Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Van der Werf over het bericht ‘Autoriteit Persoonsgegevens: maak nu bezwaar als je niet wil dat Meta AI traint met jouw data’

Antwoord van Staatssecretaris Struycken (Justitie en Veiligheid) (ontvangen 16 juni
2025). Zie ook Aanhangsel Handelingen, vergaderjaar 2024–2025, nr. 2367.

Vraag 1

Bent u bekend met het bericht «Autoriteit Persoonsgegevens: maak nu bezwaar als je
niet wil dat Meta AI traint met jouw data»1?

Antwoord 1

Ja.

Vraag 2

Klopt het dat er zonder ingrijpen voor miljoenen Nederlanders ongemerkt foto's en
berichten gebruikt gaan worden voor het trainen van de AI van Meta?

Antwoord 2

Meta heeft inderdaad het voornemen bekend gemaakt om, wanneer daartegen geen bezwaar
wordt gemaakt, openbare data van volwassen gebruikers aan te wenden om Meta AI te
trainen. Dit heeft de aandacht van de Europese gegevensbeschermingsautoriteiten. De
Ierse toezichthouder (DPC) is hierin leidend, omdat de Europese hoofdvestiging van
Meta en veel andere techbedrijven in Ierland zijn gevestigd. In verband met de inzet
van gebruikersdata voor Artificiele Intelligentie (AI) training door Meta, heeft de
DPC op 21 mei 2025 een verklaring afgelegd over de plannen van Meta om publieke content
van volwassen gebruikers op Facebook en Instagram in de Europese Unie (EU) en de Europese
Economische Ruimte (EER) te gebruiken voor het trainen van generatieve AI- modellen.
De DPC heeft eerder in juni 2024 zorgen geuit over deze plannen en heeft Meta verzocht
de training van het model te pauzeren. Meta heeft hierop gereageerd door de training
uit te stellen en aanvullende maatregelen te nemen, waaronder verbeterde transparantie
voor gebruikers, een vereenvoudigd bezwaarformulier en technische waarborgen zoals
de-identificatie en filtering van datasets. De DPC blijft, als leidende toezichthoudende
autoriteit, de situatie nauwlettend volgen en heeft Meta verzocht een rapport op te
stellen met een bijgewerkte evaluatie over de effectiviteit en passendheid van de
genomen maatregelen en waarborgen bij de verwerking van persoonsgegevens. Het rapport
wordt verwacht in oktober 2025.2

Vraag 3

Deelt u de grote zorgen van de Autoriteit Persoonsgegevens over de plannen van Meta
om zonder enige toestemming AI te trainen met data van gebruikers?

Antwoord 3

Met de Europese toezichthouders, waaronder de AP, deel ik de zienswijze dat een zorgvuldige
en rechtmatige omgang met persoonsgegevens van groot belang is. Ik vind het dan ook
belangrijk dat de toezichthouders de ontwikkelingen nauwlettend volgen en waar nodig
bijsturen.

Vraag 4

Op welke wijze moet Meta gebruikers hierover informeren en hoe kunnen gebruikers terughalen
wat er is gebeurd met hun data?

Antwoord 4

Zoals gemeld in antwoord 2 heeft Meta op verzoek van de Ierse toezichthouder een aantal
maatregelen en aanpassingen doorgevoerd. Dit betreft onder meer verbeterde transparantie,
een gebruiksvriendelijker bezwaarformulier, opties voor gebruikers om alle gepubliceerde
berichten van openbaar naar privé te wijzigen (zodat training voor het model wordt
vermeden) en bijgewerkte maatregelen ter bescherming van betrokkenen. Het is aan de
toezichthouders om te beoordelen of deze maatregelen voldoende zijn.

Vraag 5

Waarom staat u het toe dat data van Nederlandse gebruikers zonder toestemming gebruikt
worden voor het trainen van AI? Vindt u dit in lijn met de privacywetgeving en voldoet
dit aan Europese afspraken hierover?

Antwoord 5

Het is niet aan mij om dit toe te staan of te verbieden. De taken en bevoegdheden
om op te treden tegen overtredingen van de AVG zijn toegekend aan de toezichthoudende
autoriteiten. Zij kunnen daartoe handhaven, advies verstrekken, samenwerken met andere
toezichthoudende autoriteiten en klachten behandelen over een inbreuk op de bescherming
van persoonsgegevens. Zij toetsen of sprake is van strijdigheid met de Europese gegevensbeschermingsregels.

Vraag 6

Wat gaat u eraan doen om ervoor te zorgen dat gebruikers expliciet toestemming moeten
geven, in plaats van bezwaar moeten maken?

Antwoord 6

Ook op dit punt heb ik geen rol. De voorwaarden waaronder persoonsgegevens mogen worden
verwerkt volgen uit de AVG. De EDPB heeft op 17 december 20243 een advies aangenomen over het gebruik van persoonsgegevens bij het ontwikkelen en
in gebruik nemen van AI-modellen. De AVG biedt ruimte om ook zonder toestemming van
de betrokkene op basis van de verwerkingsgrondslag «gerechtvaardigd belang» persoonsgegevens
te verwerken (artikel 6, eerste lid onder f AVG). Nadat een verwerkingsverantwoordelijke
een gerechtvaardigd belang heeft geïdentificeerd, dient aan twee verdere voorwaarden
te zijn voldaan: de beoogde verwerking van persoonsgegevens is noodzakelijk ter behartiging
van het bovengenoemde gerechtvaardigde belang en de belangen of fundamentele rechten
en vrijheden van betrokkenen die door de verwerking van persoonsgegevens worden geraakt,
wegen niet zwaarder dan het gerechtvaardigde belang dat met de verwerking wordt gediend.
Hoe een belangenafweging in concrete situaties uitvalt, wordt bepaald door de omstandigheden
van het geval. Daaruit zal moeten blijken dat het gebruik van persoonsgegevens echt
nodig is en dat hetzelfde doel niet kan worden bereikt met bijvoorbeeld geanonimiseerde
gegevens. In deze afweging spelen de «redelijke verwachtingen» van de betrokkenen
een belangrijke rol. Bij het vaststellen daarvan dient onder meer rekening te worden
gehouden met de context van de verwerking en de informatie die de verwerkingsverantwoordelijke
aan de betrokkene aanbiedt. De verwerkingsverantwoordelijke kan daarbij op de concrete
omstandigheden van het geval toegespitste maatregelen nemen om de impact van de verwerking
op de belangen van betrokkenen te mitigeren. Dit is een onderdeel van het toetsingskader
van de Europese toezichthouders.

Toelichting:

Deze vragen dienen ter aanvulling op eerdere vragen terzake van het lid Koekkoek (Volt),
ingezonden 25 april 2025 (vraagnummer 2025Z08439).