Initiatiefwetsvoorstel afsplitsing Haren van de gemeente Groningen

8 februari 2023, initiatiefwetsvoorstel - Van Houwelingen (FVD) wil de fusie van Haren met de gemeente Groningen ongedaan maken. De Kamer debatteert over zijn initiatiefwetsvoorstel dat dit regelt.

Van Houwelingen vindt het een slechte zaak dat gemeenten steeds groter zijn geworden. Het gevolg is dat burgers minder participeren en zich minder betrokken voelen bij de democratie. Opschaling leidt volgens hem bovendien tot bureaucratisering, vermindering van de efficiëntie en meer sociale ongelijkheid.

Op 1 januari 2019 fuseerden de gemeenten Groningen, Haren en Ten Boer. Dit was volgens Van Houwelingen tegen de zin van de bewoners van Haren: het voelde als een annexatie. Hij wil daarom de fusie terugdraaien en de gemeente Haren weer in ere herstellen.

Herindelingen

Een supergemeente staat te ver af van de bevolking, zegt Van der Plas (BBB), en daarom was de herindeling in 2018 een slecht idee. Bovendien had een meerderheid van de bevolking van Haren in 2014 tegen herindeling gestemd. Het opnieuw zelfstandig maken van Haren is een moedig voorstel, vindt ze, dat steun verdient.

Het fuseren van gemeenten wordt vaak onderbouwd met het streven naar meer "bestuurskracht", zegt Bosma (PVV), maar in de praktijk pakt het creëren van "megagemeenten" meestal slecht uit. Hij begrijpt de wens om Haren weer zelfstandig te maken, maar wijst wel op de praktische problemen die horen bij zo'n ontvlechting. Waarom is dit niet uitgewerkt?

Ook Simons (VVD) mist een goede uitwerking van het plan om de gemeenten weer te ontvlechten. Hij erkent dat er indertijd in Haren weinig steun was voor een fusie met Groningen, maar het is niet eenvoudig om dat zomaar terug te draaien.

Besluiten tot herindeling zijn ingrijpend, zegt Bisschop (SGP), en zouden daarom eigenlijk altijd geëvalueerd moeten worden. Het was wat hem betreft in 2018 onvoldoende duidelijk waarom Haren moest worden meegenomen in de herindeling. Het opnieuw zelfstandig maken van Haren zou wat hem betreft echter pas kunnen gebeuren nadat onderzocht is wat nu de beste optie is.

Referendum

Ook Leijten (SP) betwijfelt of het samengaan van gemeenten positieve gevolgen heeft. De wens tot fusie zou wat haar betreft altijd van onderop moeten komen. Als er een voornemen is voor herindeling, zou er altijd een referendum moeten zijn. Ook voor het ontvlechten van de fusiegemeente zou het volgens haar goed zijn om een referendum te houden.

Als er een referendum wordt gehouden, zegt Baudet (FVD), zou dat niet in de hele gemeente moeten zijn maar alleen in de voormalige gemeente Haren. Het is in zijn ogen opmerkelijk dat dit het eerste voorstel voor herindeling is dat niet gericht is op schaalvergroting. Die schaalvergroting is een algemene maatschappelijke trend op basis van bestuurderslogica, maar heeft vooral negatieve gevolgen.

Het debat gaat op een later moment verder met de reactie van initiatiefnemer Van Houwelingen en minister Bruins Slot (Binnenlandse Zaken) op de inbreng van de Kamer.

Zie ook: