Mededeling (uitstel antwoord) : Uitstel beantwoording vragen van het lid Van Baarle over het bericht 'SOMO: Nederlandse zakenmannen verkopen voor tientallen miljoenen aan Israëlische wapenindustrie'

Mededeling van Minister Veldkamp (Buitenlandse Zaken) (ontvangen 13 juni 2025).

Vraag 1

Bent u bekend met de berichten «SOMO: Nederlandse zakenmannen verkopen voor tientallen
miljoenen aan Israëlische wapenindustrie»1 en «Kortsluiting in het internationaal recht»2?

Vraag 2

Vindt u het moreel verwerpelijk dat deze zakenmannen via hun in India gevestigde bedrijf
«SASMOS» elektronische componenten aan onder andere de Israëlische wapenfabrikanten
Elbit; Rafael; en Israel Aerospace Industries leveren?

Vraag 3

Klopt het dat de strafrechtelijke vervolging van deze zakenmannen binnen de rechtsmacht
van Nederland valt zoals is gebleken uit eerdere, vergelijkbare gevallen? Kunt u uiteenzetten
op basis van wat voor jurisdictie, welke wetten en regels dat nu weer zou kunnen gebeuren?

Vraag 4

Weet u of het Openbaar Ministerie al een onderzoek heeft lopen naar deze zakenmannen?

Vraag 5

Wat is uw oordeel over de Israëlische wapenbedrijven waarmee deze mannen op grote
schaal handel drijven? Wat vindt u ervan dat bedrijven zoals Elbit en Rafael beelden
van aanvallen op illegaal bezette Palestijnse gebieden gebruiken in hun promotievideo’s?
Wat vindt u ervan dat journalisten hebben aangetoond dat bij sommige van die aanvallen
kinderen zijn omgekomen? Wat vindt u ervan dat deze bedrijven vervolgens met schaars
geklede vrouwen proberen de moord op Palestijnse kinderen met hun wapensystemen «sexy»
te maken? Wat is uw standpunt over het seksueel en commercieel uitbuiten van oorlogsmisdrijven
door deze bedrijven?

Vraag 6

Wat vindt u ervan dat bedrijven zoals Israel Aerospace Industries ook «battle tested»
drones (getest op Palestijnen in de illegaal bezette gebieden) hebben verkocht aan
Vladimir Poetin, zelfs na de illegale annexatie van de Krim en de MH17-ramp waarbij
196 Nederlanders werden vermoord? Hoe staat u tegenover het feit dat deze drones een
sleutelrol speelden in Poetin’s operaties in Syrië, waarmee het brute regime van Assad
overeind werd gehouden? Wat vindt u ervan dat Israël Russische piloten opleidde om
deze drones in te zetten, wat tot onnoembaar veel oorlogsmisdrijven heeft geleid?

Vraag 7

Vindt u ook dat handel met wapenbedrijven zoals Elbit, Rafael en Israel Aerospace
Industries tegen alle ethische standaarden indruist? Zo ja, wat doet u ertegen dat
Nederlanders niet meer voor honderden miljoenen handelen met deze bedrijven? Zo nee,
waarom niet?

Vraag 8

Wat vindt u ervan dat de wapens van deze fabrikanten sinds oktober 2023 op grote schaal
worden ingezet door het Israëlische leger in Gaza, met name in het licht van de consensus
onder genocideonderzoekers dat Israël genocide pleegt in Gaza?

Vraag 9

Zouden de elektrische bedradingsoplossingen van SASMOS voor drones, straaljagers en
tanks, die SASMOS zelf met de «bloedsomloop en het centrale zenuwstelsel van het menselijk
lichaam» vergelijkt door de recent aangescherpte exportcontroles van Nederland voor
export naar Israël komen? Zo ja, waarom? Zo nee, wat vindt u ervan dat deze elektrische
onderdelen op grote schaal naar Israël worden uitgevoerd door SASMOS?

Vraag 10

Wat vindt u ervan dat de export van SASMOS naar Israël flink is gestegen sinds oktober
2023? Vindt u het ook zorgelijk dat het er alles van weg heeft dat SASMOS enorm profiteert
bij iedere oplaaiing van het geweld in Gaza? Wat vindt u er bijvoorbeeld van dat alleen
al in maart 2025, de maand waarin Israël het staakt-het-vuren beëindigde, SASMOS op
20 verschillende dagen producten naar Israël heeft verscheept?

Vraag 11

Bent u voorts bereid om de relaties van SASMOS met andere Nederlandse bedrijven onder
de loep te nemen, zoals GKN Aerospace en de in Brabant gevestigde Lumipol Group? Bent
u het namelijk eens dat het Nederlandse businessnetwerk met de Israëlische wapenindustrie
doorgelicht moet worden om in kaart te brengen of er sprake is van medeplichtigheid
aan Israëlische oorlogsmisdrijven, misdrijven tegen de menselijkheid en genocide?
Kunnen de belastingdienst, douane en FIOD hier een rol bij spelen?

Vraag 12

Heeft u überhaupt ooit een waarschuwing aan dit soort bedrijven gegeven dat er een
groot risico is dat hun producten bijdragen aan grove schendingen van het internationaal
recht vanwege gebruik door het Israëlische leger? Zo nee, waarom niet?

Vraag 13

Bent u het eens dat het evident is dat de zakenmannen uit het artikel zich bewust
waren van de mogelijkheid dat hun materiële hulp gebruikt zou worden voor het plegen
van oorlogsmisdrijven, misdrijven tegen de menselijkheid of genocide en dat ze dat
risico aanvaardden?

Vraag 14

Bent u het ook eens dat uit jurisprudentie (denk aan de zaak Frans van Anraat in 2009,
en Guus van Kouwenhoven in 2018) bleek dat het voldoende was dat de veroordeelde personen
wisten wat de daders van plan waren en niet noodzakelijkerwijs hun intentie hoefden
te delen om strafrechtelijk veroordeeld te worden? Bent u het met andere woorden eens
dat de Nederlandse rechtbanken de dolus eventualis hebben gehanteerd omdat deze steunt op «de aanname van risico» in plaats van «kennis»
van het feit dat wapens werkelijk worden ingezet voor het begaan van internationale
misdrijven? Hoe beschouwt u dat in relatie tot de onderhavige casus?

Vraag 15

Bent u het tot slot eens dat er een nationale aanpak moet komen tegen private handelingen
die bijdragen aan schendingen van het internationaal recht door Israël in Gaza en
de Westelijke Jordaanoever? Zo ja, welke instanties zouden hierbij betrokken moeten
worden? Zo nee, waarom niet?

Mededeling

Op 22 mei jl. heeft het lid Van Baarle (DENK) schriftelijke vragen gesteld over het
bericht «Nederlandse zakenmannen verkopen voor tientallen miljarden aan Israëlische
wapenindustrie». Met het oog op een zorgvuldig beantwoording kunnen deze vragen niet
binnen de termijn worden beantwoord. U ontvangt de antwoorden zo spoedig mogelijk.