Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op de leden Dassen en Paternotte over het artikel ‘Baudet ontkent contact met Rusland, maar FVD-Kamerlid Ralf Dekker videobelt met Poetins partij Verenigd Rusland’

Antwoord van Minister Van Weel (Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties), mede namens
de Minister van Buitenlandse Zaken (ontvangen 4 september 2025). Zie ook Aanhangsel
Handelingen, vergaderjaar 2024–2025, nr. 2796.

Vraag 1

Bent u bekend met het bovenstaande artikel?1

Antwoord 1

Ja

Vraag 2

Kleven er volgens u mogelijke veiligheidsrisico’s aan het onderhouden van contacten
met door de Europese Unie (EU) gesanctioneerde Russische politici uit de partij van
Poetin door Nederlandse parlementariërs?

Antwoord 2

In Nederland geldt dat Kamerleden, net als iedereen, vrij zijn om met eenieder contact
te onderhouden. In geval van parlementariërs waarborgt dit de parlementaire onafhankelijkheid
en pluriformiteit.

Contact wordt ongewenst wanneer het de veiligheidsbelangen van de Nederlandse staat
aantast. Dit kan zowel openlijk als heimelijk gebeuren en kan de vorm aannemen van
het zoeken van toenadering tot en in contact treden met parlementariërs. Dit kan leiden
tot ongewenste beïnvloeding waar het zorgt voor ondermijning van een onafhankelijk
en transparant politiek-bestuurlijk bestel en vormt daarmee een inherente dreiging
voor de nationale en internationale veiligheid. Statelijke actoren kunnen op een dergelijke
manier Nederlandse veiligheidsbelangen aantasten.

Veiligheidspartners, zoals de AIVD, MIVD en NCTV, wijzen al langer op het gevaar van
heimelijke beïnvloeding door statelijke actoren. Rusland is een statelijke actor die
zowel openlijke als heimelijke beïnvloeding ontplooit in het fysieke domein alsmede
in het digitale domein, gericht op het beïnvloeden van het publieke debat en het politiek-bestuurlijke
besluitvormingsproces.2 Rusland stelt zich daarbij steeds agressiever, brutaler en provocerender op tegen
Europese landen.3 Door middel van deze beïnvloeding wordt getracht een positiever beeld van Rusland
te schetsen, het beeld van het Westen als vijand te vergroten en de Europese eendracht
en steun aan Oekraïne te doen afnemen.

Het is van belang dat de maatschappij en ook Nederlandse parlementariërs zich bewust
zijn van de dreiging van (heimelijke) beïnvloeding en de wijze waarop deze dreiging
zich kan manifesteren. Om bewustwording te vergroten binnen de fracties in uw Kamer
en het kabinet geeft de AIVD awareness-briefings over dit onderwerp. Het doel daarvan
is om betrokkenen bewust te maken van de risico’s van heimelijke beïnvloeding in democratische
processen waarbinnen zij werkzaam zijn.

Indien de AIVD stuit op pogingen tot heimelijke beïnvloeding van, of bovenmatige interesse
van een buitenlandse actor ziet in bepaalde politieke organisaties of personen, kan
een waarschuwingsgesprek worden gevoerd met betrokken personen of vertegenwoordigers
van organisaties. Indien er sprake is van informatie die van belang is voor de opsporing
of vervolging van strafbare feiten, kan de AIVD een ambtsbericht aan het Openbaar
Ministerie uitbrengen.

Vraag 3

Bent u bereid de contacten die tussen een (voormalig) Kamerlid van Forum voor Democratie
met gesanctioneerde Russische politici uit de partij van Poetin, nota bene de bezetter
van Oekraïne, hebben plaatsgevonden te veroordelen?

Antwoord 3

Zoals bij het antwoord op vraag 2 weergegeven, staat het Kamerleden vrij om met eenieder
contact te onderhouden zodat de parlementaire onafhankelijkheid en pluriformiteit
wordt gewaarborgd.

Vraag 4

Kunt u uitsluiten dat deze contacten zullen leiden tot toenemende veiligheidsrisico’s
voor Nederland? Zo ja, hoe?

Antwoord 4

In algemene zin geldt dat de appreciatie van veiligheidsrisico’s, alsmede eventuele
handelingsopties, afhankelijk zijn van de context en omstandigheden waarin casuïstiek
zich afspeelt. Dit spanningsveld is ook uiteengezet onder vraag 2. Verder kan het
kabinet niet ingaan op individuele casuïstiek in relatie tot veiligheidsrisico’s.

Vraag 5

Kunt u uitsluiten dat er financiële of zakelijke betrekkingen worden aangegaan tussen
(voormalig) Kamerleden van Forum voor Democratie en gesanctioneerde politici uit de
partij van Poetin? Zo ja, hoe?

Antwoord 5

Het kabinet kan niet met absolute zekerheid uitsluiten dat (voormalig) Kamerleden
financiële of zakelijke betrekkingen aangaan met gesanctioneerde politici uit Rusland.
In zijn algemeenheid geldt verder dat indien er signalen zijn dat er sancties worden
overtreden, hier onderzoek naar zal worden gedaan.

Vraag 6

Kunt u uitsluiten dat de contacten niet zullen leiden tot ondermijning van onze democratie,
bijvoorbeeld in de vorm van ongewenste buitenlandse inmenging of desinformatiecampagnes
tijdens de aanstaande verkiezingen? Zo ja, hoe?

Antwoord 6

Zoals vermeld in vraag 2 is het uitgangspunt van het kabinet dat het iedereen in Nederland
vrij staat banden te onderhouden met andere landen, mits dat gebeurt op basis van
vrijwilligheid en zolang dit past binnen de grenzen van onze rechtsstaat.

Het kabinet houdt er in zijn algemeenheid rekening mee dat statelijke actoren het
verkiezingsproces in Nederland kunnen proberen te beïnvloeden of verstoren. Recente
ontwikkelingen in landen om ons heen laten ook zien dat dit gebeurt. Zoals ook aangegeven
in mijn recente brief waarin ik in ga op het tegengaan van risico’s op buitenlandse
beïnvloeding van het verkiezingsproces, werk ik aan een offensieve aanpak van desinformatie.4 Met de veiligheids- en ketenpartners tref ik maatregelen om de effecten van ongewenste
inmenging, waaronder desinformatiecampagnes, tijdens verkiezingen tegen te gaan. Dit
bevat onder andere de organisatie van verkiezingstafels, waar vertegenwoordigers van
verschillende ministeries, de veiligheidspartners (AIVD, MIVD, NCTV, Politie en OM),
het NCSC, de ACM, gemeenten en de Kiesraad bijeenkomen om dreigingen en risico’s rond
het verkiezingsproces te signaleren en maatregelen voor te bereiden.

Tegelijkertijd benadruk ik dat ons kiesstelsel en het verkiezingsproces robuust zijn.
Mede door het pluralistische parlementaire stelsel van evenredige vertegenwoordiging
dat in principe minder kwetsbaar is dan een meerderheidsstelsel zoals het «winner
takes all» stelsel waarbij er slechts één kandidaat of partij wint. Ook is het verkiezingsproces
minder kwetsbaar voor digitale dreigingen doordat de kiezer met een papieren stembiljet
stemt, dat vervolgens handmatig wordt geteld. Desondanks blijf ik scherp op mogelijke
kwetsbaarheden in ons proces, in onze eigen context.

Ten slotte werkt de Europese Commissie aan nieuwe maatregelen om verkiezingsintegriteit
te bevorderen en desinformatie verspreid door statelijke actoren tegen te gaan in
het «European Democracy Shield». Het kabinet onderschrijft de noodzaak voor dit initiatief
en steunt de Europese Commissie in het bevorderen en het faciliteren van Europese
samenwerking ter bescherming van onze democratische processen.

Het kabinet werkt daarbij reeds nauw samen met andere landen en Europese instellingen,
zoals de Europese Dienst voor extern optreden (EDEO/EEAS). Zo neemt Nederland actief
deel aan het Europese Rapid Alert System (RAS) en het European Cooperation Network
on Elections (ECNE). In deze samenwerkingsverbanden worden onder andere ervaringen
met het verloop van verkiezingen, signalen over desinformatie, maatregelen om hiermee
om te gaan en de laatste wetenschappelijke inzichten uitgewisseld. Het kabinet kijkt
voortdurend hoe opgehaalde expertise en aanbevelingen vanuit de EU toegepast kunnen
worden in de Nederlandse context. Ook spreekt het kabinet bilateraal met andere EU-lidstaten
over hun informatievoorziening en het tegengaan van desinformatie.