inspectie ook een steekproef naar uitvoering van de correctie van de centraal
examens. Dit is uitgevoerd naar analogie van de casus VMBO Maastricht.

Bevindingen van de inspectie

De bevindingen van de inspectie zijn gebaseerd op informatie die door de school is
aangeleverd. De school is ondersteund bij het in kaart brengen van de feitelijke situatie
door externe hulp vanuit het Platform Examensecretarissen en de VO-raad. Door het
bevoegd gezag is daarop volgend een externe examencommissie ingesteld.

Schoolexamen

Uit het onderzoek van de inspectie blijkt dat er sprake was van tekortkomingen in
de schoolexamenadministratie van meerdere vakken. Dat betreft enerzijds het niet registreren
van behaalde resultaten en genomen maatregelen. Anderzijds blijkt dat er ook toetsen
zijn die door een deel of door alle leerlingen niet zijn gemaakt. Dat leidde vervolgens
tot de vraag in hoeverre deze leerlingen de voor het eindexamen verplichte onderdelen
hebben afgerond. Daarover constateert de inspectie dat in het zeer uitgebreide programma
van toetsing en afsluiting (hierna: pta) van de kaderberoepsgerichte leerweg toetsen
zijn opgenomen met een formatief karakter (volgen van ontwikkeling en/of pedagogisch-didactisch)
en met een summatief karakter (afsluitend). Over de set toetsen met een summatief
karakter, waarin de voor het eindexamen verplichte onderdelen zijn gevat, constateert
de inspectie dat er één of meerdere hiaten zijn voor 68 van de 77 vmbo-kb leerlingen.
Het gaat in totaal om 180 toetsen die ingehaald moeten worden door 68 leerlingen.
Dat betekent in de meeste gevallen één of twee toetsen per leerling, en in enkele
gevallen meerdere toetsen. In totaal hoeven 9 leerlingen geen toetsen in te halen.

Het onderzoek van de inspectie wijst verder uit dat bij de basis-beroepsgerichte leerweg
een beperkt aantal onvolkomenheden in de afname van het pta is vastgesteld. Het gaat
hierbij om 15 leerlingen. Deze leerlingen moeten één, en in een enkel geval, twee
gemiste toets(en) inhalen. Omdat deze leerlingen een doorlopende leerlijn volgend
in de vorm van de vakmanschapsroute ronden zij niet het gehele eindexamen vmbo-bb
af, maar een beperkt aantal vakken gedurende een langere periode. Voor het inhalen
van de gemiste toetsen hebben deze leerlingen daarom meer tijd, bijvoorbeeld in aankomend
schooljaar. Het staat het vervolgen van de doorlopende leerlijn in ieder geval niet
in de weg. Als de leerlingen uiteindelijk alle voor de vakmanschapsroute verplichte
vmbo-vakken afronden, ontvangen zij hiervan een resultatenoverzicht enerzijds en krijgen
zij een mbo-diploma na afronding van de hele vakmanschapsroute.

Centraal examen

Zoals gezegd heeft de inspectie ook extern onderzoek laten doen naar de uitvoering
van de correctie van de digitale centrale examens voor vmbo-kb. Dit was in de vorm
van een steekproef voor een aantal vakken die is uitgevoerd door de staatsexamencommissie
van het College voor Toetsen en Examens (CvTE).

De bevindingen uit de steekproef vormen aanleiding om de staatsexamencommissie te
vragen een integrale correctie van het gemaakte centraal examenwerk te doen. Dit wordt
de komende dagen uitgevoerd.

Informeren van leerlingen

De school heeft in de afgelopen dagen de leerlingen en hun ouders op de hoogte gehouden
van de voortgang van het proces. Over wat de uitkomst van het onderzoek voor leerlingen
betekent worden zij persoonlijk door de school geïnformeerd. De school heeft per leerling
een overzicht opgesteld welke toetsen uit het pta ze moeten inhalen. Ook is een planning
gemaakt wanneer de leerlingen dat kunnen doen.

Kader voor herstel

Herstelopdracht inspectie

De inspectie heeft samen met de bevindingen uit het onderzoek een herstelopdracht
gegeven aan de school. Uitgangspunt hierin is dat de waarde van het diploma is geborgd
door het herstel dat plaatsvindt. Daarnaast moet alles erop gericht zijn om het voor
de leerlingen zo goed mogelijk te organiseren. Op basis van de herstelopdracht heeft
de school een plan bij de inspectie ingediend waarin wordt aangegeven hoe het herstel
wordt vormgegeven. Eén van de voorwaarden die de inspectie aan het herstel door de
school heeft verbonden, betreft het borgen van onafhankelijkheid en objectiviteit
bij de vaststelling van een nieuw pta; bij de afname van de inhaaltoetsen; en bij
de uiteindelijke vaststelling van de uitslag. Het bevoegd gezag heeft dit ter harte
genomen en een externe examencommissie aangesteld die zorg draagt voor de kwaliteit
van de inhaaltoetsen, het herstelproces en de uitkomsten daarvan. Verder heeft de
inspectie in haar herstelopdracht aangegeven dat in een nieuw vast te stellen pta
door de school uitgegaan kan worden van wat er minimaal nodig is om de voor het eindexamen
verplichte onderdelen af te sluiten. Dat betekent dat de school het pta kan opschonen
om de gevolgen in termen van herstel, voor de leerlingen zoveel mogelijk te beperken.

Besluit Minister

Het is nodig dat alle leerlingen van het Calvijn College de gemiste verplichte onderdelen
uit het schoolexamen inhalen. Pas als de schoolexamens met goed gevolg zijn afgerond,
kunnen de leerlingen een diploma ontvangen. Om te realiseren dat de leerlingen alsnog
in de gelegenheid worden gesteld hun schoolexamens opnieuw af te leggen, zal moeten
worden afgeweken van het Eindexamenbesluit VO, onder ander van artikel 32. Dit artikel
bepaalt dat de schoolexamens moeten zijn afgerond voor het centraal examen. Ik zal
hiertoe gebruikmaken van mijn discretionaire bevoegdheid (de hardheidsclausule), zodat
deze groep leerlingen alsnog in de gelegenheid wordt gesteld hun schoolexamens op
een later moment af te ronden.

Wanneer kunnen de leerlingen vmbo-kb een uitslag verwachten?

Met ingang van woensdag 19 juni vangt de school aan met het herstelproces voor de
leerlingen vmbo-kb die schoolexamenonderdelen moeten inhalen. Gelijktijdig wordt in
de komende dagen de externe correctie van het centraal examenwerk uitgevoerd. Dat
betekent dat de 9 leerlingen die geen schoolexamenonderdelen hoeven in te halen, moeten
wachten op hun uitslag totdat de externe correctie van het centraal examen heeft plaatsgevonden.
De inspectie hoopt dat deze 9 leerlingen deze week nog het verlossende woord kunnen
krijgen. De 68 leerlingen vmbo-kb die toetsen moeten inhalen, kunnen met ingang van
morgen starten met de benodigde voorbereidingen onder begeleiding van de school en
de externe examencommissie. De school organiseert hiervoor de benodigde faciliteiten,
zodat het voor de leerlingen zo goed mogelijk wordt georganiseerd.

Tot slot

De situatie op het Calvijn College roept herinneringen op aan de situatie die vorig
jaar werd geconstateerd bij VMBO Maastricht. Er is wel een duidelijk verschil, want
de casus VMBO Maastricht was de examenuitslag al vastgesteld en met de leerlingen
gecommuniceerd. Dat is hier niet het geval.

Ondanks de investeringen die naar aanleiding van de casus vmbo Maastricht zijn gedaan,
waaronder door de VO-raad, in het op orde brengen van de schoolexamens heeft zich
dit incident nu voorgedaan. Dat is zeer spijtig in de eerste plaats voor de betrokken
leerlingen. Het spreekt voor zich dat we deze casus gaan evalueren, maar onze prioriteit
gaat nu dan ook uit naar het zo spoedig mogelijk oplossen van de ontstane situatie
voor deze leerlingen.

De Minister voor Basis- en Voortgezet Onderwijs en Media, A. Slob