Ongeregeldheden tijdens de jaarwisseling

28 januari 2025, debat - De Kamer debatteert met minister Van Weel (Justitie en Veiligheid) en staatssecretaris Jansen (Openbaar Vervoer en Milieu) over illegaal vuurwerk, vuurwerkletsel en geweld tegen hulpverleners in de oudjaarsnacht.

Op 1 januari maakt Nederland steevast de balans op van de gebeurtenissen tijdens oud en nieuw. De laatste jaren vindt er regelmatig geweld plaats tegen handhavers en hulpverleners. Bovendien veroorzaken ongelukken met vuurwerk vele gewonden en soms zelfs doden. Een meerderheid van de Nederlanders lijkt inmiddels voor een vuurwerkverbod te zijn. Ook de politie en ziekenhuizen pleiten daarvoor.

Veiligheid van hulpverleners

Agenten gaan met oud en nieuw met hun naam en bloedgroep op zak de straat op, voorbereid op verwondingen, zegt Van der Werf (D66). Politie en hulpverleners zijn er klaar mee, stelt ze, en bijna 70% van de samenleving is dat inmiddels ook.

Bruyning (NSC) noemt het “diep verontrustend” dat het geweld tegen hulpverleners aanhoudt. We moeten hen beschermen, vindt zij. Het is volgens haar onacceptabel geweld tegen hulpverleners niet harder bestraft wordt.

Sommige stoere mensen die de samenleving beschermen, kunnen niet bij hun geliefden zijn op oudjaarsavond en worden vervolgens met vuurwerk bekogeld, schetst Gabriëls (GroenLinks-PvdA).

Daders moeten een passende reactie krijgen, zegt minister Van Weel. Daarom is het belangrijk dat mensen met een publieke taak aangifte doen bij geweld. Hij wil er alles aan doen zodat agenten veilig hun werk kunnen doen.

Landelijk verbod

De meerderheid van Nederland, van links tot rechts, vindt volgens Kostić (PvdD) dat het genoeg is geweest. Artsen, hulpverleners en burgemeesters vragen allemaal om een verbod. Weten wij echt beter wat goed is voor Nederland dan zij?

Dassen (Volt) stipt aan dat dit jaar 453 vuurwerkslachtoffers jonger dan 16 jaar waren. Dat zijn twee basisscholen met kinderen die getekend voor het leven het nieuwe jaar starten, benadrukt hij. Hij vindt het tijd voor een verbod.

El Abassi (DENK) begrijpt de oproep, maar vreest dat het dweilen met de kraan open wordt. Hij wil niet dat de goeden onder de kwaden moeten lijden.

De minister is geen tegenstander van een vuurwerkverbod, maar verwacht niet dat het alle problemen gaat oplossen. Een landelijke norm kan bijdragen, denkt Van Weel, maar blijft lastig te handhaven.

Gedragsprobleem

Een deel van Nederland heeft een gedragsprobleem volgens Van der Plas (BBB). Daar moet dit debat over gaan, vindt zij. Omdat de overgrote meerderheid zich gewoon gedraagt, wil zij niet dat we doen alsof het één grote puinhoop is.

De tijden van een rustige jaarwisseling liggen achter ons, zegt Aardema (PVV). Maar ook hij vindt het vooral een gedragsprobleem. We moeten de misdragingen aanpakken, desnoods met harde hand.

Te veel mensen kunnen zich niet gedragen en de politie is het spuugzat, zegt Van Nispen (SP). Maar met een verbod op sierfonteinen ben je niet ineens van de problemen met geweld af, denkt de SP’er.

Van Weel zet vol in op een harde aanpak van daders door onder andere een taakstrafverbod. Maar ook de samenleving is aan zet, denkt hij. Daarnaast zijn er voorlichtingscampagnes over de gevaren van vuurwerk, vooral gericht op jongeren, voegt Jansen toe.

Illegaal vuurwerk aanpakken

We moeten af van illegaal vuurwerk, stelt Michon (VVD). Er is te veel en het is te makkelijk om eraan te komen in Nederland. Dat betekent volgens haar de opsporing intensiveren en steekproeven aan de grens.

Eerdmans (JA21) vindt legaal vuurwerk niet gevaarlijk, maar je moet er verstandig mee omgaan. Er moet keihard opgetreden worden tegen de import van illegaal vuurwerk door grenscontroles en het aanpakken van verkoopsites, vindt hij.

De handel in en het gebruik van zwaar vuurwerk worden aangepakt, zegt Van Weel, onder andere met een taskforce tegen explosieven. Nederland pleit bovendien samen met Frankrijk voor een Europees verbod. De staatssecretaris is met de vuurwerkbranche en de Benelux-landen in gesprek over illegaal vuurwerk dat via legale verkopers Nederland binnenkomt.

Andere tradities

Tradities zijn er volgens Van Dijk (SGP) om te koesteren, maar zijn we trots op duizenden incidenten en bijna 1.200 slachtoffers? Wat de SGP betreft brengen we mensen van slechte gebruiken af door ze te verleiden tot beter gedrag.

Bikker (ChristenUnie) vindt dat je de samenleving de ruimte moet geven om tot mooie lokale alternatieven te komen. Mensen zorgen volgens haar nu al met lokale tradities als vreugdevuren en carbidschieten voor een gezellig en veilig feest.

Boswijk (CDA) ziet een kans om de nieuwjaarstraditie verder te brengen met georganiseerde vuurwerkshows. Zo kunnen we verbinding zoeken en een veilig feest mogelijk maken, denkt hij.

De Kamer stemt op 4 februari over de tijdens 

Zie ook:

  • Het overzicht van de laatste debatten in het kort
  • De geredigeerde woordelijke verslagen van Kamervergaderingen (het stenogram). Deze zijn maximaal vier uur na het uitspreken beschikbaar.
  • Kijk debatten terug via Debat Direct