Amendement : Amendement van het lid Flach over het wettelijk verankeren van zeer lage temperatuur warmte- en koude-uitwisselingsnetten

Nr. 9
AMENDEMENT VAN HET LID FLACH

Ontvangen 25 april 2025

De ondergetekende stelt het volgende amendement voor:

I

Artikel 1.1 wordt gewijzigd als volgt:

1. In de definitie van producent wordt «onderneming» vervangen door «natuurlijk persoon,
rechtspersoon of personenvennootschap».

2. In de definitie van warmtenet wordt telkens na «transport van warmte» ingevoegd «of
eventueel koude, indien de levering van koude noodzakelijk is voor een efficiënte
werking van een collectief warmtesysteem,».

II

Aan artikel 2.12, eerste lid, wordt, onder vervanging van de punt aan het slot van
onderdeel p door een puntkomma, een onderdeel toegevoegd, luidende:

q. het warmtenet als geheel in balans te houden en te waarborgen dat onbalans tussen
warmte of koude, indien de levering van koude noodzakelijk is voor een efficiënte
werking van de collectieve warmtevoorziening, op een efficiënte wijze wordt gecorrigeerd
of voorkomen.

III

Aan artikel 3.6, eerste lid, wordt, onder vervanging van de punt aan het slot van
onderdeel p door een puntkomma, een onderdeel toegevoegd, luidende:

q. het warmtenet als geheel in balans te houden en te waarborgen dat onbalans tussen
warmte of koude, indien de levering van koude noodzakelijk is voor een efficiënte
werking van het klein collectief warmtesysteem, op een efficiënte wijze wordt gecorrigeerd
of voorkomen.

Toelichting

De indiener stelt voor om de positie van lage temperatuur warmte- en koude (uitwisselings)netten
duidelijker te verankeren in het voorliggende wetsvoorstel, zodat het wetgevingskader
voor warmtenetten voldoende ruimte biedt voor eventuele uitrol van deze nieuwe generatie
warmtenetten.

Sinds het eerste warmtenet in Nederland (1923) heeft de technologie voor warmtenetten
zich ontwikkeld, waardoor onderscheid kan worden gemaakt in verschillende «generaties»
warmtenetten. De nieuwste ontwikkelingen rondom warmtenetten omvatten vijfde generatienetten,
ofwel zeer lage temperatuur warmte- en koude (uitwisselings)netten (ZLT-netten). Dit
zijn slimme thermische netwerken op zeer lage temperatuur (onder 30⁰ C) waar warmte
en koude uitgewisseld kunnen worden tussen producenten, verbruikers en (seizoens)opslagsystemen.
Afnemers op ZLT-netten kunnen zowel producent als verbruiker van warmte zijn. Dit
betekent dat ze niet alleen warmte verbruiken, maar ook warmte (of koude) kunnen terugleveren
aan het netwerk. Hierdoor ontstaat een efficiënte en duurzame manier van energiebeheer,
waarbij lokale bronnen optimaal worden benut. Deze uitwisseling is uniek voor de vijfde
generatie warmte- en koudenetten en onderscheidt zich daarmee van eerdere generaties,
die deze flexibiliteit en efficiëntie niet bieden. ZLT-netten maken gebruik van lokale,
duurzame warmtebronnen en warmtebuffers op lage of zeer lage temperatuur, zoals aquathermie,
zonthermie en bodemenergie (warmte- en koudeopslag). ZLT-netten beschikken over leidingen
met warm water (lage temperatuur) en koud water, waardoor ook efficiënt koeling geleverd
kan worden. Zo dicht mogelijk bij de eindverbruiker wordt de temperatuur met warmtepompen
naar het gewenste niveau gebracht. Door de lage temperatuur in ZLT-netten zijn warmteverliezen
in het leidingnet beperkt en daardoor zeer efficiënt. Voor een optimale werking dienen
ZLT-netten in balans te zijn, wat betekent dat de warmte- en koudevraag over de seizoenen
gelijk aan elkaar moeten zijn. In de praktijk is dit vaak niet het geval, waardoor
er onbalans in het systeem ontstaat, en er (meer) inzet van lokale warmtebronnen nodig
is. Juist door uitwisseling van warmte en koude tussen producenten en verbruikers,
en verbruikers onderling kan onbalans in het systeem worden verminderd. Een systeem
waarin warmte en koude beter in balans zijn kan kostenvoordelen met zich meebrengen
doordat er minder geïnvesteerd behoeft te worden in herstel van de balans in de warmte-
en koudeopslag en «externe energie». Hiermee wordt het bereik van duurzame (ZLT) warmtebronnen
vergroot en kunnen meer woningen bediend worden met dezelfde bron.

ZLT-warmtenetten zijn al op enkele plekken aanwezig als warmtevoorziening en kunnen
in de toekomst vaker worden gekozen als een duurzame warmteoplossing. Uit een eerste
inventarisatie van adviesbureau CE Delft (2018) blijkt dat ZLT-netten een geschikte
oplossing kunnen zijn voor minimaal een kwart van de woonwijken1. Welk type warmtenet een geschikte optie is voor een gebied hangt onder andere af
van de aanwezige warmtebronnen en het aanwezige dan wel mogelijke isolatieniveau van
de gebouwen.

Het doet recht aan het specifieke karakter van deze zeer lage temperatuur warmte-
en koude (uitwisselings)netten wanneer de karakteristieken hiervan beter tot uitdrukking
worden gebracht in het wetsvoorstel. Technisch wijken deze op een aantal punten, zoals
aangegeven, af van eerdere generaties warmtenetten, maar tegelijkertijd zijn de taken
voor het warmtebedrijf die verbonden zijn aan warmtelevering vergelijkbaar. Daarmee
zijn de verplichtingen uit de Wet collectieve warmte ook van toepassing op deze ZLT-netten.

Het balanceren van vraag en aanbod kan bij een zeer lage temperatuur warmte- en koude
(uitwisselings)net ingewikkelder zijn doordat er meer aanbieders zijn van warmte of
koude, en opslag, en de interactie met het elektriciteitsnet een belangrijke rol kan
spelen. Het is de taak van het warmtebedrijf om in het kader van de leveringszekerheid
en duurzaamheid van het warmtenet met de inzet van bronnen, maar ook door het stimuleren
van uitwisseling, te streven naar een optimale netbalans. Gelet op het voorgaande
wordt voorgesteld aan artikel 2.12, eerste lid, en 3.6, eerste lid, een onderdeel
toe te voegen waardoor het warmtebedrijf als taak heeft het warmtenet in balans te
houden en onbalans van warmte of koude op een efficiënte wijze te corrigeren of te
voorkomen. Hiermee wordt het balancerende karakter van zeer lage temperatuur warmte-
en koude (uitwisselings)netten belicht. Ook door de wijzigingen van de definitie van
producent en warmtenet in artikel 1 komt beter tot uitdrukking dat zeer lage temperatuur
warmte- en koude (uitwisselings)netten onder de Wet collectieve warmte vallen.

Flach