Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Piri over het bericht 'Iraanse (43) ontvluchtte doodstraf maar zit nu gevangen op Schiphol: 'Word elke nacht veel wakker''

Antwoord van Minister Van Weel (Asiel en Migratie) (ontvangen 17 juni 2025). Zie ook
Aanhangsel Handelingen, vergaderjaar 2024–2025, nr. 2248.

Vraag 1

Bent u bekend met het bericht «Iraanse (43) ontvluchtte doodstraf maar zit nu gevangen
op Schiphol: «Word elke nacht veel wakker»» van het AD d.d. 28 april jl.?1

Antwoord 1

Ja.

Vraag 2

Bent u bekend met het feit dat op het overtreden van kledingregels in Iran mogelijk
de doodstraf staat?

Antwoord 2

Uit het meest recente ambtsbericht Iran volgt dat het overtreden van kledingvoorschriften
bestraft kan worden met gevangenisstraffen of een geldboete. Ook zijn er alternatieve
straffen mogelijk, zoals verbanning, uitreisverboden, taakstraffen, het volgen van
een therapie, de opschorting van een arbeidscontract, een verbod op aansluiting bij
een organisatie, de tijdelijke sluiting van een onderneming of inbeslagname van privébezit,
zoals mobiele telefoons of auto’s. Ook ben ik bekend met berichtgeving van na de verslagperiode
van het ambtsbericht, van o.a. Amnesty International, waarin de doodstraf als mogelijk
vonnis wordt genoemd bij het overtreden van kledingregels. De onderliggende wet waar
Amnesty International over rapporteert is tot op heden nog niet geïmplementeerd.

Vraag 3

Vindt u het aannemelijk dat een overtreding van die regels, gecombineerd met een eerdere
veroordeling wegens deelname aan vrouwenrechtenprotesten na de moord op Mahsa Amini,
zou kunnen leiden tot een zware straf? Zo nee, waarom niet?

Antwoord 3

Ik kan geen uitspraken doen over de wijze waarop de Iraanse autoriteiten dergelijke
zaken zullen beoordelen.

Vraag 4

Vindt u de vrouw beschreven in het artikel dapper, vanwege haar strijd voor vrouwenrechten
in Iran? Zo nee, waarom niet?

Antwoord 4

Ik vind het niet passen om me in dergelijke kwalificaties te uiten over een individuele
casus terwijl deze nog in behandeling is door de IND.

Vraag 5

Vindt u dat vrouwenrechtenactivisten in Iran gevaar lopen op vervolging? Zo nee, waarom
niet?

Antwoord 5

In het landgebonden beleid Iran, dat gebaseerd is op het meest recente ambtsbericht,
is opgenomen dat personen die actief zijn in de politiek, journalistiek, op het gebied
van de mensenrechten of een ander maatschappelijk terrein (in het bijzonder op het
terrein van vrouwenrechten en de rechten van etnische minderheden) als risicoprofiel
worden aangemerkt.

Dit betekent dat er in algemene zin een bepaalde mate van risico bestaat voor personen
die actief zijn op het gebied van vrouwenrechten. Welke mate van risico dat is, zal
in elke individuele zaak beoordeeld moeten worden aan de hand van de merites van de
desbetreffende zaak. Het behoren tot een groep, aangemerkt als risicoprofiel is op
zichzelf niet voldoende om te concluderen dat de vreemdeling te vrezen heeft voor
vervolging. In het kader van de asielaanvraag wordt beoordeeld of de vreemdeling gelet
op zijn persoonlijk profiel en persoonlijke activiteiten of ervaringen binnen de groep
een gegronde vrees heeft voor vervolging.

Vraag 6

Vindt u dat vrouwenrechtenactivisten uit Iran, als zij gevaar lopen op vervolging
vanwege de uitoefening van hun burgerlijke vrijheden, recht hebben op internationale
bescherming? Zo nee, waarom niet?

Antwoord 6

Indien er sprake is van een gegronde vrees voor vervolging dan maken zij aanspraak
op internationale bescherming. Of hier sprake van is dient echter beoordeeld te worden
op basis van de individuele merites van de zaak.

Vraag 7 en 8

Welke toegang tot zorg hebben asielzoekers die in het Justitieel Complex Schiphol
wordt vastgehouden?

Hebben asielzoekers in het Justitieel Complex Schiphol recht op specialistische zorg
wanneer zij dat nodig hebben? Zo nee, waarom niet?

Antwoord 7 en 8

Alle vreemdelingen die in grensdetentie verblijven op het Justitieel Complex Schiphol
hebben toegang tot een medisch team. Dit medisch team bestaat onder andere uit een
huisarts, psychologen, verpleegkundigen en een psychiater. In het Justitieel Complex
Schiphol werkt geen basisarts. Waar nodig verwijst het medisch team dat werkzaam is
op het Justitieel Complex Schiphol, de vreemdeling naar externe zorgaanbieders. Als
de huisarts oordeelt dat de vreemdeling specialistische zorg dient te ontvangen dan
verwijst hij of zij de vreemdeling naar een medisch specialist buiten het Justitieel
Complex Schiphol.

Vraag 9

Klopt het dat rechters in gevallen van grensdetentie binnen vier weken na instelling
van beroep uitspraak moeten doen? Zo nee, waarom niet?

Antwoord 9

Op basis van artikel 83b Vreemdelingenwet 2000 (hierna Vw) dient de rechtbank in bepaalde
gevallen, waaronder bij asielaanvragen die in de grensprocedure zijn afgedaan, binnen
vier weken na het instellen van beroep uitspraak te doen. De grensprocedure kan worden
toegepast als mogelijk de Dublinverordening van toepassing is of als de asielaanvraag
mogelijk niet-ontvankelijk of kennelijk ongegrond is. De grensprocedure maakt het
mogelijk vreemdelingen te plaatsen in grensdetentie.

De doorlooptijden voor het behandelen van beroepen bij de rechtbanken zijn op dit
moment regelmatig langer dan vier weken. Het kabinet streeft ernaar om de instroom
te beperken. Dit zal ertoe bijdragen dat de druk op het asielsysteem afneemt en de
doorlooptijden korter kunnen worden.

Vraag 10

Als die maximale duur wordt overschreden, hebben kwetsbare asielzoekers recht op verplaatsing
naar een meer humane vorm van opvang? Zo nee, waarom niet?

Antwoord 10

De wettelijke termijn genoemd in artikel 83b Vw, en meer specifiek de overschrijding
van die termijn, heeft geen betrekking op het al dan niet kunnen voortduren van de
grensdetentie. Die termijn heeft betrekking op de termijn waarbinnen de rechterlijke
toetsing van de rechtmatigheid van een asielbesluit moet plaatsvinden. De grensdetentie
kan dan ook voortduren na het verlopen van de in artikel 83b Vw genoemde wettelijke
termijn van vier weken.

Op grond van de Opvangrichtlijn en de Procedurerichtlijn wordt rekening gehouden met
de bijzondere opvangbehoeften en procedurele waarborgen van vreemdelingen die in grensdetentie
verblijven. De detentie kan niet langer voortduren wanneer deze onevenredig bezwarend
is.

Vraag 11

Vindt u het inhumaan als asielzoekers langer dan vier weken hun beroep moeten afwachten
in grensdetentie? Hoe verhoudt dit zich tot hun recht op vrijheid?

Antwoord 11

Nee, ik acht dit niet inhumaan. De grensprocedure is een belangrijk instrument om
te beoordelen of aan vreemdelingen, die een asielaanvraag doen aan de buitengrens,
toegang tot Nederland/de Unie moet worden verleend. Het toepassen van grensdetentie
is naar de opvatting van het kabinet, vanwege het grensbewakingsbelang, geoorloofd
en proportioneel. Zowel bij het opleggen van grensdetentie als bij voortduring daarvan
wordt steeds beoordeeld of detentie (nog) proportioneel is. Indien dat niet langer
het geval is, wordt de detentie opgeheven en wordt alsnog toegang verleend.

Vraag 12

Vindt u dat grensdetentie van langer dan vier weken zelfs mogelijk moet zijn voor
kwetsbare asielzoekers, zoals de in het artikel genoemde vrouw met een voorstadium
van baarmoederhalskanker?

Antwoord 12

Ik ga niet in op individuele zaken. Zie voorts het antwoord op vraag 10.

Vraag 13

Kunt u bovenstaande antwoorden allen afzonderlijk beantwoorden?

Antwoord 13

Dit heb ik zoveel als mogelijk gedaan.