Lijst van vragen en antwoorden : Lijst van vragen en antwoorden, gesteld aan de regering inzake het rapport Resultaten verantwoordingsonderzoek 2024 bij het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (Kamerstuk 36740-XV-2)

Nr. 7
LIJST VAN VRAGEN EN ANTWOORDEN

Vastgesteld 11 juni 2025

De vaste commissie voor Sociale Zaken en Werkgelegenheid heeft een aantal vragen voorgelegd
aan de Minister en de Staatssecretaris van Sociale Zaken en Werkgelegenheid over de
brief van 21 mei 2025 inzake Aanbieding van het rapport Resultaten verantwoordingsonderzoek
2024 bij het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (Kamerstuk 36 740 XV, nr. 2).

De Minister en de Staatssecretaris van Sociale Zaken en Werkgelegenheid hebben deze
vragen beantwoord bij brief van 10 juni 2025. Vragen en antwoorden zijn hierna afgedrukt.

De voorzitter van de commissie, Tielen

Adjunct-griffier van de commissie, Meester-Schaap

Vragen en antwoorden

Vraag 1

Hoeveel zal komende jaren naar verwachting kunnen worden bezuinigd op externe inhuur
bij het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW)?

Antwoord 1

SZW zit al jaren onder de rijksbrede Roemer-norm van 10%. In 2024 was dit 7,9%. SZW
heeft de ambitie dit percentage de komende jaren verder te laten dalen, onder andere
door verambtelijking van externe inhuur. Hiervoor is geen streefwaarde gekozen.

Vraag 2

Hoeveel is er op het Ministerie van SZW uitgegeven aan externe inhuur in 2024?

Antwoord 2

Er is op het Ministerie van SZW in 2024 een bedrag van € 39,678 miljoen uitgegeven
aan externe inhuur.

Vraag 3

Hoe wordt de taakstellende bezuiniging op het ambtenarenapparaat specifiek ingevuld
bij SZW de rest van de kabinetsperiode?

Antwoord 3

SZW heeft de invulling van de apparaatstaakstelling uit het hoofdlijnenakkoord gesplitst
in 2025 en 2026 en verder. De apparaatstaakstelling voor 2025 wordt voor een deel
ingevuld met reserves op het terrein van apparaat. Voor een beperkt bedrag wordt een
besparing op zaken zoals de overige personeelskosten (bloemetjes en borrels) en de
catering ingeboekt. Daarnaast worden vacatures die ontstaan als gevolg van pensioneringen
niet ingevuld en wordt er terughoudend omgegaan met het invullen van overige vacatures.
Ten slotte is er een bijdrage van het apparaatsbudget van de Nederlandse Arbeidsinspectie.

Voor 2026 en volgende jaren gaat het om inhoudelijke afwegingen. De taakstelling voor
het kerndepartement SZW bouwt op tot € 39 miljoen in 2029 en structureel. Dit komt
neer op een percentage van circa 14% van het apparaatsbudget in 2029. Er zijn diverse
plannen ontwikkeld voor de invulling van dit deel van de taakstelling. Dit voorgenomen
besluit ligt voor advies bij de Ondernemingsraad. Daarnaast is afgesproken dat de
Nederlandse Arbeidsinspectie (NLA), UWV en SVB een bijdrage leveren aan de taakstelling.
Deze bijdrage bedraagt 0,5% per jaar waarmee het CPB rekent, oplopend naar 2% in 2029
en structureel. Dit komt neer op € 4 miljoen voor NLA, € 49 miljoen voor UWV en € 7
miljoen voor SVB.

Vraag 4

Hoeveel langdurig zieke (ex-)werknemers wachten er nu op een sociaal-medische beoordeling?

Antwoord 4

Bij de WIA wachten er in april 2025 ongeveer 18.000 mensen langer dan de wettelijke
beslistermijn. Daarnaast wachten er iets minder dan 23.000 uitkeringsgerechtigden
langer dan de wettelijke termijn op een herbeoordeling.

Vraag 5

Met hoeveel zal het aantal langdurig zieke (ex-)werknemers die nu wachten op een sociaal-medische
beoordeling waarschijnlijk oplopen?

Antwoord 5

Eind 2024 was de achterstand bij de WIA-claimbeoordeling 14.000. Ook bij de herbeoordelingen,
de Wajong en de Ziektewet zijn er achterstanden. Eerder heb ik al aangegeven dat de
achterstanden de komende jaren zullen oplopen. Op korte termijn ontvangt u een voortgangsbrief
over de ontwikkelingen bij sociaal-medisch beoordelen. Daarin zal ik ingaan op de
ontwikkeling van het aantal beoordelingen dat UWV kan verrichten, het aantal aanvragen
en de achterstanden.

Vraag 6

Om hoeveel personen gaat het naar schatting wat betreft de 12,1% van de bevolking
die onder de Europese armoedegrens leeft?

Antwoord 6

De Europese definitie – de at risk of poverty rate (AROP) – is een relatieve grens,
namelijk 60% van het mediane inkomen, terwijl de nationale definitie om een absolute
grens gaat.

In Nederland woonde in 2024 12,1% onder deze AROP grens, dit komt neer op ruim 2,1
miljoen mensen.

Vraag 7

Zijn er al tussentijdse resultaten zichtbaar in de cijfers van het programma Meer
uren werkt?

Antwoord 7

Er zijn op dit moment nog geen tussentijdse cijfers over de resultaten van de uitvoering
van de interventies van Meer uren werkt. Deze worden in de zomer van 2026 verwacht.

Vraag 8

Wat wordt verstaan onder «deeltijdwerk» volgens het Centraal Bureau voor de Statistiek
(CBS)?

Antwoord 8

Volgens het CBS werkt iemand in deeltijd wanneer deze minder dan 35 uur per week werkzaam
is. Deeltijdwerkers maken deel uit van de werkzame beroepsbevolking. Deze wordt gedefinieerd
als alle 15- tot 75-jarige personen die in Nederland wonen en betaald werk verrichten
(Bron: CBS, Dashboard beroepsbevolking, geraadpleegd op 02-06-25).

Vraag 9

Welke factoren belemmeren deeltijdwerkers om meer uren te werken?

Antwoord 9

Nederland heeft een deeltijdcultuur (Bron: SCP, «Eens deeltijd, altijd deeltijd»,
2022). Institutionele en maatschappelijke factoren dragen bij aan het in stand houden
hiervan. Voorbeelden hiervan zijn sociale normen, arbeidsmarktgedrag van werkgevers
en werknemers en beleid zoals verlof en kinderopvang (Bron: IBO deeltijdwerk, 2020).

Er zijn verschillende factoren die deeltijdwerkers kunnen belemmeren om meer uren
te werken. Zo maken mensen de afweging of het voor hen loont om meer te werken. Uit
onderzoek van de Nederlandsche Bank (DNB) blijkt dat een hogere beloning kan bijdragen
aan het meer uren willen werken. Daarnaast speelt de combinatie van arbeid met zorgverantwoordelijkheden
voor kinderen en/of naasten een rol. Uit het onderzoek van DNB blijkt bijvoorbeeld
dat een betere aansluiting van werktijden aan de privésituatie van belang is in de
beslissing om meer uren te willen werken, evenals goede en goedkope kinderopvang en
mogelijkheden om thuis te werken. Van belang is dus ook het gesprek met de werkgever.
Leuker of uitdagender werk draagt ook bij aan het willen werken van meer uren. Sociale
normen rondom het werken in deeltijd kunnen ook meespelen in de afweging die mensen
hierin maken (Bron: DNB, «Wat prikkelt mensen om meer of minder te werken», 2023).

Vraag 10

Hoe werkt de stijging van 31% van de verplichtingen en uitgaven door in de sociale
verzekeringspremies?

Antwoord 10

De stijging van 31% van de verplichtingen en uitgaven betreft de verplichtingen en
uitgaven op hoofdstuk 15 (XV) van de Rijksbegroting. Op hoofdstuk 15 staan alle uitgaven,
verplichtingen en ontvangsten die het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid
zelf doet en aangaat. In de tabellen in het jaarverslag worden dit de begrotingsgefinancierde uitgaven genoemd. Het gaat hier dus om rijksuitgaven, en niet om uitgaven ten laste
van de verschillende sociale fondsen die UWV en SVB beheren. Die uitgaven worden als
de premiegefinancierde uitgaven in het jaarverslag apart toegelicht.

Overigens geldt ook voor bijna alle premiegefinancierde uitgaven dat er geen een-op-een
relatie is tussen de uitgaven en de hoogte van de sociale verzekeringspremies. Alleen
voor de uitgaven ten laste van de Werkhervattingskas (aan de Ziektewet en een deel
van de Wet inkomen naar arbeidsvermogen) geldt dat UWV de premie lastendekkend vaststelt.
Als daar de uitgaven sneller toenemen dan de lonen waarover premies worden betaald
dan gaat het premietarief omhoog. Het kabinet compenseert dat dan binnen de regels
van het inkomstenkader door ergens anders de lasten van bedrijven te verlagen, meestal
via een iets lagere Aof-premie.

Vraag 11

Kunt u nader toelichten uit welke componenten de stijging in de rijksbijdrage Ouderdomsfonds
bestaat, gelet op wat de Algemene Rekenkamer onderaan pagina 10 van het Verantwoordingsonderzoek
schrijft? Kunt u daarbij ook expliciet ingaan op de € 3,5 miljard door hogere geraamde
uitgaven aan Verantwoordingsonderzoek Ministerie van SZW?

Antwoord 11

Er zijn verschillende manieren om een verandering in uitgaven toe te lichten. In het
jaarverslag van SZW worden de gerealiseerde uitgaven in 2024 vergeleken met de geraamde
uitgaven ten tijde van de ontwerpbegroting (Prinsjesdag 2023). In het verantwoordingsonderzoek
kijkt de Algemene Rekenkamer naar de gerealiseerde rijksbijdrage in 2024 ten opzichte
van de gerealiseerde rijksbijdrage van 2023. De stijging van de rijksbijdrage bevat
dan zowel veranderingen die al in 2023 werden geraamd, als veranderingen die zich
daarna hebben voorgedaan. In de tabel en tekst hieronder worden deze veranderingen
toegelicht.

bedragen x 1 mln, -/- is uitgave

2023

verschil

2024

verschil

2024

totaal verschil

Ramingsmoment

1e sup ’23

1e sup ’23

1e sup ’24

1

Premie-inkomsten

26.468

449

26.917

– 3.128

23.789

– 2.679

2

Rijksbijdrage BIKK

2.822

339

3.162

– 98

3.064

242

A = 1+2+3

Totaal Baten

29.290

30.079

26.853

4

Uitkeringslasten

– 48.026

– 815

– 48.842

– 3.512

– 52.354

– 4.327

5

Uitvoeringskosten

– 152

– 4

– 156

– 37

– 193

– 40

6

Sociale lasten

– 604

– 58

– 661

6

– 655

– 52

B = 4+5+6

Totaal Lasten

– 48.782

– 49.659

– 53.201

C = A – B

Saldo baten en lasten

– 19.493

– 19.580

– 26.349

7

Rijksbijdrage Ouderdomsfonds

17.543

2.037

19.580

8.248

27.828

10.285

E = C + 7

Saldo inclusief rijksbijdrage

– 1.949

0

1.479

 

Vermogen Ouderdomsfonds jaar t-1

1.949

– 1.949

0

– 1.479

– 1.479

– 3.428

De rijksbijdrage voor 2023 is vastgesteld bij de 1e suppletoire begroting van 2023 (mei 2023). Op dat moment werd voor 2024 al een stijging
van de rijksbijdrage geraamd van € 2 miljard (kolom 4). Op dat moment werd geraamd
dat de uitgaven van 2023 op 2024 met ongeveer € 880 miljoen zouden stijgen, terwijl
de premie-ontvangsten en de andere rijksbijdrage (de BIKK) met ongeveer € 790 miljoen
zouden toenemen in 2024. Per saldo zou de rijksbijdrage daarvoor dus ongeveer € 90
miljoen moeten stijgen. In de rijksbijdrage 2023 is echter ook het fondsvermogen van
het Ouderdomsfonds eind 2022 verwerkt. Dat vermogen was € 1,9 miljard positief, waardoor
de rijksbijdrage in 2023 hetzelfde bedrag lager kon zijn. Met de rijksbijdrage voor
2023 van € 17,5 miljard zou het Ouderdomsfonds 2023 afsluiten met een geraamd tekort
van € 1,9 miljard, waardoor de vermogenspositie weer nul zou zijn.

Kolom 6 geeft de veranderingen weer in de rijksbijdrage van 2024 tussen de 1e suppletoire begroting van 2023 en de 1e suppletoire begroting van 2024, toen de rijksbijdrage definitief werd vastgesteld.
De grootste wijziging is de stijging van de geraamde uitkeringslasten van € 3,5 miljard.
Daarvan is € 2,8 miljard het gevolg van het overzetten van de begroting naar de prijzen
van het nieuwe begrotingsjaar. De geraamde premie-inkomsten dalen met € 3,1 miljard.
Dat komt onder andere doordat er in 2024 veel meer belasting is afgedragen over Box-2
inkomen uit 20231. Door deze hogere uitgaven en lagere inkomsten is de rijksbijdrage met iets minder
dan € 6,8 miljard verhoogd om het Ouderdomsfonds aan te vullen. Daarnaast is de rijksbijdrage
nog met € 1,5 miljard verhoogd omdat het Ouderdomsfonds het jaar 2023 heeft afgesloten
met een vermogenstekort van die omvang (voornamelijk doordat de premie-inkomsten in
2023 lager uitvielen dan bij het vaststellen van de rijksbijdrage voor 2023 werd geraamd).

In totaal tellen al deze ontwikkelingen op tot een stijging van de rijksbijdrage met
€ 10,3 miljard van 2023 naar 2024.

Vraag 12

Tussen 2022 en 2024 is de totale fte’s gegroeid met 11%, wat is de verwachte groei
of krimp voor de komende jaren?

Antwoord 12

De verwachting is enerzijds dat SZW als gevolg van de taakstelling op apparaat uit
het hoofdlijnenakkoord gaat krimpen in het totale aantal fte’s in de huidige bezetting.
Deze taakstelling bouwt voor het kerndepartement SZW op tot € 39 miljoen in 2029 en
structureel. Anderzijds zal door de oprichting van de Toelatende Instantie in het
kader van de Wet Toelating terbeschikkingstelling van arbeidskracht (Wtta) (groei
naar circa 150 fte in 2028) en effect van verambtelijking van externe inhuur het aantal
fte’s stijgen.

Vraag 13

Wat zijn de belangrijkste maatregelen binnen het programma «Meer uren werkt!»?

Antwoord 13

In het kader van het programma «Meer uren werkt!» kunnen in de pilotfase zeven interventies
worden uitgevoerd op de werkvloer. Het gaat om: het uitproberen van alternatieve roostering;
herstructurering van taken; het voeren van het goede gesprek over urenuitbreiding;
combinatiebanen; het stimuleren van mantelzorgvriendelijke organisaties; het faciliteren
van oudervriendelijke organisaties en; het bieden van financiële inzichten over wat
het werken van meer uren financieel oplevert. Deze interventies worden wetenschappelijk
onderzocht op effectiviteit, waarna bewezen interventies worden opgeschaald naar de
gehele arbeidsmarkt.

Vraag 14

Hoe verhoudt het Nederlandse percentage deeltijdwerkers zich tot andere landen in
Europa?

Antwoord 14

Indien voorkeur wordt gegeven aan een eenduidige definitie om landen te vergelijken
kan gekeken worden naar de data van de Organisatie voor Economische Samenwerking en
Ontwikkeling (OESO). Volgens de OESO werkt iemand in deeltijd wanneer deze minder
dan 30 uur per week werkzaam is. Deeltijdwerkers maken onderdeel uit van de werkzame
beroepsbevolking van 15 tot en met 64-jarigen. In 2023 werkte in de OESO-landen gemiddeld
14,7% van de werkzame beroepsbevolking in deeltijd. In Nederland was dit het hoogste
met gemiddeld 34,2% (Bron: OESO, «Part-time employment rate», geraadpleegd op 02-06-25).

Data van Eurostat is gebaseerd op zelfrapportage in de EU Labor Force Survey of de
baan voltijd of deeltijd is. In 2023 werkte in de EU-landen gemiddeld 17,1% van de
werkzame beroepsbevolking in deeltijd. In Nederland was dit het hoogste met gemiddeld
38,7%. Dit gaat over 20 tot en met 64-jarigen (Bron: Eurostat, «Part-time and full-time
employment», geraadpleegd op 02-06-25).

Vraag 15

Hoe groot is de werkgeversbijdrage kinderopvang in het geheel van financiering van
de kinderopvang? Kunt u dit in de tijd afzetten? Klopt het dat het doel was om alles
een derde te financieren (ouders, overheid, werkgevers)?

Antwoord 15

In 2024 was de werkgeversbijdrage 24 procent in het geheel van de financiering van
de kinderopvang. Onderstaande tabel laat voor de periode van 2015 tot en met 2024
het aandeel van de werkgeversbijdrage kinderopvang zien in het geheel van financiering
van de kinderopvang. Ter informatie is ook het aandeel van de overheid en van ouders
weergegeven.

Tabel: Procentuele verdeling van de totale kosten van de kinderopvang naar werkgevers,
overheid en ouders.

2020

2021

2022

2023

2024

Werkgevers

27%

26%

26%

26%

24%

Overheid

46%

46%

45%

43%

43%

Ouders

27%

28%

29%

31%

33%

Totaal

100%

100%

100%

100%

100%

Bron: SZW Jaarverslag 2024. Als gevolg van afronding tellen de percentages niet in
alle gevallen op tot 100%.

Bij invoering van de Wet kinderopvang in 2005 was het uitgangspunt dat ouders, overheid
en werkgevers elk een derde deel van de kosten van kinderopvang betalen, rekening
houdend met de maximum uurprijs. In 2005 en 2006 was de werkgeversbijdrage op vrijwillige
basis. Als deze bijdrage niet voldoende toereikend was, konden ouders een extra tegemoetkoming
van de overheid krijgen. Sinds 2007 is elke werkgever in Nederland verplicht om bij
te dragen in de kosten van kinderopvang, ongeacht of de werknemers kinderen hebben
en ongeacht of zij gebruik maken van kinderopvang.

Vraag 16

Kan uitgesplitst worden per sociaal fonds hoeveel miljard daaraan is bijgedragen vanuit
het Rijk?

Antwoord 16

In de tabel hieronder worden de uitgaven op het artikel rijksbijdragen uitgesplitst naar het ontvangende fonds. De BIKK AOW en de rijksbijdrage voor het
tekort van het Ouderdomsfonds worden tijdens het jaar vastgesteld en overgemaakt naar
de SVB. De rijksbijdragen aan het UWV zijn voor de regeling Zelfstandig en Zwanger in de Wet arbeid en Zorg (ZEZ), en voor de AO-tegemoetkomingen voor WAO, WIA en WAZ.
De rijksbijdrage voor de ZEZ wordt overgemaakt naar het Arbeidsongeschiktheidsfonds,
waar de WAZO-regelingen uit worden betaald, en de rijksbijdrage voor de AO-tegemoetkoming
naar het Toeslagenfonds.

In de tabel zijn bij de fondsen de ontvangsten op transactiebasis weergegeven, conform
het jaarverslag van UWV en SVB. Bij de rijksbijdragen aan UWV wordt de laatste tranche
in december betaald. De daadwerkelijke uitgaven van UWV (en dus wat UWV van SZW vergoed
moet krijgen) wijken hierdoor altijd iets af van wat er tijdens het jaar is overgemaakt.
Het verschil wordt dan in het volgende jaar nabetaald, of terugontvangen. Als er terugbetalingen
zijn dan worden die op het artikel rijksbijdragen geboekt als ontvangsten, in het jaar 2024 betreft dat dus de terugbetalingen over
2023.

Rijksbijdragen 2025 (miljoen euro)

SZW

SVB

UWV

UWV

artikel 12 Rijksbijdragen

Ouderdomsfonds

Arbeids-ongeschiktheidsfonds

Toeslagenfonds

BIKK AOW

3.066,400

3.066,400

RB Ouderdomsfonds

27.828,000

27.828,000

AO-tegemoetkoming

202,575

203,195

WAZO-ZEZ

106,200

112,134

wv ontvangen in 2024

106,200

202,575

wv te ontvangen in 2025

5,934

0,895

terugontvangsten over 2023

– 6,680

– 6,087

– 0,592

Vraag 17

Welk deel van de Algemene Ouderdomswet (AOW) is gefiscaliseerd? Hoe ziet dat er in
de toekomst en in het verleden uit?

Antwoord 17

Onderstaande figuur geeft de totale inkomsten van het Ouderdomsfonds weer zoals opgenomen
in de jaarverslagen van de SVB en voor 2025–2029 de geraamde inkomsten. Deze bedragen
zijn in miljarden euro’s (lopende prijzen, staafgrafiek, linker as).

De figuur geeft ook het aandeel van de rijksbijdragen in de totale inkomsten. Deze
rijksbijdragen bestaan uit de Bijdrage in de Kosten van Kortingen (BIKK), de rijksbijdrage
voor het tekort in het Ouderdomsfonds en de rijksbijdrage voor de Aow-tegemoetkoming
tussen 2005 en 2011 (procenten, lijngrafiek, rechter as).

Vraag 18

Welke criteria worden gebruikt om te bepalen hoeveel premiegeld wordt ingezet voor
re-integratie van mensen met een uitkering?

Antwoord 18

Het premiegefinancierde re-integratiebudget in artikel 3 op de SZW begroting betreft
een vast en taakstellend budget. Aan deze reeks ligt geen raming ten grondslag. Deze
reeks is historisch tot stand gekomen. De premiegefinancierde re-integratiemiddelen
worden beschikbaar gesteld aan UWV ten behoeve van de re-integratie van mensen in
de ZW, WAO/WAZ, WIA en WW (35-min). In 2024 werd circa 42 miljoen van de beschikbare
middelen ingezet voor de inkoop van werkvoorzieningen. UWV bepaalt op basis van een
raming naar de behoefte aan inzet van re-integratietrajecten op welke wijze de overige
beschikbare middelen worden verdeeld tussen de verschillende uitkeringsregelingen.

Vraag 19

Hoe houdt u toezicht op de rechtmatigheid van premiegefinancierde uitgaven door Uitvoeringsinstituut
Werknemersverzekeringen (UWV) en Sociale Verzekeringsbank (SVB), gezien het parlement
hier geen direct budgetrecht op heeft?

Antwoord 19

Het Ministerie van SZW houdt toezicht op het integraal functioneren van de zelfstandige
bestuursorganen (zbo’s) UWV en SVB. Daartoe ontvangt het periodiek P&C-informatie
van deze organisaties, waarin de verantwoording over de rechtmatigheid is opgenomen.
De interne auditdiensten controleren de getrouwheid van deze rechtmatigheidsverantwoording.
SZW houdt toezicht op de kwaliteit en de onafhankelijkheid van de auditdiensten. Het
ontvangt ook de auditbevindingen en auditplannen. Als er signalen zijn dat zich hier
risico’s voordoen, kan nader onderzoek worden uitgevoerd. Tot op heden is hiervoor
geen aanleiding geweest. SZW denkt mede naar aanleiding van de recente problematiek
bij de WIA en opmerkingen van de Algemene Rekenkamer en van de interne auditdienst
in het verslag van bevindingen 2023 met UWV na over meer betekenisvolle rechtmatigheidscijfers
en duiding daarvan.

Vraag 20

Op welke manier wordt het toezicht op de interne auditdiensten van UWV en SVB inhoudelijk
ingevuld en geëvalueerd?

Antwoord 20

De accountants van de interne auditdiensten van UWV en de SVB voeren jaarlijks een
controle uit op de rechtmatige besteding van begrotingsgelden. De interne auditdiensten
zijn professionele en onafhankelijke diensten, die verschillende periodieke en jaarlijkse
kwaliteitstoetsingen ondergaan. Het organisatiegerichte toezicht ontvangt jaarlijks
de beschikbare rapportages van deze kwaliteitstoetsingen. Ook worden gesprekken gevoerd
met de accountants en kwaliteitscontroleurs binnen de auditdiensten, en krijgt het
toezicht inzage in dossiers rond de verantwoordingen in het SUWI-domein. Indien er
op basis van de verkregen informatie signalen zijn, kan vanuit SZW nader onderzoek
worden verricht.

Vraag 21

Wordt overwogen om het controleproces op premiegefinancierde uitgaven uit te breiden
tot de Algemene Rekenkamer, en zo nee, waarom niet?

Antwoord 21

Nee, er wordt niet overwogen om ook de premiegefinancierde uitgaven door de Algemene
Rekenkamer te laten controleren. Dat hangt samen met de aard van deze uitgaven. Deze
wijkt af van de begrotingsgefinancierde uitgaven omdat zij niet gelimiteerd zijn en
eenieder die tot de verzekerde populatie hoort hier (als collectieve verzekering)
altijd een beroep op kan doen (openeinderegeling).

De premiegefinancierde uitgaven zijn wel collectieve uitgaven, en samen met de sociale
fondsen onderdeel van het EMU-saldo, maar ze behoren niet tot de rijksrekening. Ze
hebben daarom een ander begrotings- en verantwoordingsproces dan de rijksbegrotingscyclus.
Het parlement heeft geen formeel budgetrecht bij deze uitgaven. De Minister, UWV en
de SVB hebben geen goedkeuring nodig van het parlement voordat ze het geld uitgeven.
Het parlement heeft wel indirect invloed op de premieontvangsten en premiegefinancierde
uitgaven door de onderliggende wet- en regelgeving te veranderen en moties in te dienen.
In deze wet- en regelgeving is vastgelegd op welke uitkeringen en toeslagen mensen
aanspraak kunnen maken, en hoe de verzekeringspremies worden bepaald.

Voor de sociale zekerheid controleren de interne auditdiensten en een externe accountant
van UWV en de SVB de uitgaven. De Minister van SZW houdt toezicht op het werk van
deze auditdiensten en legt verantwoording af in het departementaal jaarverslag.

Vraag 22

Op basis waarvan is het doel vastgesteld om in 2024 3.000 mensen met een Wet Werk
en Inkomen naar Arbeidsvermogen (WIA)/ Werkhervatting Gedeeltelijk Arbeidsgeschikten
(WGA)-uitkering die gedeeltelijk arbeidsongeschikt zijn naar werk te begeleiden?

Antwoord 22

UWV heeft een voorstel gedaan om met ingang van 2023 de input indicatoren («percentage
klanten waarmee UWV minimaal 1 contact per jaar heeft» en «gemiddeld aantal gesprekken/contacten
met WGA-klanten per jaar») te vervangen door een output indicator met een doelstelling
van 3.000. Deze indicator geeft het aantal mensen aan dat aan het werk is gegaan vanuit
de WGA en de volledige restverdiencapaciteit benut en is overgenomen door SZW.

Vraag 23

Welke verklaringen zijn er voor dat van alle mensen met een WIA/WGA-uitkering die
gedeeltelijk arbeidsongeschikt zijn, 50% aan het werk is in 2024?

Antwoord 23

Op basis van de kwantitatieve informatie van UWV bij het jaarverslag blijkt dat ruim
51% van de mensen in de WGA35/80 in 2024 (gedeeltelijk) aan het werk zijn. Dit percentage
verschilt tussen de mensen die onder een eigen risicodrager vallen (58%) en mensen
die onder de verantwoordelijkheid van UWV vallen (49%). Mensen die onder een eigen
risicodrager vallen blijven na einde loondoorbetalingsperiode relatief vaker aan het
werk. Van de UWV monitor arbeidsparticipatie arbeidsbeperkten 2023 leren we daarnaast
dat ondanks de stijgende gemiddelde leeftijd en een toename van de gemiddelde afstand
tot de arbeidsmarkt het aandeel mensen dat werkt de afgelopen jaren is toegenomen.
De UWV monitor arbeidsparticipatie arbeidsbeperkten heeft verder een analyse gemaakt
van de verschillen in arbeidsparticipatie van voormalige werknemers (na 2 jaar loondoorbetaling)
en voormalige vangnetters (mensen die vanuit de ZW de WIA instromen). De arbeidsparticipatie
van voormalige werknemers is met 59,8% hoger dan de arbeidsparticipatie van voormalige
vangnetters (37,7%).

Het aantal mensen dat na een periode van loondoorbetaling gedeeltelijk aan het werk
blijft neemt steeds verder toe. Voormalige vangnetters hebben echter geen werkgever
en hebben met name vanwege de samenstelling van deze groep een grotere afstand tot
de arbeidsmarkt.

Vraag 24

Op basis waarvan werd bij de invoering van de WIA verwacht dat 65% van de mensen met
een WIA/WGA-uitkering die gedeeltelijk arbeidsongeschikt zijn aan het werk zou zijn?

Antwoord 24

In de memorie van toelichting bij het wetsvoorstel WIA (Kamerstuk 30 034, nr. 3) schrijft het toenmalige kabinet hierover het volgende: «Bij aanvang van de arbeidsongeschiktheid is thans ca. 45% van de gedeeltelijk arbeidsgeschikten
die recht op WGA zouden hebben aan het werk. In het tweede ziektejaar vinden echter
twee belangrijke veranderingen plaats. Ten eerste wordt het succesvolle Poortwachterregime
als gevolg van de verlenging van de loondoorbetaling doorgetrokken naar het tweede
ziektejaar. Ten tweede voelen werkgevers nu direct de kosten van langdurige ziekte
aangezien zij nu zelf verantwoordelijk zijn voor de loondoorbetaling in het tweede
ziektejaar. Door deze prikkels verwacht de regering een toename van het aandeel werkenden
onder de gedeeltelijk arbeidsgeschikten met ca. 10%-punten. Dit strookt ook met de
verwachting van zowel Verbond van Verzekeraars als UWV, die blijkens hun premieberekeningen
beide uitgaan van een aanzienlijke winst die in dit tweede ziektejaar te behalen is.
Naast de prikkels in het tweede ziektejaar worden trajecten ingezet om niet-werkende
gedeeltelijk arbeidsgeschikten te begeleiden naar werk. Deze trajecten, die gemiddeld
in 40% van de gevallen tot een positief resultaat leiden, leveren netto (gesaldeerd
met initieel werkenden die weer stoppen) een verdere winst van ca. 10%-punten op,
zodat ca. 65% van de gedeeltelijk arbeidsgeschikten in de WGA werkt.»

Vraag 25

Op basis waarvan is het doel 3.000 WIA/WGA-gerechtigden naar werk in 2024 vastgesteld?

Antwoord 25

UWV heeft een voorstel gedaan om met ingang van 2023 de input indicatoren («percentage
klanten waarmee UWV minimaal 1 contact per jaar heeft» en «gemiddeld aantal gesprekken/contacten
met WGA-klanten per jaar») te vervangen door een output indicator met een doelstelling
van 3.000. Deze indicator geeft het aantal mensen aan dat aan het werk is gegaan vanuit
de WGA en de volledige restverdiencapaciteit benut en is overgenomen door SZW.

Vraag 26

Waarom is de verwachte arbeidsparticipatie van 65% bij WIA-gerechtigden niet gehaald
sinds de invoering van de WIA?

Antwoord 26

In het rapport «Onderzoek evaluatie WIA» van onderzoeksbureaus AStri en Ecorys uit
2011 staat hierover het volgende: «De mate van werkzaamheid loopt licht achter bij de ramingen destijds. Verwacht was een werkzaamheid
van 65% voor gedeeltelijk WGA’ers. Anno 2010 is een percentage van 63% van de WGA’ers
werkzaam die reguliere werknemer waren en 27% van de WGA’ers uit het vangnet. Hierbij
zijn de zelfstandig werkzamen niet meegerekend. Als we alleen naar de verzekerden
met een werkgever kijken dan zijn de ramingen ruimschoots gerealiseerd, wanneer de
zelfstandigen meegeteld worden. De mate van werkzaamheid onder de vangnetters blijft
echter ver achter. Gezien de zwaardere problematiek van deze groep en de benodigde
medewerking van een nieuwe werkgever vraagt een hoger percentage werkende vangnetters
ook veel inspanningen.» De bevindingen uit 2011 staan nog steeds. De arbeidsparticipatie, exclusief zelfstandigen,
van voormalige werknemers is met circa 60% nog steeds hoog. De arbeidsparticipatie
van voormalige vangnetters is echter ten opzichte van 2011 door onder andere verbeterde
inzet op re-integratie met ruim 10%-punt gestegen naar bijna 38%.

Vraag 27

Waarom is de 65%-doelstelling niet opgenomen in het Jaarverslag 2024, terwijl deze
bij invoering van de WIA wel is genoemd?

Antwoord 27

Er heeft nooit een doelstelling van 65% arbeidsparticipatie voor mensen in de WGA35/80
in de SZW-begroting gestaan. Bij de invoering van de WIA is, zie ook antwoord op vraag
24, geen doelstelling van 65% arbeidsparticipatie voor gedeeltelijk arbeidsongeschikten
in de WIA opgenomen, maar was de verwachting dat circa 65% van deze groep aan het
werk zou zijn.

Vraag 28

Wat zijn de belangrijkste oorzaken dat de doelstelling van 8.000 werkende Wajongers
in 2024 niet is gehaald?

Antwoord 28

Het behalen van de doelstelling van UWV om jaarlijks 8.000 plaatsingen te realiseren
is sinds 2015 steeds moeilijker geworden. Met het afsluiten van de instroom in de
Wajong in 2015 van jonggehandicapten met arbeidsvermogen stromen er geen jonggehandicapten
meer de Wajong in met een relatief kleine afstand tot de arbeidsmarkt. Het aantal
plaatsingen van mensen met een Wajong-uitkering is daarmee afhankelijk geworden van
de afstand tot de arbeidsmarkt van de niet werkende Wajongers. 55,8% van de mensen
met een Wajong-uitkering met arbeidsvermogen werkt. De afstand tot de arbeidsmarkt
van mensen met een Wajong-uitkering die wel arbeidsvermogen hebben, maar nog niet
werken, is groot. Eind 2024 was ruim 85% van hen nog niet klaar om te werken, waarvan
35%-punt slechts in staat is om deel te nemen aan georganiseerde activiteiten. Ruim
50%-punt leeft geïsoleerd of heeft beperkt sociale contacten buitenshuis. Aan deze
groepen wordt indien mogelijk passende re-integratiedienstverlening aangeboden.

Vraag 29

Wat is het aandeel mensen dat langdurig (meer dan twee jaar) in een sociaal ontwikkelbedrijf
werkt zonder doorstroom?

Antwoord 29

Het is op dit moment niet mogelijk om een exact aandeel te geven van mensen die langdurig
(meer dan twee jaar) in een sociaal ontwikkelbedrijf werken zonder door te stromen.
Dit komt doordat data hierover ontbreekt.

Wel blijkt uit de Sector Informatie van Cedris dat in 2023 ongeveer 60% van de dienstverbanden
bij of via sociaal ontwikkelbedrijven, werk op de reguliere arbeidsmarkt betrof. Bijvoorbeeld
door de inzet van begeleiding of door detachering:

– 40% was gedetacheerd bij reguliere werkgevers;

– 20% werkte op locatie buiten het sociaal ontwikkelbedrijf;

– 40% werkte intern bij het sociaal ontwikkelbedrijf.

Het kabinet streeft ernaar dat sociaal ontwikkelbedrijven – waar mogelijk – meer fungeren
als springplank naar regulier werk en niet als eindstation in iemands loopbaan. Tegelijkertijd
onderkent het kabinet dat voor een aanzienlijke groep mensen het sociaal ontwikkelbedrijf
de enige reële mogelijkheid is om überhaupt aan het werk te zijn. Dit omdat zij niet
op de reguliere arbeidsmarkt terecht kunnen.

In het proces om de infrastructuur van sociaal ontwikkelbedrijven te versterken, is
er veel aandacht voor meer doorstroom van mensen vanuit sociaal ontwikkelbedrijven
naar reguliere werkgevers. In de volgende voortgangsbrief over sociaal ontwikkelbedrijven
en beschut werk, wordt uw Kamer hier nader over geïnformeerd. Deze brief ontvangt
uw Kamer voor het zomerreces.

Vraag 30

Wat gebeurt er met mensen die niet worden bereikt door de huidige re-integratievoorzieningen,
ondanks hun werkvermogen?

Antwoord 30

Voor alle mensen met werkvermogen en een arbeidsbeperking is ondersteuning naar werk
beschikbaar. Mensen in de WAO, WAZ, ZW, WIA en Wajong kunnen zich voor ondersteuning
naar werk melden bij UWV. Nieuwe instroom in de ZW en WIA wordt door UWV actief opgepakt
voor re-integratie, de overige uitkeringsgerechtigden worden op eigen verzoek opgepakt
door UWV. Alle overige mensen (bijstandsgerechtigden en nuggers) kunnen zich melden
voor ondersteuning richting werk bij hun gemeente. Gemeenten zijn verantwoordelijk
deze ondersteuning te bieden. Niet alle mensen met werkvermogen ontvangen ondersteuning,
omdat zij zich niet hebben gemeld bij UWV en/of hun gemeente.

Vraag 31

Wat is de 52% 35-minners in 2022 in absolute aantallen?

Antwoord 31

Tabel 4.3 van de monitor arbeidsparticipatie arbeidsbeperkten 2023 spreekt van 39,1
duizend mensen in de categorie WIA 35-min, waarvan 52% werkt. Dit betreft circa 20,3
duizend.

Vraag 32

Hoeveel jonggehandicapten met arbeidsvermogen zijn sinds 2015 onder de Participatiewet
terechtgekomen in plaats van in de Wajong?

Antwoord 32

Dit is niet bekend, omdat het arbeidsvermogen van jongeren onder de Participatiewet
niet wordt geregistreerd. Er is dus niet precies te achterhalen hoeveel jonggehandicapten
die nu onder de Participatiewet vallen bij ongewijzigd beleid de Wajong zouden zijn
ingestroomd. Op basis van de instroom voor 2015 en huidige instroom in de Wajong schatten
we het aantal op jaarlijks circa 11 duizend mensen. Sinds 2015 zou het dan in totaal
circa 121 duizend mensen betreffen die onder de Participatiewet terechtgekomen zijn.
Dit gaat om zowel mensen met als zonder uitkering die re-integratieondersteuning vanuit
de gemeente kunnen krijgen.

Vraag 33

Welke concrete ondersteuning bieden gemeenten momenteel aan jonggehandicapten met
arbeidsvermogen?

Antwoord 33

Gemeenten bieden verschillende vormen van ondersteuning naar en bij werk aan jonggehandicapten
met arbeidsvermogen die onder de Participatiewet vallen. Gemeenten helpen deze doelgroep
naar werk toe met bijvoorbeeld coaching, trainingen en/of opleidingen. Op de werkplek
bieden gemeenten ondersteuning in de vorm van een jobcoach, een werkplekaanpassing
en/of een vervoersvoorziening. Aan de werkgever kan een loonkostensubsidie worden
verstrekt als er sprake is van een verminderde productiviteit (loonwaarde) door de
beperking. Mensen die daarvoor in aanmerking komen kunnen geholpen worden met de banenafspraak
of met beschut werk bij reguliere werkgevers of via de sociaal ontwikkelbedrijven.

Vraag 34

Wat zijn de voornaamste knelpunten voor gemeenten bij de re-integratie van mensen
die vroeger onder de Wajong of Wet sociale werkvoorziening (WSW) vielen?

Antwoord 34

Een groot deel van de mensen die vroeger onder de Wsw vielen, valt nu onder de doelgroep
beschut werk of de banenafspraak. Zoals toegelicht in de Kamerbrieven Sociaal ontwikkelbedrijven
en beschut werk (Kamerstuk 34 352, nr. 300) en Voortgang sociaal ontwikkelbedrijven en beschut werk (Kamerstuk 34 352, nr. 326), ervaren gemeenten verschillende knelpunten bij de re-integratie van de doelgroep
beschut werk. Zo geven gemeenten aan dat zij budgettair niet altijd uitkomen voor
het creëren van één beschutte werkplek. Daarnaast geven gemeenten aan dat de huidige
verdeling van de te realiseren werkplekken mogelijk niet goed aansluit bij de actuele
behoefte aan beschut werk. Bovendien ervaren gemeenten soms moeilijkheden bij het
vinden van een passende werkplek voor mensen die behoefte hebben aan beschut werk,
vooral wanneer deze personen niet goed passen binnen de omgeving van een sociaal ontwikkelbedrijf.

Het kabinet neemt meerdere maatregelen om deze knelpunten aan te pakken:

• Zo is het budget voor beschut werk per 2024 met € 2.157 per plek verhoogd. Dit komt
neer op een structurele investering van circa € 65 miljoen per jaar. Uw Kamer is hierover
geïnformeerd in de Kamerbrief «Sociaal ontwikkelbedrijven en beschut werk» (Kamerstuk
34 352, nr. 300).

• In de besluitvorming rondom de Voorjaarsnota heeft het kabinet besloten om een extra
bedrag voor beschut werk beschikbaar te stellen. Dit bedrag loopt op tot structureel
€ 90 miljoen extra. Bij elkaar opgesteld ontvangen gemeenten in de structurele situatie
€ 155 miljoen extra voor beschut werk.

• Het kabinet onderzoekt een ander verdeelmodel voor beschut werk om de beschikbare
plekken beter te laten aansluiten bij de regionale behoefte.

• Gemeenten, sociaal ontwikkelbedrijven en het Rijk werken samen aan een toekomstbestendige
infrastructuur voor sociaal ontwikkelbedrijven. Daarbij is expliciet aandacht voor
het vergroten van de diversiteit aan werksoorten, zodat meer mensen een passende werkplek
kunnen vinden. Hiervoor is een landelijk adviesteam beschikbaar en wordt een meerjarig
impulsbudget van in totaal € 289,7 miljoen (2025–2034) ingezet. Dit impulsbudget kan
onder andere worden ingezet voor het aantrekken en afstoten van nieuwe werksoorten.

Voor de banenafspraak geldt dat er op dit moment gewerkt wordt aan een langetermijnvisie
banenafspraak. De knelpunten die er zijn worden hierin meegenomen. Uw Kamer wordt
hierover voor het zomerreces verder geïnformeerd.

Vraag 35

Hoe worden werkgevers gestimuleerd om mensen met een Wsw-indicatie of voormalig Wajongers
in dienst te nemen?

Antwoord 35

Wanneer mensen bij reguliere werkgevers kunnen werken, kan dit ze veel bieden: meer
keuzevrijheid in het werk, meer perspectief op groei en ontwikkeling en volwaardige
deelname aan de samenleving. Het draagt bij aan het tegengaan van stigma’s en vergroot
de zichtbaarheid van mensen met een beperking op de werkvloer. Daarmee bouwen we aan
een inclusieve arbeidsmarkt waarin iedereen de kans krijgt zijn of haar talent te
benutten. Het kabinet vindt dan ook belangrijk dat mensen zoveel mogelijk werken bij
een reguliere werkgever, als dit bij ze past. Om dit te stimuleren, worden verschillende
stappen gezet:

– Er zijn verschillende instrumenten beschikbaar die werkgevers ontzorgen of financieel
ondersteunen bij het in dienst nemen van mensen met een arbeidsbeperking. Voorbeelden
hiervan zijn de loonkostensubsidie, het loonkostenvoordeel, de no-riskpolis, jobcoaching
en de mogelijkheid van proefplaatsingen.

– Werkgevers kunnen terecht bij de regionale Werkgeversservicepunten voor ondersteuning
en advies bij het in dienst nemen van mensen met een arbeidsbeperking. Deze WSP’s
bieden informatie over regelingen, helpen bij het vinden van geschikte kandidaten
en ondersteunen bij het aanvragen van subsidies en voorzieningen.

Daarnaast werkt het kabinet aan de vorming van regionale werkcentra, waarin de dienstverlening
aan werkzoekenden en werkgevers meer samenhangend en integraal wordt georganiseerd.
Het doel hiervan is om versnippering tegen te gaan en werkgevers en werkzoekenden
via één loket beter te bedienen.

– De Kamer heeft onlangs het wetsvoorstel Vereenvoudiging van de banenafspraak en de
quotumregeling voor mensen met een arbeidsbeperking (Wet banenafspraak) vastgesteld.
Door de maatregelen uit deze wet wordt het voor werkgevers eenvoudiger en aantrekkelijker
om mensen met een arbeidsbeperking in dienst te nemen. Tegelijkertijd werken we in
de langetermijnvisie banenafspraak aan een stelsel waarin de ondersteuningsbehoefte
van werknemers meer leidend is, waardoor de stap naar werk bij een reguliere werkgever
voor nog meer mensen met een arbeidsbeperking mogelijk wordt. De Kamer wordt hierover
voor het zomerreces geïnformeerd.

– Er is het Sociaal Innovatiefonds (SIF), dat werkgevers ondersteunt bij het realiseren
van inclusieve werkplekken. Het fonds biedt begeleiding bij het opstellen van een
businesscase, helpt bij het organiseren van de financiering en kan – waar nodig –
zelf financiering verstrekken in de vorm van leningen of garanties. Daarnaast biedt
het fonds coaching en advies om investeringen in inclusiviteit haalbaar en duurzaam
te maken.

– Werkgevers worden met een subsidieregeling voor Inclusiviteitstechnologie ondersteund
bij het investeren in technologie om meer mensen met een arbeidsbeperking in dienst
te nemen.

Vraag 36

Welke sectoren binnen het bedrijfsleven dragen het meest bij aan het realiseren van
de extra banen?

Antwoord 36

Het is niet precies bekend welke sectoren het meeste bijdragen aan het realiseren
van extra banen. Er worden veel banen gerealiseerd voor mensen met een arbeidsbeperking
binnen de schoonmaakbranche, detailhandel (retail), groenvoorziening en buitenwerk,
logistiek/distributie en horeca.

Vraag 37

Waarom telt een baan die de overheid inkoopt bij het bedrijfsleven mee als marktsectorbaan,
en wordt dit als wenselijk beschouwd?

Antwoord 37

Banen gerealiseerd door samenwerking zoals bijvoorbeeld het inkopen van diensten tellen
slechts bij één werkgever mee, namelijk de werkgever bij wie iemand formeel in dienst
is en niet bij de werkgever bij wie de werknemer feitelijk werkt. Met het recent aangenomen
wetsvoorstel gaat dit veranderen omdat op termijn de verschillen tussen de markt en
de overheid worden opgeheven. Dan maakt het niet meer uit waar iemand werkt maar dát
iemand werkt. Zodoende wordt het eenvoudiger om in de samenwerking tussen markt- en
overheidssectoren meer banen te realiseren voor mensen met een arbeidsbeperking.

Vraag 38

Hoeveel procent van de mensen uit het doelgroepregister werkt in een baan van minder
dan 25,5 uur per week, en telt dus niet mee in de telling van extra banen?

Antwoord 38

Alle gewerkte uren van mensen uit het doelgroepregister tellen mee voor het realiseren
van de doelstelling. Wanneer iemand minder dan 25,5 uur werkt tellen de uren naar
rato mee. Stel dat iemand bijvoorbeeld 20 uur werkt, dan telt deze baan voor 0,8 mee
voor de telling van de extra banen van de banenafspraak. Dit geldt ook als iemand
meer werkt dan 25,5 uur.

Vraag 39

Wat is het bereik en budget van de door u gefinancierde werkgeverscampagne(s)?

Antwoord 39

Via verschillende routes wordt ingezet op het bereiken van werkgevers. Zo heeft de
Stichting Nederland Onderneemt Maatschappelijk (SNLOM) in opdracht van SZW een project
uitgevoerd om mensen binnen de doelgroep banenafspraak beter in beeld te brengen.
U wordt voor de zomer verder geïnformeerd over de resultaten van dit project. Ook
zijn veel gesprekken gevoerd met werkgeverspartijen over het bevorderen van werkgelegenheid
voor mensen met een arbeidsbeperking, bijvoorbeeld tijdens de Paralympische Spelen
in Parijs. Daar is door veel aanwezige werkgevers een actieverklaring ondertekend
om zo uit te spreken dat zij binnen hun eigen organisatie meer inspanningen zullen
leveren om hun werkvloer toegankelijker te maken en de werving en selectie inclusiever.
We blijven in gesprek met werkgevers om inclusie te blijven bevorderen en van elkaar
te leren.

Vraag 40

Hoe wordt het bonus-malus systeem financieel vormgegeven (bijvoorbeeld hoogte beloning
of boete per extra baan)?

Antwoord 40

Het nieuwe bonus-malus systeem is financieel vormgegeven rond twee centrale elementen:
de inclusiviteitsopslag (heffing) en de bonus. Het systeem speelt een rol in het stimuleren
van werkgevers om meer banen te realiseren. Mocht de quotumregeling worden geactiveerd,
dan is niet langer alleen sprake van een heffing zoals in de huidige quotumregeling
het geval is.

Als de quotumregeling geactiveerd wordt, zal de inclusiviteitsopslag worden geheven
via het Arbeidsongeschiktheidsfonds (Aof). Dit gaat via een opslag op de hoge gedifferentieerde
Aof-premie. De definitieve hoogte van de inclusiviteitsopslag kan pas bij activering
worden bepaald, deze is namelijk afhankelijk van de gemiddelde premieplichtige loonsom
van de werkgevers die de inclusiviteitsopslag moeten betalen. Het uitgangspunt is
dat het te betalen bedrag vergelijkbaar zal zijn met de huidige heffing van € 5.000
per te realiseren baan.

Voor de bonus wordt aangesloten bij het loonkostenvoordeel (LKV) doelgroep banenafspraak.
Als de quotumregeling geactiveerd wordt zullen alle werkgevers, ook die uitgezonderd
zijn van het betalen van de inclusiviteitsopslag, een bonus ontvangen van € 5.000
per extra gerealiseerde baan van gemiddeld 25,5 uur per week. Dit komt bovenop het
bestaande LKV. De werkelijke bonus hangt af van het totaal aantal uren dat de werknemer
werkt bij de werkgever. Indien de werknemer minder dan 25,5 uur per week werkt, ontvangt
de werkgever naar rato een lagere bonus.

Vraag 41

Hoeveel boetes zouden er zijn opgelegd als de oorspronkelijke quotumregeling sinds
2018 wel gehandhaafd was?

Antwoord 41

Het is niet te zeggen hoeveel boetes zouden zijn opgelegd als de oorspronkelijke quotumregeling
sinds 2018 wel was gehandhaafd. Daarvoor zouden we namelijk cijfers nodig hebben van
individuele werkgevers, inclusief inzicht in de werkplekken van mensen die ingeleend
worden. Dit inzicht hebben we niet, omdat het verkrijgen hiervan onwerkbaar bleek
voor UWV en de Belastingdienst. Dit is ook de reden dat de oorspronkelijke quotumregeling
onuitvoerbaar is.

Met de nieuwe quotumregeling is er geen onderscheid meer tussen markt en overheid,
en tellen banen mee bij de werkgever waar iemand uit de doelgroep in dienst is. Bij
detacheringen kunnen werkgevers onderling afspraken maken over het verrekenen van
het (verhoogde) loonkostenvoordeel banenafspraak om de inclusiviteitsheffing te compenseren.

Vraag 42

Wordt er overwogen om financiële ondersteuning of vereenvoudiging van administratie
aan te bieden aan kleine werkgevers om hun deelname te vergroten?

Antwoord 42

Het verminderen van de administratieve lasten is een belangrijk uitgangspunt van het
recent aangenomen wetsvoorstel banenafspraak. Er is bewust gekozen om aan te sluiten
bij bestaande instrumenten in de nieuw vormgegeven quotumregeling. Daarnaast is besloten
om de doelgroepverklaring bij aanvraag van het LKV doelgroep banenafspraak te schrappen.
Op termijn wordt het onderscheid tussen overheid en markt opgeheven, waardoor administratieve
lasten verder verminderd kunnen worden. Hoewel de administratieve lasten volgens onderzoek
van onderzoeksbureau APE2 beperkt blijven, zeker ten opzichte van het oude systeem, blijft het kabinet alert
op de praktische uitvoerbaarheid voor werkgevers, ook voor kleine werkgevers. Concrete
financiële ondersteuning of extra vereenvoudigingen zijn nu nog niet voorzien. Wel
wordt er tijdens de implementatie van het wetsvoorstel en bij de uitwerking van de
toekomstvisie voor de banenafspraak gekeken naar mogelijke ondersteunende middelen,
zoals voorbeeldcontracten. Eventuele verdere stappen hangen onder andere af van de
ervaringen in de praktijk.

Vraag 43

In hoeverre schiet de capaciteit van het UWV en gemeenten tekort voor de re-integratiebegeleiding
van de doelgroep Banenafspraak?

Antwoord 43

Gemeenten hebben niet de capaciteit om iedereen passende ondersteuning naar werk te
bieden. Voor de doelgroep Participatiewet is bekend dat in 2019 42% van de mensen
in de bijstand naast de uitkering geen enkele andere vorm van ondersteuning kreeg.3 Uit onderzoek van de Nederlandse Arbeidsinspectie (NLA) bleek dat een derde van de
bijstandsgerechtigden al langer dan een jaar geen enkel persoonlijk gesprek met de
gemeente heeft gehad.4 Specifiek voor de doelgroep banenafspraak heeft de NLA in het rapport «Op papier
arbeidsvermogen, in de praktijk geen reële kans op werk» geconstateerd dat niet iedereen
die nog een kans heeft op regulier werk actieve begeleiding krijgt. De belangrijkste
oorzaak hiervan is dat de beschikbare tijd ontbreekt die nodig is om in deze mensen
te kunnen investeren. Dit terwijl beschikbare tijd door medewerkers van UWV en gemeenten
als grootste succesfactor wordt gezien bij het begeleiden van mensen uit de doelgroep
banenafspraak naar werk. Alleen het vergroten van deze capaciteit leidt niet direct
tot meer plaatsingen. Het is van groot belang dat gemeenten en UWV zich een goed beeld
vormen van de mogelijkheden en kansen op werk van alle mensen die behoren tot de doelgroep
banenafspraak. Daarom neemt de Staatssecretaris Participatie en Integratie de aanbevelingen
van de Arbeidsinspectie mee bij de verschillende trajecten die op dit moment gaande
zijn, zoals het aanpassen van de Participatiewet, het traject richting een toekomstbestendige
infrastructuur van sociaal ontwikkelbedrijven en de verbetering van de banenafspraak.
Tegelijkertijd geeft de Arbeidsinspectie aan dat een deel van de doelgroep banenafspraak
geen reële kans heeft op werk. Daarom is het goed de doelgroep banenafspraak onder
de loep te nemen in het kader van de langetermijnvisie banenafspraak. U wordt voor
de zomer nader geïnformeerd over de langetermijnvisie.

Vraag 44

Wat is de gemiddelde caseload bij UWV en gemeenten voor re-integratiebegeleiding?

Antwoord 44

In het kader van de Wajong dienstverlening zet UWV begeleiding in aan zowel mensen
zonder werk om hen aan het werk te krijgen als aan mensen met werk om het werk te
behouden. De professionals hebben gemiddeld een caseload van circa 300 mensen, waarvan
ongeveer de helft bestaat uit werkenden.

In het kader van de WGA-dienstverlening zet UWV dienstverlening in aan mensen zonder
werk. De gemiddelde caseload voor professionals bedraagt circa 140 mensen.

Vanwege de decentrale uitvoering van de Participatiewet bestaat er geen sluitend landelijk
beeld van de gemiddelde caseload voor re-integratiebegeleiding voor gemeenten. Uit onderzoek door de Nederlandse Arbeidsinspectie (Re-integratiedienstverlening
in het kader van de Participatiewet, juli 2024) blijkt dat de omvang van de caseloads
sterk varieert tussen klantmanagers. Ongeveer één op de vijf klantmanagers heeft minder
dan 50 klanten in zijn of haar caseload, ruim de helft heeft er tussen de 50 en 100
en een kwart begeleidt meer dan 100 klanten.

Vraag 45

Hoeveel extra fte’s zouden nodig zijn om voldoende begeleiding te bieden aan de gehele
doelgroep van de banenafspraak?

Antwoord 45

Het is niet bekend hoeveel (extra) fte nodig zijn om voldoende begeleiding te bieden
aan de gehele doelgroep van de banenafspraak. In het rapport «Op papier arbeidsvermogen,
in de praktijk geen reële kans op werk» van de Nederlandse Arbeidsinspectie wordt
geconstateerd dat niet iedereen die nog een kans heeft op regulier werk actieve begeleiding
krijgt. De belangrijkste oorzaak hiervan is dat de beschikbare tijd ontbreekt die
nodig is om in deze mensen te kunnen investeren. Dit terwijl beschikbare tijd door
medewerkers van UWV en gemeenten als grootste succesfactor wordt gezien bij het begeleiden
van mensen uit de doelgroep banenafspraak naar werk. Alleen vergroten van deze capaciteit
leidt niet direct tot meer plaatsingen. Het is van groot belang dat gemeenten en UWV
zich een goed beeld vormen van de mogelijkheden en kansen op werk van alle mensen
die behoren tot de doelgroep banenafspraak. Daarom neemt de Staatssecretaris Participatie
en Integratie de aanbevelingen van de Arbeidsinspectie mee bij de verschillende trajecten
die op dit moment gaande zijn, zoals het aanpassen van de Participatiewet, het traject
richting een toekomstbestendige infrastructuur van sociaal ontwikkelbedrijven en de
verbetering van de banenafspraak. Tegelijkertijd geeft de Arbeidsinspectie aan dat
een deel van de doelgroep banenafspraak geen reële kans heeft op werk. Daarom is het
goed de doelgroep banenafspraak onder de loep te nemen in het kader van de langetermijnvisie
banenafspraak. U wordt voor de zomer nader geïnformeerd over de langetermijnvisie.

Vraag 46

Welke alternatieve vormen van werk of participatie worden aangeboden aan mensen voor
wie regulier werk niet haalbaar is?

Antwoord 46

Als een gemeente (het college van B&W) heeft vastgesteld dat betrokkene uitsluitend
in een beschutte omgeving onder aangepaste omstandigheden mogelijkheden tot arbeidsparticipatie
heeft biedt de gemeente een voorziening beschut werk aan.

Gemeenten kunnen daarnaast aan bijstandsgerechtigden voor wie de kans op inschakeling
in het arbeidsproces gering is, een participatieplaats bieden, waarbij gedurende maximaal
twee jaar onbeloonde additionele werkzaamheden worden verricht.

Meer in het algemeen kan een gemeente met bijstandsgerechtigden afspraken maken over
het bieden van ondersteuning en het verrichten van onbeloonde maatschappelijk zinvolle
activiteiten gericht op arbeidsinschakeling of, als arbeidsinschakeling nog niet mogelijk
is, op zelfstandige maatschappelijke participatie (sociale activering, artikel 6,
onderdeel c Participatiewet).

Vraag 47

Hoeveel verzekeringsartsen zijn er op dit moment beschikbaar bij het UWV, en hoeveel
zouden er nodig zijn om de wachttijden structureel op te lossen?

Antwoord 47

In april 2025 is de bruto capaciteit in fte 741 artsen. Dit aantal is inclusief artsen
in opleiding. Er is geen eenduidig antwoord te geven op de vraag hoeveel artsen er
nodig zijn om de achterstanden bij de sociaal-medische beoordelingen structureel op
te lossen, omdat dit van meerdere, deels nog onbekende, factoren afhankelijk is. Het
gaat daarbij onder meer om de ontwikkeling in het aantal aanvragen en elementen zoals
de productiviteit bij het sociaal medisch beoordelen. Daarnaast is er binnen de sociale
geneeskunde al jaren een tekort aan artsen.

De oplossing voor de mismatch kan dus niet alleen gevonden worden in uitbreiding van
het aantal artsen en is tevens afhankelijk van een groot aantal factoren. Op korte
termijn ontvangt u een voortgangsbrief over de ontwikkelingen bij sociaal-medisch
beoordelen.

Vraag 48

Wat is het gemiddelde aantal maanden dat een WIA-aanvrager in 2024 moest wachten op
een sociaal-medische beoordeling?

Antwoord 48

UWV houdt niet bij wat het gemiddeld aantal maanden is dat een WIA-aanvrager moet
wachten op een sociaal-medische beoordeling. Wel wordt bijgehouden hoeveel wachtenden
er in totaal zijn, uitgesplitst naar wachttijd in maanden. Onderstaande tabel geeft
dat weer, met peildatum 1 juni 20255. In deze tabel staan ook alle aanvragen opgenomen van mensen die binnen de wettelijke
termijn wachten op hun WIA-claimbeoordeling.

Aantal maanden

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9 of langer

Totaal

Aantal

5.201

5.388

5.414

3.785

3.153

2.336

1.665

859

407

538

28.746

Vraag 49

Welke criteria worden gebruikt om te bepalen welke WIA-beoordelingen worden uitgesteld
bij capaciteitstekorten?

Antwoord 49

WIA-beoordelingen worden per regio opgepakt op basis van de aanvraagdatum. Doordat
de achterstanden niet in elke regio even groot zijn, kunnen regionale verschillen
een rol spelen bij hoe lang het duurt voordat een beoordeling wordt opgepakt. Een
uitzondering op dit criterium wordt gemaakt bij schrijnende gevallen. Bij die gevallen
worden beoordelingen daar waar mogelijk eerder opgepakt. Wel is het zo dat UWV sinds
een aantal jaar binnen de sociaal-medische beoordelingen prioriteert op de WIA-claimbeoordeling.
Hierdoor is er minder capaciteit beschikbaar voor andere beoordelingen, zoals herbeoordelingen
en de eerstejaarsziektewetbeoordeling.

Vraag 50

Wat zijn de structurele oorzaken achter het personeelstekort aan verzekeringsartsen
bij het UWV?

Antwoord 50

Er is sinds een aantal jaar sprake van een mismatch tussen de vraag en het aanbod
van sociaal-medische beoordelingen, waardoor UWV meer aanvragen krijgt dan het kan
verwerken. Dit komt aan de ene kant doordat UWV te maken heeft met een toenemende
vraag naar sociaal-medische beoordelingen. Sinds 2015 is het aantal WIA-aanvragen
bijvoorbeeld met 71% toegenomen.

Aan de andere kant is UWV niet in staat om voldoende artsen aan te nemen en op te
leiden om aan de groeiende vraag naar sociaal-medische beoordelingen te voldoen. In
aanvulling daarop zijn er in de afgelopen jaren veel ervaren artsen de organisatie
uitgestroomd wegens pensionering. Tot slot is er binnen de hele sociale geneeskunde
een tekort en is de arbeidsmarkt voor (verzekerings-)artsen al geruime tijd zeer krap.

Vraag 51

Kan de voortgangsinformatie over de prestaties en resultaten van de handhaving op
schijnzelfstandigheid met de Kamer worden gedeeld?

Antwoord 51

De Belastingdienst rapporteert periodiek over de uitvoering van de handhaving op schijnzelfstandigheid
ter uitvoering van de motie Palland (Kamerstuk 29 544, nr. 935). In de voortgangsbrief werken met en als zelfstandige(n) die op 27 maart jl. door
de Minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid, de Staatssecretaris van Financiën
– Fiscaliteit, Belastingdienst en Douane en mede namens de Minister van Economische
Zaken naar uw Kamer is gestuurd, heeft de Belastingdienst gerapporteerd over de ingezette
uren en gerealiseerde producten over 2024.

In dezelfde brief staat ook dat het kabinet voornemens is uw Kamer later dit jaar
te informeren over het onderzoek naar aanvullende feitelijke gegevens ter uitvoering
van de motie Boon c.s. Deze motie verzoekt de regering de Kamer periodiek te informeren
over de effecten van de handhaving op schijnzelfstandigheid, met expliciete aandacht
voor de ervaringen van zelfstandigen, opdrachtgevers en de Belastingdienst (Kamerstuk
36 600 XV, nr. 48).

Vraag 52

Hoeveel inburgeraars volgen op dit moment een mbo-opleiding op niveau 2 of hoger met
tijdelijke vrijstelling van de inburgeringsplicht?

Antwoord 52

Uit informatie van DUO blijkt dat er op 1 mei jl. in totaal 2.834 personen tijdelijk
waren vrijgesteld van de inburgeringsplicht. Dit betreft personen die ná het ontvangen
van hun kennisgeving inburgeringsplicht zijn gestart met een opleiding die recht geeft
op een tijdelijke vrijstelling. Uit deze informatie blijkt echter niet welke opleiding
deze personen volgen. Het CBS publiceert eind juni op basis van de Statistiek Wet
inburgering het jaarrapport en het dashboard over het jaar 2024. Daarin is voor de
eerste keer informatie opgenomen over het onderwijs dat inburgeraars volgen tijdens
hun tijdelijke vrijstelling van de inburgeringsplicht.

Vraag 53

Hoe vaak komt het voor dat inburgeraars hun mbo-opleiding niet afronden en daardoor
alsnog hun inburgeringstermijn moeten hervatten?

Antwoord 53

In het Dashboard van de Statistiek Wet inburgering van het CBS zijn gegevens opgenomen
over het hoogst gevolgde onderwijsniveau in Nederland vóór start van de inburgeringsplicht.
Op dit moment zijn in het dashboard gegevens opgenomen over de jaren 2022 en 2023.
Hieruit blijkt dat van de 41.065 asielstatushouders die in de jaren 2022 of 2023 inburgeringsplichtig
zijn geworden onder de Wi2021, voor ingang van de inburgeringsplicht 2.390 personen
een mbo-opleiding hebben gevolgd, 65 personen een opleiding in het hoger onderwijs
hebben gevolgd en 85 personen een opleiding in het wetenschappelijk onderwijs hebben
gevolgd. Niet bekend is op welke niveaus de mbo-opleidingen gevolgd zijn. Aangezien
de betreffende personen na de opleiding inburgeringsplichtig zijn geworden, gaat het
óf om een mbo-1-opleiding (die niet vrijstellend is) óf hebben zij de opleiding niet
afgerond, aangezien mbo-2 en hoger, hbo en wo vrijstellend onderwijs is. Gegevens
met betrekking tot het vervallen van de tijdelijke vrijstelling als gevolg van het
niet afronden van de opleiding zijn op dit moment niet beschikbaar.

Vraag 54

Wat is de gemiddelde duur tussen aankomst in Nederland en daadwerkelijke maatschappelijke
participatie van inburgeraars onder de Wet inburgering 2021?

Antwoord 54

Maatschappelijke participatie betekent dat mensen actief meedoen aan de samenleving.
Dat kan op allerlei manieren, zoals: 1) werken of vrijwilligerswerk doen, 2) meedoen
aan sportclubs, hobbygroepen of andere sociale activiteiten en 3) deelname aan onderwijs
of trainingen.

Maatschappelijke participatie is dus een zeer breed begrip, waarbinnen ook activiteiten
vallen die niet gemonitord worden. De gemiddelde duur tussen aankomst in Nederland
en maatschappelijke participatie van inburgeraars is daarom niet bekend. Wel bekend
is het aandeel asielstatushouders dat na vaststelling van hun inburgeringsplicht werkt
tijdens de COA-tijd. Uit onderstaande tabel blijkt dat dit voor cohort 2022 en cohort
2023 19% respectievelijk 22% is. De participatiegraad van cohort 2022 is gedurende
het 1e jaar na vestiging 19% en 21% in het 2e jaar.

Tabel: Arbeidsparticipatie van personen tijdens de opvang COA (na vaststelling inburgeringsplicht)
en na vestiging gedurende het 1e en 2e jaar, peildatum 31/12/2023

Tijdens de COA-tijd

Na vaststelling inburgeringsplicht

Arbeidsparticipatie na vestiging

Arbeidsparticipatie na vestiging

Cohort 2022

Cohort 2023

1e jaar

2e jaar

Gewerkt

19%

22%

19%

21%

Niet gewerkt

81%

78%

81%

79%

Totaal aantal

15.400

16.725

17.560

10.505

Bron: CBS

In de vraag staat maatschappelijke participatie centraal. De cijfers die hierbij horen
zijn niet bekend, maar liggen zeer waarschijnlijk hoger dan de gegeven cijfers over
de participatiegraad, gezien de bredere definitie van maatschappelijke participatie.

Vraag 55

Is er een beoogde tijdlijn voor het volledig hervormen van het arbeidsongeschiktheidsstelsel
op de lange termijn?

Antwoord 55

De Minister van SZW heeft in zijn brief van januari over de opvolging OCTAS (Kamerstuk
26 448, nr. 799) aangegeven dat het rapport van OCTAS inspiratie biedt om aan de slag te gaan, zowel
op de korte als op de lange termijn. In het regeerprogramma kondigt het kabinet aan
met concrete voorstellen te komen om het stelsel te verbeteren en te vereenvoudigen.
Daarnaast kan er op langere termijn behoefte zijn aan méér fundamentele veranderingen.
Daarover heeft nog geen besluitvorming plaatsgevonden. De komende periode wordt hierover
door de Minister van SZW gesproken met belangrijke stakeholders, zoals de sociale
partners. Een tijdlijn is op dit moment nog niet te geven.

Vraag 56

In hoeverre is het geschetste proces over de sturing en toezicht op rechtmatigheid
van uitkeringen gevolgd bij de fouten in de WIA-uitkeringen?

Antwoord 56

Het geschetste proces is gevolgd. Het Ministerie van SZW vertrouwt op de door UWV
aangeleverde informatie en op het oordeel van de interne auditdienst van UWV over
het rechtmatigheidscijfer. SZW monitort de kwaliteit van de interne auditdienst aan
de hand van de toetsingen die deze ondergaat. Deze toetsingen zijn uitgevoerd door
onafhankelijke interne en externe accountants. Daarnaast is van de interne auditdiensten
meerdere malen per jaar informatie verkregen, zowel over (jaar)plannen als over uitkomsten
van audits.

Tegelijkertijd heeft de casus rond de fouten in de WIA-uitkeringen laten zien dat
in de sturing en het toezicht moet worden gezocht naar een meer betekenisvolle invulling
van het rechtmatigheidscijfer. Hier gaat SZW in overleg met UWV mee aan de slag. Daarnaast
doet de Algemene Rekenkamer momenteel onderzoek naar de sturingsrelatie en informatievoorziening
tussen UWV en SZW in bredere zin. Het eindrapport met conclusies en aanbevelingen
wordt naar verwachting in oktober van dit jaar gepubliceerd.