Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van de leden Stoffer en Diederik van Dijk over het UN Watch onderzoek naar omstreden VN-rapporteur Francesca Albanese

Antwoord van Minister Veldkamp (Buitenlandse Zaken) (ontvangen 4 juni 2025)

Vraag 1

Bent u bekend met het artikel «Omstreden VN-rapporteur Albanese opnieuw onder vuur:
Rapport over gesponsorde Anti-Israël tournee in doofpot»?1

Antwoord 1

Ja.

Vraag 2

Heeft u tevens kennisgenomen van het rapport van United Nations (UN) Watch «Nothing
to Hide»?2

Antwoord 2

Ja.

Vraag 3

Kunt u een appreciatie van het rapport van UN Watch naar de Kamer sturen in antwoord
op deze vragen of separaat?

Antwoord 3

Het recente rapport «Nothing to Hide» (mei 2025), gaat in op diverse klachten tegen het functioneren van Speciaal Rapporteur
Albanese, die door het coördinatie comité van Speciaal Rapporteurs reeds zijn behandeld
en afgedaan. Met het rapport probeert UN Watch duidelijk te maken dat het functioneren
van Speciaal Rapporteur Albanese toch in strijd is met de gedragscode en dat het interne
klachtensysteem binnen de VN niet naar behoren functioneert. De huidige voorzitter
van de VN-Mensenrechtenraad heeft in een bijeenkomst van het dagelijks bestuur van
de VN-Mensenrechtenraad («het bureau») op 1 april 2025 de leden van het bureau geïnformeerd
over de gevolgde procedures inzake klachten over Speciaal Rapporteur Albanese. Hierbij
heeft de voorzitter ook verwezen naar een brief van het coördinatie comité van Speciaal
Rapporteurs die klachten omtrent het functioneren van Speciaal Rapporteur hebben behandeld
conform de daartoe ingestelde regels en procedures. Het kabinet heeft op dit moment
geen indicatie dat de gevolgde procedures ontoereikend zijn. Zowel de notulen van
de bijeenkomst van het bureau als de brief van het coördinatie comité vindt u als
bijlage bij de beantwoording van deze Kamervragen.

Vraag 4

Bent u bereid alle documenten van het coördinatiecomité over de klachten aan het adres
van Speciaal Rapporteur Albanese te delen, zowel over online uitingen als het vergoeden
van reizen?

Antwoord 4

Klachten over het handelen van VN Speciaal Rapporteurs worden altijd vertrouwelijk
behandeld. Vanwege de vele aandacht voor de verlenging van de ambtstermijn van Speciaal
Rapporteur Albanese heeft de voorzitter van de VN-Mensenrechtenraad besloten toch
een tweetal documenten openbaar te maken, die als bijlage zijn meegestuurd met deze
beantwoording. Het gaat om de hierboven genoemde brief van het coördinatie comité
waarin uiteen is gezet hoe de diverse klachten tegen het functioneren van Speciaal
Rapporteur Albanese zijn behandeld en welke stappen zijn genomen. Daarnaast ook de
hierboven genoemde notulen van de bijeenkomst van het dagelijks bestuur van de VN-Mensenrechtenraad
(«het bureau») waarin wordt ingegaan op de correspondentie van de voorzitter van de
VN-Mensenrechtenraad betreffende deze klachten. Het kabinet heeft geen beschikking
over aanvullende documenten.

Vraag 5

Welke gevolgen heeft in uw ogen het mogelijk onterecht vergoeden van reizen van de
Verenigde Naties (VN) speciaal rapporteur voor haar functioneren?

Antwoord 5

Het is gebruikelijk dat een VN Speciaal Rapporteur wordt uitgenodigd om te spreken
over diens werk, bijvoorbeeld op een universiteit, en dat deze reis wordt vergoed
door de uitnodigende partij. Zo komen er regelmatig verschillende VN Speciaal Rapporteurs
op bezoek in Nederland voor deelname aan conferenties of het geven van lezingen. Het
is niet ongebruikelijk dat de reiskosten (deels) worden vergoed door de uitnodigende
partijen, onder meer omdat het reguliere VN-budget niet toereikend is voor de financiering
van alle activiteiten die Speciaal Rapporteurs ondernemen ter implementatie van hun
mandaat.

Het coördinatie comité heeft wat betreft reisvergoedingen geen belangenverstrengeling
of schending van de gedragscode vastgesteld. De door UN Watch genoemde reis van Speciaal
Rapporteur Albanese naar Australië werd volgens het coördinatie comité rechtmatig
uit het reguliere reisbudget vergoed. Haar reiskosten binnen Australië en Nieuw-Zeeland
zijn deels vergoed door derde partijen, waarover dezerzijds geen oordeel kan worden
gegeven. Albanese kan geen gebruik maken van het reisbudget voor bezoek aan de Palestijnse
Gebieden of Israël omdat ze daar geen toegang tot krijgt. Om die reden kan zij een
beroep doen op het beperkte VN-reisbudget voor reizen naar derde landen. Het kabinet
heeft geen indicatie of additionele informatie waaruit zou blijken dat er wel onterechte
vergoedingen zouden zijn ontvangen.

Vraag 6

Bent u van mening dat de aanklachten over onterechte vergoeding van de reis van VN-rapporteur
Albanese onpartijdig en naar behoren zijn onderzocht?

Antwoord 6

Zoals u kunt lezen in de brief van het coördinatie comité, dd. 28 maart 2025, en in
de notulen van de bijeenkomst van het dagelijks bestuur van de Mensenrechtenraad («het
bureau»), dd. 1 april 2025, zijn deze uitgebreid onderzocht en er is geen schending
van de gedragscode vastgesteld. Ik heb op dit moment geen reden om van dat oordeel
af te wijken.

Vraag 7

Hoe reageert u op de aantijgingen over het overmaken van honorariums en vergoedingen
voor spreekbeurten die indirect aan de Speciaal Rapporteur en haar medewerking ten
goede komen? Deelt u de mening dat dit buitengewoon ongewenst is?

Antwoord 7

Ja, ik deel dat het ongewenst is dat honorariums aan het team en het werk van de Speciaal
Rapporteur ten goede zouden kunnen komen. Dit is door het coördinatie comité met Speciaal
Rapporteur Albanese besproken, waarbij Speciaal Rapporteur Albanese heeft aangegeven
dat ze geen betaling of honorarium heeft geaccepteerd, of dit ooit zal doen, voor
werk dat ze in haar officiële VN-capaciteit doet.

Vraag 8

Deelt u de twijfels over de onafhankelijkheid van het onderzoek naar mevrouw Albanese
door verklaarde voorstanders en vrienden, die tevens de herbenoeming vierden?

Antwoord 8

Op dit moment is er geen reden om te twijfelen aan de integriteit van deze interne
klachtenprocedure. Als actief lid van de VN-Mensenrechtenraad respecteert Nederland
de VN-regels en procedures voor afhandeling van eventuele klachten over het functioneren
van Speciaal Rapporteurs.

Vraag 9

Constaterende dat de VN-onderzoekscommissie na enkel gesprekken met rapporteur Albanese
concludeert dat de door haar gedane uitingen niet antisemitisch waren, vindt u dat
de eerder bevraagde uitspraken antisemitisch zijn?3

Antwoord 9

Zoals ik ook in eerdere beantwoording aan uw Kamer heb aangegeven, vind ik enkele
van de uitlatingen van Speciaal Rapporteur Albanese onbetamelijk en niet in lijn met
de gedragscode, en dit blijf ik ook vinden. Nederland heeft Speciaal Rapporteur Albanese
hier meermaals op aangesproken, meest recentelijk in februari 2025. Indien nodig zal
het kabinet zorgen over de impact van bepaalde uitlatingen van Speciaal Rapporteur
Albanese opnieuw onder de aandacht brengen.