Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van de leden Timmermans en Klaver over de schending van het Poolse luchtruim door Russische drones

Antwoord van Minister Van Weel (Buitenlandse Zaken), mede namens de Minister van Algemene
Zaken en de Minister van Defensie (ontvangen 11 september 2025).

Vraag 1

Bent u bereid een extra Raad bijeen te roepen in EU-verband om te komen tot een gezamenlijke
Europese reactie op schending van het luchtruim van Polen door Rusland?

Antwoord 1

Wij staan solidair met Polen: de schending van het Poolse luchtruim is onacceptabel.
Het is primair aan Polen hoe zij opvolging willen geven aan de schending van hun luchtruim.
Polen riep de NAVO gisteren al bijeen voor NAVO-consultaties onder artikel 4. De NAVO
biedt deze mogelijkheid wanneer, naar oordeel van een bondgenoot, de territoriale
integriteit, politieke onafhankelijkheid of de veiligheid van een van de Partijen
wordt bedreigd. Dit is een belangrijk signaal aan Rusland, waarbij bondgenoten solidariteit
met Polen onderstrepen en het roekeloze gedrag van Rusland afkeuren. In NAVO-verband
wordt bezien welke acties moeten en kunnen worden genomen in reactie op deze schending.
Gisteren hebben de EU27-Ministers in een verklaring een gezamenlijke reactie gegeven
op de schending van het Poolse luchtruim, waarin deze in de sterkst mogelijke bewoordingen
wordt veroordeeld en de volledige solidariteit met Polen wordt uitgesproken. In deze
verklaring onderstreepten de EU27-Ministers ook het belang van aanvullende significante
sancties om de druk op Rusland op te voeren. Ook spraken de EU-ambassadeurs gisteren
over de ontwikkelingen. De Poolse Minister van Buitenlandse Zaken heeft aangegeven
vooralsnog geen aanleiding te zien een extra raad in EU-verband bijeen te roepen.

Vraag 2

Bent u bereid samen met bijvoorbeeld Polen een kopgroep te vormen om een escalatieladder
overeen te komen met reacties op verdere Russische provocaties?

Antwoord 2

De NAVO is de hoeksteen van onze Trans-Atlantische veiligheid. De NAVO is het belangrijkste
samenwerkingsverband voor bondgenootschappelijke afschrikking en verdediging richting
Rusland. In NAVO verband wordt dan ook constant gezamenlijk bepaald welke reactie
gepast is in gevallen van Russische agressie of roekeloosheid. Hierbij onderstreept
het kabinet het belang van NAVO-eenheid en samenwerking, separate kopgroepen zijn
niet opportuun.

De NAVO, met directe betrokkenheid van Nederlandse F35’s, heeft gisteren opgetreden
tegen Russische schendingen van het Poolse luchtruim door het onderscheppen van drones
en het inroepen door Polen van Artikel 4. In NAVO-verband bestaan bredere responsopties
richting Rusland, waarover het Kabinet niet nader in detail kan treden wegens strategische
overwegingen, om Rusland niet in de kaart te spelen. Duidelijk is dat de afschrikking
en verdediging van het NAVO-verdragsgebied dusdanig moet zijn dat de collectieve veiligheid
in Europa wordt gewaarborgd. Inspanningen ter versterking van de oostflank van het
NAVO-verdragsgebied behouden daarbij prioriteit. Vanaf december levert Nederland een
Air Missile Defence Taskforce (AMDTF) aan Polen ter beveiliging van het NATO Security Assistance and Training for Ukraine. De AMDTF bestaat uit een geïntegreerde eenheid van drie verschillende capaciteiten
(PATRIOT, NASAMS en anti-dronesystemen).

Vraag 3

Bent u bereid te pleiten voor de invoering van een extra sanctiepakket met verbod
op de import van Russische energie?

Antwoord 3

Nederland is groot voorstander van snelle aanname van een substantieel 19de sanctiepakket tegen Rusland. Prioriteiten van het kabinet zijn daarbij het raken
van het voortzettingsvermogen van Rusland in de aanvalsoorlog tegen Oekraïne en het
Russische verdienvermogen, inclusief opbrengsten uit export van fossiele brandstoffen.
Het kabinet kan helaas niet verder in detail ingaan op de Nederlandse positie in lopende
onderhandelingen.

Vraag 4

Bent u bereid te pleiten voor een versnelde afbouw van de Europese afhankelijkheid
van Russische energie door de uitvoering van REPowerEU met een jaar te versnellen?

Antwoord 4

Het kabinet heeft altijd consequent het standpunt ingenomen dat Nederland, conform
het RePowerEU doel, de import van Russische fossiele brandstoffen zo spoedig mogelijk
wil afbouwen naar nul. Nederland heeft zich de afgelopen jaren in de EU ook hard ingezet
voor de afbouw van Russische fossiele brandstoffen en heeft alle mogelijke maatregelen
voor de beperking daarvan genomen. Sinds 2022 is het aandeel Russische fossiele brandstoffen
in de EU significant gedaald. De Europese Commissie heeft in juni onder RePowerEU
een voorstel gedaan voor een EU Verordening die een eind moet maken aan de nog resterende
import van Russisch gas. Daarover wordt op dit moment in Brussel intensief onderhandeld,
met als streven om nog dit najaar tot overeenstemming te komen.

Vraag 5

Bent u bereid de druk op te voeren op blokkerende EU-lidstaten, zodat Russische tegoeden
kunnen worden ingezet voor extra steun aan Oekraïne?

Antwoord 5

Nederland roept al langere tijd op tot inhoudelijke internationale discussie over
de mogelijkheden en risico’s van aanvullende maatregelen op basis van de bevroren
tegoeden. Dit doen we in gezelschap van een aantal andere lidstaten en met oog voor
de juridische en financiële risico’s, bijvoorbeeld de gevolgen voor de stabiliteit
van de euro. Meerdere lidstaten zijn echter terughoudend. Onder andere tijdens de
informele RBZ van eind augustus is Nederland, ook met kritische lidstaten, in gesprek
gegaan. Nederland ziet de urgentie door de recente ontwikkelingen om dit te blijven
doen in Europees verband en op bilateraal niveau.

Vraag 6

Hoeveel olie en gas afkomstig uit Rusland wordt nog ingevoerd via Nederlandse havens?

Antwoord 6

Nederland importeert sinds de invoering van de EU-importsancties geen ruwe aardolie
en olieproducten meer uit Rusland, dit is respectievelijk sinds 5 december 2022 en
5 februari 2023. Voor aardgas en vloeibaar aardgas (LNG) geldt dat er alleen nog een
rechtstreekse import uit Rusland plaatsvindt in de vorm van een beperkte reststroom
LNG op basis van bestaande langetermijncontracten die in het verleden zijn gesloten
voor de oorlog in Oekraïne. Zoals in vraag 4 toegelicht wordt in EU-verband op dit
moment hard gewerkt aan een RePowerEU verordening, op basis waarvan ook deze resterende
import kan worden uitgefaseerd.

Vraag 7

Welke mogelijkheden heeft Nederland om op nationaal niveau beperkingen te stellen
aan het aanmeren van schepen waarvan vermoed wordt dat zij olie en gas afkomstig uit
Rusland transporteren?

Antwoord 7

Er bestaat een expliciete juridische grondslag voor het weigeren van schepen op basis
van Europese sanctiewetgeving. Deze wetgeving bepaalt dat toegang tot de haven kan
worden ontzegd aan schepen die Russische olie vervoeren, indien deze olie is verhandeld
tegen een prijs die de vastgestelde grens overschrijdt. Toepassing van deze maatregel
vereist de beschikbaarheid van toereikend bewijs. In dit kader wordt van tankers die
onze havens willen aandoen, verwacht dat zij gedetailleerde documentatie aanleveren
met betrekking tot de aard en herkomst van de lading. Op basis van deze informatie
kan worden beoordeeld of toegang tot de haven al dan niet kan worden verleend. Naast
deze Europese wetgeving, is er geen rijks bevoegdheid om de toegang van schepen tot
havens te weigeren. Deze bevoegdheid ligt bij de havens en gemeentes. Nederland blijft
zich inzetten voor strengere Europese maatregelen.

Vraag 8

Kunt u deze vragen voor aanvang van het plenaire debat over de oorlog in Oekraïne
beantwoorden?

Antwoord 8

Ja.