Burgerinitiatief Publiek, toegankelijk en gratis ov

9 april 2025, burgerinitiatief –De Kamer debatteert met staatssecretaris Jansen (Infrastructuur en Waterstaat) over het burgerinitiatief Publiek, toegankelijk en gratis ov.

Nationaliseer al het openbaar vervoer, zorg voor een landelijke bekostiging en laat het lokaal uitvoeren via publiek-publieke partnerschappen. Kim van Eekelen van Externe link:DeGoedeZaak, de progressieve burgerbeweging die het Externe link:burgerinitiatief heeft georganiseerd, licht het idee erachter toe: een Nederland waarin iedereen vrij kan reizen, ongeacht beperking of inkomen.

De plannen van het burgerinitiatief zijn sympathiek, zegt staatssecretaris Jansen, maar kosten veel geld en zijn lastig uit te voeren.

Publiek

Ons openbaar vervoer is het duurste van Europa, stelt Van Kent (SP) vast. In zijn ogen is er sprake van marktfalen en is het tijd om in te grijpen. Hij steunt dan ook het idee om het ov publiek te organiseren en financieren.

Openbaar vervoer is een publieke voorziening, betoogt El Abassi (DENK), net als onderwijs en gezondheidszorg. Het bestaande ov-systeem staat in zijn ogen op instorten. Hij pleit daarom voor meer overheidsinvesteringen zodat het ov voor iedereen betaalbaar blijft.

Van Dijk (NSC) is tegen het verplicht nationaliseren van het openbaar vervoer in Nederland. Maar hij wil wel provincies, net als nu al geldt voor grote steden, de optie geven om het ov zelf te organiseren. NSC en GroenLinks-PvdA zijn bezig met een Externe link:initiatiefwetsvoorstel om dit te regelen.

Toegankelijk

Veel mensen met een beperking kunnen nog steeds niet op een goede manier met het ov reizen, stelt De Hoop (GroenLinks-PvdA) vast. Er zijn afspraken gemaakt om dit probleem voor Externe link:2040 op te lossen, maar hij spoort de staatssecretaris aan om meer haast te maken.

Mobiliteit is geen luxe maar een basisvoorwaarde om mee te doen in de samenleving, zegt Pierik (BBB), voor mensen in de regio én voor mensen met een beperking. Bereikbaarheid zou een basisrecht moeten zijn, vindt Vedder (CDA). Ze oppert om van de Externe link:bereikbaarheidsdoelen bereikbaarheidsnormen te maken.

Er is al heel veel bereikt in het toegankelijker maken van het ov voor mensen met een beperking, verzekert de staatssecretaris. Met de sector is afgesproken om goede ervaringen met elkaar te delen.

Toegankelijk openbaar vervoer begint met veilig openbaar vervoer, betoogt Veltman (VVD). Veel meisjes en vrouwen voelen zich volgens haar vaak onveilig in het ov. Ze vraagt de staatssecretaris gerichte maatregelen te nemen om dit probleem aan te pakken.

Gratis

Gratis ov bestaat niet, zegt Stoffer (SGP): als de reiziger niet betaalt, draait de belastingbetaler ervoor op. Wel is hij positief over het gratis maken van het ov voor kinderen tot 12 jaar. Volgens de staatssecretaris wordt hierover al nagedacht door ov-bedrijven.

Politiek is keuzes maken, zegt Heutink (PVV). Het ov moet betaalbaar blijven, maar hij is tegen het volledig gratis maken ervan. De miljarden die dit zou kosten, kunnen beter gebruikt worden voor het dempen van de huurstijgingen, het verlagen van de energierekening en het goedkoper maken van de boodschappen.

Ook Bamenga (D66) gelooft niet in het voor iedereen gratis maken van het ov: als je in een miljoenenhuis woont, heb je dat niet nodig. Wel is hij positief over gemeentelijke initiatieven om het ov gratis te maken voor minima. Hij vraagt de staatssecretaris om die in kaart te brengen. Jansen belooft dat te doen en de Kamer daarover voor de zomer te informeren.

Het gratis maken van het ov vindt Baudet (FVD) geen goed idee, maar volgens hem kan het wel goedkoper. Hij stelt dat dit eenvoudig te betalen is als de overheid geen geld meer uit zou geven aan de "groene gekte" en aan Oekraïne en het gas in Groningen alsnog uit de grond zou halen.

De Kamer stemt op 15 april over de tijdens het debat ingediende moties.

Zie ook: