Regering verantwoordt zich over 2015
26 mei 2016, debat - De Kamer bespreekt met premier Rutte en minister Dijsselbloem (Financiën) het Financieel Jaarverslag van het Rijk, jaarverslagen van de ministeries en de controle door de Algemene Rekenkamer.
Nadat op de derde woensdag van mei (Verantwoordingsdag) de verantwoordingsstukken zijn aangeboden, spreekt de Kamer met het kabinet in het zogenoemde Verantwoordingsdebat over de resultaten van het in 2015 gevoerde beleid. De regering benadrukt het economische herstel in Nederland. Veel woordvoerders staan nadrukkelijk stil bij de "ernstige tekortkomingen" die de Algemene Rekenkamer heeft geconstateerd bij de Belastingdienst, Justitie en Defensie. "In gewoon Nederlands: een enorme bende", aldus Merkies (SP). Dijkgraaf (SGP) vindt dat de regering zich bij deze kerntaken al jarenlang te veel richt op plannen maken en niet op het realiseren daarvan.
Het gaat beter met de economie
De Vries (VVD) prijst het kabinet voor de resultaten op het gebied van onder meer economie, werkgelegenheid en vluchtelingenstromen. Evenals Koolmees (D66) ziet zij echter geen reden om nu op de lauweren te gaan rusten. Er was noodzakelijk en vaak pijnlijk groot onderhoud, zegt Nijboer (PvdA), maar nu is er ruimte voor loonsverhogingen. Dat geldt zeker voor specifieke sectoren, denkt Dijsselbloem. Van Dijck (PVV) ziet alleen maar verliezers door het "desastreuze beleid" van het kabinet. De grootste verliezers, de gepensioneerden, moeten wat hem betreft direct 300 euro extra AOW krijgen. Ook Krol (50PLUS) wil de positie van gepensioneerden verbeteren, maar dan structureel.
Aandacht voor niet-economische onderwerpen
Grashoff (GroenLinks) wijst op de onderwerpen waar de regering volgens hem níet over spreekt: de vluchtelingenproblematiek, de werkgelegenheid en het klimaatvraagstuk. Hij prijst de inzet van gemeenten en de vele vrijwilligers voor vluchtelingen en laakt de te lage klimaatambities. Krol wijst op de grote decentralisaties, die zo veel schade, pijn en onrust hebben veroorzaakt. Voor Kuzu (GrKÖ) was 2015 het jaar van vluchtelingen en terrorisme, maar ook het jaar van verrechtsing, verharding en verruwing.
Veiligheid en Justitie is niet in control
Het ministerie van Veiligheid en Justitie is niet in control, concludeert de Rekenkamer. Dat komt volgens verschillende woordvoerders door de samenvoeging van politie en justitie in één superministerie. "Het paradepaardje van de VVD", aldus Koolmees (D66), die de politie weer wil onderbrengen bij Binnenlandse Zaken. Maar Rutte denkt nog steeds dat het goed is dat de gehele strafrechtketen onder één ministerie valt. Bontes (GrBvK) noemt de problemen bij politie en veiligheidsdiensten als voorbeeld van verwaarlozing van de kerntaken van de overheid. Verbeter monitoring van geld en processen, suggereert Schouten (ChristenUnie).
Belastingdienst kampt met ICT-problemen
De Algemene Rekenkamer concludeert dat door ICT-problemen veranderingen in de belastingwetgeving niet of alleen met grote risico's kunnen worden doorgevoerd. We zijn terug bij af, zegt Merkies, die verwijst naar eerdere problemen. Er vinden extra investeringen plaats, betoogt Dijsselbloem, maar de vervanging van ICT-systemen is een complexe operatie met een horizon van vijf tot zeven jaar. Omtzigt (CDA) vraagt welke veranderingen nog wel mogelijk zijn. De politiek is aan handen en voeten gebonden, constateert Koolmees. Nijboer vraagt zich af hoeveel de overheid door deze problemen aan belastinginkomsten is misgelopen.
Defensie kan operationele taken slecht uitvoeren
De Rekenkamer constateert dat Nederland zijn eigen grondgebied niet eens meer kan verdedigen. "Om je kapot voor te schamen", vindt Omtzigt. "Ronduit schokkend", zegt Koolmees: er moet snel orde op zaken worden gesteld. Bontes wil meer geld voor Defensie, tot het niveau van de NAVO-norm, om de kerntaak van landsverdediging te kunnen uitvoeren. Schets een meerjarenperspectief voor de komende tien jaar om die norm te halen, suggereert Dijkgraaf. Er wordt gewerkt aan het versterken van de basisgereedheid van de krijgsmacht, verzekert Rutte, waarbij specifiek aandacht wordt besteed aan de logistieke keten en de inkoop.
De Kamer stemt op 31 mei over de ingediende moties.
Zie ook:
- Het overzicht van de laatste debatten in het kort
- De geredigeerde woordelijke verslagen van Kamervergaderingen (het stenogram). Deze zijn maximaal vier uur na het uitspreken beschikbaar.