Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Dijk over het bericht dat Sabic verkoop van Chemelot fabrieken overweegt

Antwoord van Minister Hermans (Klimaat en Groene Groei) (ontvangen 16 juni 2025)Zie
ook Aanhangsel Handelingen, vergaderjaar 2024–2025, nr. 2365

Vraag 1

Hoe reageert u op het bericht dat Sabic overweegt zijn Europese fabrieken, inclusief
de locatie op Chemelot, te verkopen?1

Antwoord 1

De berichten in de media zijn niet bevestigd door Sabic. Het is niet aan het kabinet
om in te gaan op de bedrijfsvoering en strategie van individuele bedrijven.

Het kabinet volgt de berichtgeving over de ontwikkelingen in de industrie actief.
Niet alleen de Nederlandse industrie staat onder druk, maar dit geldt breder in Europa.
De toenemende geopolitieke spanningen onderstrepen het belang van invloed kunnen hebben
op waardeketens van industriële producten. De industrie zorgt voor leveringszekerheid
van basisproducten zoals energie, voedsel en materiaal. Productie dichtbij is cruciaal
voor de autonomie van Europa en Nederland. Het kabinet zet zich daarom in voor versterking
van het industriële concurrentievermogen in Europa. Verduurzaming en concurrentievermogen
gaan daarbij hand in hand.

Vraag 2

Deelt u de mening dat delen van de chemische industrie, onder ander bij Chemelot,
cruciale sectoren zijn voor de Nederlandse economie en samenleving? Kunt u hierbij
de aangenomen motie Dijk over «vitale productie behouden of terugbrengen naar Nederland»
betrekken?2

Antwoord 2

De chemische industrie levert bouwstenen voor producten die burgers dagelijks gebruiken,
van kunststoffen tot medische producten, en is een onmisbare leverancier voor vitale
sectoren zoals defensie, gezondheid en energie. Door de hoge arbeidsproductiviteit
levert de sector een belangrijke bijdrage aan de Nederlandse economie. Daarnaast speelt
de chemische sector een sleutelrol in het bereiken van een circulaire economie.

Delen van de chemische industrie, zoals die op Chemelot, kunnen daarmee een belangrijke
rol spelen in de Nederlandse economie en samenleving. In dit kader is het van belang
de leveringszekerheid en strategische autonomie van Nederland en Europa zoveel mogelijk
te waarborgen.

De motie van het lid Dijk, gericht op het behouden dan wel terugbrengen van vitale
productie, sluit hierbij goed aan. Deze motie verzoekt om een overzicht van strategische
sectoren die vitaal zijn voor Nederland. Of en in welke mate onderdelen van de chemische
sector kwetsbaar zijn door dergelijke risicovolle strategische afhankelijkheden, is
onderzocht. Dit onderzoek, wat ten dele beantwoordt aan de motie, is echter vertrouwelijk,
de resultaten kunnen op verzoek van de Kamer in een vertrouwelijke technische briefing
worden toegelicht. De motie zelf zal nader worden geadresseerd in de Industriebrief.

Het antwoord op de motie van het lid Dijk zal worden opgenomen in de Industrie brief,
die in het derde kwartaal van 2025 met de Kamer zal worden gedeeld.

Vraag 3 en 4

Hoe worden de landelijke, provinciale en lokale overheden betrokken bij de plannen
van Sabic en de mogelijke gevolgen voor de regio?

Is er overleg geweest tussen de overheid en Sabic over de voorgenomen verkoop? Zo
ja, wat is er besproken en wat zijn de uitkomsten van dit overleg?

Antwoord 3 en 4

Wij kunnen niet ingaan op over onbevestigde mediaberichten.

Er is intensief contact met Sabic op landelijk en provinciaal niveau onder andere
in het kader van het belang van het cluster en de maatwerkaanpak. Deze gesprekken
zijn vertrouwelijk vanwege de bedrijfsvertrouwelijke informatie die daar wordt gewisseld.

Vraag 5

Welke mogelijkheden zijn er om (delen van) deze industrie te nationaliseren?

Antwoord 5

Dat zou betekenen dat de Staat het bedrijf koopt of onteigent. Dat zijn zowel juridisch,
economisch als financieel zeer verstrekkende maatregelen die niet zomaar genomen kunnen
worden. In geval van onteigening is een wettelijke grondslag vereist en zou bijvoorbeeld
sprake moeten zijn van een publiek belang dat niet op andere wijze geborgd kan worden.
Dat is op dit moment niet het geval.

Vraag 6 en 7

In het geval er overgegaan wordt op sluiting of gedeeltelijke sluiting van de industrie
in handen van Sabic, wat zijn de gevolgen voor de Nederlandse economie en voor de
werkgelegenheid in de regio Zuid-Limburg?

Wat zijn de gevolgen voor Chemelot en andere bedrijven in de productieketens van deze
industrie?

Antwoord 6 en 7

De nieuwsberichten betreffen onderzoek naar mogelijkheden voor verkoop door Sabic,
en zijn niet door het bedrijf zelf bevestigd. Het kabinet gaat niet in op onbevestigde
berichten over mogelijke sluiting van individuele bedrijven.

Wel kan gezegd dat Sabic één van de grootste spelers op het sterk geïntegreerde Chemelot
is en daarmee belangrijk voor de huidige en toekomstige concurrentiepositie van de
site. Zoals onder vraag 2 aangegeven leveren chemische bedrijven, zoals Sabic, bouwstenen
voor producten die burgers dagelijks gebruiken, van kunststoffen tot medische producten.
Deze bedrijven zijn tevens een onmisbare leverancier voor vitale sectoren als defensie,
gezondheid en energie.

Vraag 8

Welke maatregelen neemt u om de werkgelegenheid en economische stabiliteit in de regio
te waarborgen in het geval van een verkoop of sluiting?

Antwoord 8

Het Rijk trekt samen op met het cluster en de Provincie Limburg om mogelijkheden te
onderzoeken over hoe het cluster Chemelot structureel te versterken, onder andere
door uitwerking van onderdelen van het «Limburgs bod voor een duurzaam Chemelot» (juni
2024). Zo is eind mei, mede door de inzet via de cluster-aanpak, het voorkeursalternatief
voor het nog te bouwen 380 kV hoogspanningsstation in Graetheide vastgesteld. Deze
projecten dragen bij aan de transitie naar een duurzame toekomst voor de industrie
op Chemelot.

Vraag 9

Welke buitenlandse afhankelijkheden zouden gecreëerd of vergroot worden door het (gedeeltelijk)
sluiten van deze industrie?

Antwoord 9

De berichtgeving betreft mogelijke verkoop van onderdelen van Sabic. Deze berichten
worden niet bevestigd door het bedrijf. Het is niet aan het kabinet om te speculeren
over sluiting van individuele bedrijven.

In het algemeen levert de Nederlandse chemische industrie basisproducten aan verschillende
downstream sectoren, in heel Europa. Indien meerdere chemische sites binnen NL en/of
de EU zouden sluiten kan dat leiden tot handelsafhankelijkheden. Door o.a. de toenemende
productie in China zou handelsconcentratie kunnen ontstaan. Of dit problematisch en
risicovol is hangt af van veel verschillende factoren. De Europese Commissie presenteert
voor de zomer een actieplan voor de chemische sector en aan het eind van het jaar
een Chemicals Industry Package, met onder andere maatregelen ter verbetering van het concurrentievermogen van deze
industrie.

Vraag 10

Hoe past deze ontwikkeling binnen het bredere beleid van de regering ten aanzien van
het behoud en de versterking van de Nederlandse maakindustrie?

Antwoord 10

De (maak)industrie is cruciaal voor een concurrerende en weerbare Nederlandse economie.
Het zorgt voor groei en werkgelegenheid, biedt oplossingen voor maatschappelijke uitdagingen
en draagt bij aan onze strategische autonomie. In dit kader is de Clean Industrial Deal ook zeer relevant, waarin het groene industriebeleid nader wordt uitgewerkt voor
Nederland en Europa. In juli wordt de Kamer schriftelijk geïnformeerd over de toekomst
van de energie-intensieve industrie met de brief Perspectief op de Energie-Intensieve Industrie. Ook wordt het bredere industrie en innovatiebeleid vernieuwd. Met het nieuwe industriebeleid
wordt meer gewicht gegeven aan het verdienvermogen en weerbaarheid. Dit sluit aan
op nieuwe uitdagingen, zoals geopolitieke spanningen, afnemende productiviteitsgroei
en huidige maatschappelijke uitdagingen. Hierover wordt de Kamer in het derde kwartaal
van 2025 geïnformeerd.

Ook op Europees niveau zet het kabinet zich actief in voor het versterken van de industrie,
waaronder voor de chemische industrie. Zo wordt er voor de zomer een Europees actieplan
voor de chemische industrie gepresenteerd. Nederland heeft in dit kader ook het Franse
non-paper over een «EU Critical Chemicals Act» medeondertekend3.

Vraag 11

Kunt u een overzicht toevoegen van alle bedrijven en locaties die Sabic in Nederland
bezit? Kunt u hierbij de omzet, winst en aantal fte betrekken?

Antwoord 11

Sabic heeft 3 productielocaties in Nederland: op Chemelot in Geleen, Bergen Op Zoom
en Raamsdonkveer. Op Brightlands (Geleen) en in Bergen op Zoom zijn ook onderzoekscentra
gevestigd. Daarnaast heeft Sabic haar Europese hoofdkantoor in Amsterdam. Momenteel
werken er ruim 2.000 fte’s voor Sabic in Nederland.

Omzet en winstcijfers worden niet per locatie gepubliceerd. Volgens het jaarverslag
bedroeg de wereldwijde omzet van het bedrijf in 2024 33 miljard euro, waarvan 20%
in Europa.

Vraag 12 en 13

Kunt u een overzicht toevoegen van alle generieke en specifieke subsidies en regelingen
op zowel landelijk, provinciaal en lokaal niveau waarmee ondersteuning wordt geboden
aan de activiteiten van de Sabic fabrieken in Nederland?

Kunt u een overzicht sturen van alle generieke en specifieke investeringen van de
afgelopen 10 jaar die deze industrie ten goede zijn gekomen?

Antwoord 12 en 13

Gezien de gewenste beantwoordingstermijn van deze Kamervragen en het zwaartepunt van
Sabic’s activiteiten op Chemelot, ligt bij de beantwoording de focus op het landelijke
RVO instrumentarium en subsidies van de provincie Limburg over de periode van 2015
tot heden.

Navraag bij RVO heeft geleerd dat er in die periode in totaal ca. € 28 mln door RVO
aan subsidie instrumenten rechtstreeks aan het bedrijf Sabic is gecommitteerd. Een
deel van deze subsidies is voor projectpartners bestemd. Niet alle gecommitteerde
bedragen zijn ook uitbetaald. Het feitelijke bedrag waarmee Sabic rechtstreeks is
ondersteund, zal dus lager liggen. De grootste bedragen daarbinnen betreffen:

– Uit de Subsidie Demonstratie Energie- en Klimaatinnovatie (DEI+) is circa € 12 miljoen
gecommitteerd aan SABIC Plastic Energy Advanced Recycling B.V. en een partner in 2020.

– Vanuit de Subsidieregeling Indirecte Kostencompensatie ETS, is over de genoemde periode
in totaal € 14,3 miljoen verstrekt. Dit gaat om compensatie voor hoge elektriciteitskosten,
vanwege emissiekosten die door elektriciteitsproducenten worden doorberekend aan de
eindgebruiker.

– Ook werd € 1.9 miljoen aan overige subsidies gecommitteerd.

Daarnaast neemt Sabic deel aan projecten waarvoor projectpartners subsidie gecommitteerd
hebben gekregen, waaronder een project waarvoor circa € 7,5 mln is gecommitteerd uit
het groeifonds Circulair Plastics NL. Sabic ontvangt binnen deze projecten zelf slechts
ten dele of geen subsidie.

Op grond van de fiscale geheimhoudingsbepalingen van artikel 67 van de Algemene wet
inzake rijksbelastingen (AWR) kunnen geen mededelingen worden gedaan over de uitvoering
van de belastingwet bij individuele belastingplichtigen. Het delen van data van speciale
regelingen, zoals fiscale, is dus niet mogelijk. Om die reden kan geen enkele informatie
worden verstrekt t.a.v. aanvragen en het gebruik fiscale instrumenten zoals de WBSO,
de EIA en de MIA/Vamil.

Navraag bij de provincie Limburg heeft opgeleverd dat in de afgelopen 10 jaar geen
directe provinciale subsidies zijn verleend aan Sabic op Chemelot.