Een realistisch buitenlandbeleid

15 november 2017, begroting - Minister Zijlstra pleit tijdens de voortzetting van de begrotingsbehandeling van Buitenlandse Zaken voor een realistisch buitenlandbeleid: zie ook kleine stapjes als een overwinning.

Wat niet kapot is, moet je niet repareren, vindt Zijlstra: het Nederlandse buitenlandbeleid van de afgelopen jaren was goed, dus verwacht geen revolutionaire veranderingen. Tijdens de tweede dag van de behandeling van zijn begroting is er veel aandacht voor mensenrechten, maar ook zaken als terrorisme en het vredesproces in het Midden-Oosten komen aan bod.

Mensenrechten

Een stabiele, vrije wereld is ook in het belang van Nederland, stelt Zijlstra. Hij pleit voor een realistisch buitenlandbeleid, gestoeld op haalbare idealen. De minister sluit zich aan bij Ten Broeke (VVD), die hem eerder aanspoorde om als dat nodig is zelfs "de meest bloederige hand" te schudden.

Ploumen (PvdA) is er niet helemaal gerust op. Staan de universele mensenrechten wel centraal in het beleid? Als je altijd gelijk op het wenselijke inzet, heb je kans dat je langs elkaar heen praat, stelt Zijlstra, en dan bereik je helemaal niks. Ga dus voor je idealen, maar realiseer je dat kleine stapjes ook overwinningen zijn.

Voordewind (ChristenUnie) waarschuwt om niet te veel vanuit het Nederlandse belang te denken: mensenrechten en rechtsstatelijkheid moeten ook pijlers van het buitenlandbeleid zijn. Mensenrechten zijn universeel, geeft Zijlstra gelijk toe. Maar in vrije, democratische landen heb je minder conflict. Dan heb je meer handel, meer vrijheid en betere mensenrechten. Beide belangen staan volgens de minister naast elkaar.

Van Ojik (GroenLinks) wijst erop dat Nederland in de Arabische wereld veel te lang op stabiliteit gemikt heeft. Daardoor is de zaak daar zo geëscaleerd. Maar ook hier kom je er niet zonder een goede dialoog, benadrukt Zijlstra. Dan heb je een vruchtbare bodem waarin je het zaadje van meer vrijheid kunt planten.

Tweestatenoplossing

De meningen over het vastgelopen vredesproces in het Midden-Oosten zijn sterk verdeeld.

  • De Roon (PVV): Israël loopt tot aan de Jordaan en de Palestijnse staat heet Jordanië
  • Van der Staaij (SGP): geen eenzijdige erkenning Palestijnse staat
  • Kuzu (DENK): erken eerst de staat Palestina, anders is er geen tweestatenoplossing

De enige reële oplossing voor het conflict tussen de Palestijnse Autoriteit en Israël is een tweestatenoplossing, vindt Zijlstra. Daarmee zet dit kabinet de lijn van het vorige kabinet voort. Maar de minister wil niet overgaan tot eenzijdige erkenning, zonder dat de Palestijnse Autoriteit de legitimiteit van de staat Israël erkent. "Dat brengt een tweestatenoplossing alleen maar verder weg."

Strijd tegen terrorisme

Zestien jaar war on terror is mislukt, vindt Karabulut (SP): er zijn inmiddels meer dan 100.000 terroristen en er zijn meer dan 2 miljoen slachtoffers gevallen.

Zijlstra erkent dat er ook minder succesvolle interventies geweest zijn, maar wil niet al het westerse ingrijpen op "de afvalhoop van de geschiedenis" gooien. Hij wijst op de bescherming van jezidi's tegen IS in 2014 en de Franse interventie in Mali, waardoor een nieuw kalifaat voorkomen is.

Veel buitenlandse IS-strijders zouden de ruimte hebben gekregen om Raqqa te ontvluchten. Zorgwekkend, vindt Sjoerdsma (D66). Hoe sporen we die mensen weer op? Doe voorstellen in de VN-Veiligheidsraad om de berechting van IS-strijders vorm te geven, bepleit Van Helvert (CDA). En erken de genocide op christenen, want dan kun je IS-strijders vervolgen en berechten voor hun zware misdrijven.

Nederland gaat zich tijdens zijn lidmaatschap van de Veiligheidsraad inzetten voor de aanpak van IS-strijders, zegt Zijlstra toe. Wel waarschuwt hij voor te hoge verwachtingen: de VN kan landen niet dwingen om allemaal hun rechtssysteem zo aan te passen dat berechting overal op dezelfde manier plaatsvindt.

De Kamer sprak eerder over de begroting op 14 november. Zij stemt op 21 november over de ingediende moties. Over de begroting wordt op een later moment gestemd.

Zie ook:

  • Het overzicht van de laatste debatten in het kort

  • De geredigeerde woordelijke verslagen van Kamervergaderingen (het stenogram). Deze zijn maximaal vier uur na het uitspreken beschikbaar.

  • Kijk het debat terug via Debat Gemist