Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Van Campen over het bericht Shows Dolfinarium vol met overtredingen: ‘Walrus schudt op commando zijn vet’

Antwoord van Staatssecretaris Rummenie (Landbouw, Visserij, Voedselzekerheid en Natuur)
(ontvangen 20 mei 2025). Zie ook Aanhangsel Handelingen, vergaderjaar 2024–2025, nr. 2011.

Vraag 1

Heeft u kennisgenomen van dit bericht?1

Antwoord 1

Ja.

Vraag 2

Kunt u bevestigen dat de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO) heeft geconstateerd
dat het Dolfinarium op zeker twintig punten de wet overtreedt?

Antwoord 2

Ja.

Vraag 3

Indien ja, kunt u deze twintig overtredingen puntsgewijs benoemen en wat vindt u ervan
dat het Dolfinarium strijdig handelt met het convenant afsprakenkader Dolfinarium
door dieren onnatuurlijk gedrag zonder educatieve boodschap te laten vertonen?

Antwoord 3

Ik vind het kwalijk, er zijn duidelijke afspraken gemaakt die als voorschriften aan
de vergunning zijn verbonden. Alle dierentuinen moeten zich aan de geldende wet- en
regelgeving houden. Hieronder volgt een opsomming van de gedragingen waarvan RVO heeft
beoordeeld dat er sprake is van interactie tussen dierverzorger en dier, zonder dat
daarmee nadrukkelijk een educatieve boodschap aan bezoekers wordt overgebracht, en
zonder dat daarmee natuurlijk gedrag, soorteigen kenmerken of noodzakelijke zorg wordt
geïllustreerd:

1. Het voortduwen van een verzorger met de neus van een dolfijn;

2. Trainer en dolfijn drijven op de rug en trainer haakt met voeten in staart dolfijn;

3. Dolfijn springt driemaal achter elkaar over twee trainers heen;

4. Dolfijnen springen op commando meermaals op de kant en blijven daar liggen;

5. Dolfijnen steken op commando meermaals de staart boven het water uit;

6. Twee dolfijnen draaien rond in het water met een trainer;

7. Dolfijnen springen op commando over een waterstraal;

8. Californische zeeleeuwen zwaaien met vinnen en bewegen op commando van vin naar vin;

9. Stellerzeeleeuwen zwaaien op commando met de vinnen naar bezoekers;

10. Walrus rolt op commando om;

11. Walrus klapt en zwaait op commando met de vinnen;

12. Walrus schudt op commando zodat vet blubbert;

13. Walrus spuit bezoeker op commando nat met water;

14. Trainer heeft interactie met zeehond waarbij zeehond tong uitsteekt;

15. Dolfijn maakt op commando geluid boven water;

16. Een dolfijn springt op commando uit het water en staat kort rechtop door gebruik te
maken van de staart;

17. Een dolfijn gooit met het hoofd water naar achteren op commando;

18. Dolfijnen plaatsen hun neus in de nek van een trainer;

19. Dolfijnen zwemmen op de rug terwijl een trainer voortgeduwd wordt;

20. Drie dolfijnen drijven bewegingloos op hun rug in het water;

Vraag 4

Deelt u de mening dat het onacceptabel zou zijn dat het Dolfinarium afspraken opnieuw
zou schenden, ook nadat afgelopen zomer al overtredingen zijn geconstateerd door RVO?

Antwoord 4

Ja.

Vraag 5

Is de bewering van het Dolfinarium juist dat de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit
(NVWA) heeft vastgesteld dat er juist geen sprake was van onnatuurlijk gedrag of ongewenste
gedragingen tijdens de voorstellingen en educatieve programma’s?

Antwoord 5

Dit klopt. Naar aanleiding van een uitzending van EenVandaag heeft een inspecteur
van de NVWA op verzoek van RVO een inspectie uitgevoerd om te controleren of de voorschriften
werden nageleefd. De inspectie is in overleg met het Dolfinarium gepland, omdat de
inspecteur, als onderdeel van de controle, deelnam aan de publieksinteractie met dolfijnen.
De inspectie betreft dan ook een momentopname. Per dierpresentatie kunnen de getoonde
gedragingen verschillend zijn. Een expert op het gebied van het gedrag van dolfijnen
is geraadpleegd voor de beoordeling van de specifieke gedragingen. Tijdens deze inspectie
vonden geen ongewenste gedragingen plaats.

Vraag 6

Zo ja, hoe verklaart u de tegenstrijdigheid tussen de vermeende bevindingen van RVO
enerzijds en de NVWA anderzijds? Indien nee, hoe luidde de bevindingen van de NVWA
dan wel?

Antwoord 6

Zoals benoemd bij de beantwoording van vraag 5 was de inspectie door de NVWA vooraf
aangekondigd, en betrof het een momentopname. Tijdens deze inspectie vonden geen ongewenste
gedragingen plaats. Op basis van beeldmateriaal van dierpresentaties die op andere
momenten plaatsvonden zijn wel overtredingen geconstateerd door RVO.

Vraag 7

Vinden er op dit moment fokprogramma’s plaats met dolfijnen, walrussen, zeeleeuwen
en verschillende haaien en vissen? Zo ja, waar en door wie? Zo nee, vindt er dan wel
import van deze diersoorten plaats?

Antwoord 7

Het Dolfinarium fokt niet met dolfijnen en zeeleeuwen. Het fokken van walrussen in
gevangenschap is uitzonderlijk moeilijk, en in het afgelopen decennium niet succesvol
geweest. Haaien en vissen reproduceren wel, en worden sporadisch aangevuld met geïmporteerde
dieren om een collectie te onderhouden die past bij de doelstellingen van het Dolfinarium
op het gebied van educatie en conservatie.

Vraag 8

Wat vindt u ervan dat onder andere Frankrijk (2017) en België (2019) zijn overgegaan
tot het instellen van een fok- en importverbod voor zeezoogdieren om zo het einde
van dolfinaria te bewerkstelligen?

Antwoord 8

Dierentuinen hebben een belangrijke maatschappelijke rol op het gebied van dierenwelzijn,
educatie en conservatie, ook in de toekomst. Daarom ben ik gestart met een traject
om in samenspraak met de sector en handhavende instanties te kijken naar aanpassing
van de regelgeving, met het versterken het welzijn van de dieren en educatie als speerpunten.
Er zal ook aandacht zijn voor het fokken van surplusdieren n.a.v. de motie-Kostić
(Kamerstuk 36 410, nr. 69).

Vraag 9

Bent u bekend met het voornemen van uw ambtsvoorganger om de mogelijkheid van een
verbod op publieksinteracties in dierentuinen te onderzoeken en bent u voornemens
dit voorstel verder te brengen? Indien ja, hoe staat het hiermee? Indien nee, waarom
niet?

Antwoord 9

Ja, ik heb uw Kamer recent geïnformeerd dat ik onderzoek laat doen naar een mogelijk
verbod op publieksinteracties en het doden van dieren in dierentuinen. Ik verwacht
dat dit onderzoek begin volgend jaar is afgerond.

Vraag 10

Hoe handelt u, indachtig uw eerdere uitspraak over het Dolfinarium dat «Als verbetering
herhaaldelijk uitblijft, kan de vergunning geheel of gedeeltelijk worden ingetrokken.»,
wanneer inderdaad overtredingen zijn geconstateerd? (Handelingen II, vergaderjaar
2024–2025, nr. 8, blz. 12)

Antwoord 10

Het is belangrijk om hier te vermelden dat er sprake is van verschillende voorschriften.
De recente overtredingen hebben betrekking op het naleven van het voorschrift voor
dierpresentaties. Dit voorschrift bevat afspraken over welke handelingen de dieren
uit mogen voeren en welke interacties zij mogen hebben met hun trainers tijdens een
presentatie. Het betreft daarom een andere overtreding dan bij de handhaving op de
publieksinteracties van vorig jaar. Het voorschrift voor publieksinteracties bevat
afspraken over het aanraken, voeren en maken van foto’s met dieren door het publiek.
Het is dus de eerste keer dat er een overtreding is geconstateerd sinds de afspraken
over dierpresentaites als handhaafbare voorschriften aan de vergunning zijn verbonden.
Als reguliere handhavingsmiddelen niet toereikend blijken om overtredingen te herstellen
of voorkomen, en een dierentuin geen gehoor geeft aan bestuursrechtelijke maatregelen
of bij recidive, kunnen er verdergaande maatregelen worden getroffen zoals (gedeeltelijke)
sluiting of intrekking van de vergunning.

Vraag 11

Vindt u dat het schenden van wet- en regelgeving en afspraken over dierenwelzijn door
instellingen zoals het dolfinarium uiteindelijk de bijl aan de wortel is voor het
draagvlak voor dierenparken?

Antwoord 11

Ik vind dat op dit moment nog niet het geval. Als dit in de toekomst vaker blijft
gebeuren wordt het problematisch. Tegelijkertijd constateer ik dat dierentuinen juist
een belangrijke educatieve rol vervullen in het vergroten van het bewustzijn rondom
dierenwelzijn en conservatie. Het is een zeer diverse sector, waarin veel dierentuinen
bezig zijn om deze punten voorop te zetten.