Verslag van een bijeenkomst : Verslag van de Jaarlijkse zitting 2024 van de NAVO Parlementaire Assemblee

AJ/ Nr. 68
VERSLAG VAN DE JAARVERGADERING 2024 TE MONTRÉAL

Vastgesteld 17 april 2025

1. Inleiding

Zeven Kamerleden namen van 22 tot en met 25 november 2024 deel aan de 70ste jaarvergadering van de NAVO Parlementaire Assemblee in Montréal, Canada. Dit waren de Tweede Kamerleden Klaver (GroenLinks-PvdA, delegatieleider), De Roon (PVV), Kahraman (NSC), Boswijk (CDA) en vanuit de Eerste Kamer Kroon (BBB), Martens (GroenLinks-PvdA) en Petersen (VVD). Ongeveer 260 parlementsleden uit de 32 NAVO-landen en partnerlanden waren
aanwezig. In de verschillende commissies werden rapporten en resoluties besproken
over lucht- en raketverdediging, dual-use technologieën, NAVO en het mondiale zuiden,
het gebruik van kunstmatige intelligentie en blijvende steun aan Oekraïne. In de plenaire
zitting spraken de Canadese Premier Justin Trudeau en de Oekraïense parlementsvoorzitter
Ruslan Stefanchuk de leden toe. Secretaris-Generaal van de NAVO, Mark Rutte, was aanwezig
met een videoboodschap. De leden verkozen Marcos Perestrello uit Portugal per acclamatie
tot nieuwe NAVO PA President, als opvolger van Gerry Connolly (Verenigde Staten) die
het presidentschap tot op heden waarnam. Avril Haines, Director of National Intelligence,
Verenigde Staten nam de NAVO PA-Award 2024 «Women for Peace and Security» in ontvangst.
Vijf resoluties1 werden aangenomen over onder meer geïntegreerde lucht- en raketafweer, steun aan
Oekraïne tot aan de overwinning en verantwoordelijk gebruik van kunstmatige intelligentie
in het militaire domein. De delegatie sprak op zondag 25 november met de Oekraïense
delegatie. De delegatie had een ontmoeting met de plaatsvervangende ambassadeur in
Canada.

2. Standing Committee

Op zondagmiddag 24 november vergaderde de Standing Committee ofwel het bestuur van
de Assemblee, bestaande uit de Bureauleden en de delegatieleiders, voor Nederland
nam Klaver deel. Er was een gedachtewisseling met Yehor Cherniev, leider van de Oekraïense
delegatie over de situatie in Oekraïne. Hij benadrukte dat 2025 een cruciaal jaar
wordt. Klaver informeerde de leden dat Nederland twee miljard voor Oekraïne heeft
gereserveerd en vroeg Cherniev wat nu het meest nodig is. Volgens Cherniev is dit
luchtverdediging. Ook vroeg hij de productie van wapen in Oekraïne zelf te financieren.

Er volgende een update van het recruiteringsproces voor een nieuwe Secretaris-Generaal
van de Assemblee. De prioriteiten van de assemblee voor het komende jaar zijn: steun
aan Oekraïne, met bezoeken aan het land, verdediging van onze democratische waarden,
versterking van de technologische voorsprong, focus op regio’s het hoge noorden, Zwarte
Zee, Indo-Pacific en Midden-Oosten en tot slot het 70-jarig jubileum va de Assemblee
in 2025. Joe Brinker, aangesteld binnen het secretariaat van de NAVO PA om de komst
van het Democratic Centre for Democratic Resilience binnen de NAVO te promoten, gaf een update van zijn activiteiten. Daarnaast wordt
de situatie in Georgië gemonitord door het Bureau. Tijdens de Standing Committee in
het voorjaar van 2025 wordt de herziening van de partnerschappen en waarnemers besproken.
Het budget 2025 met een inflatiecorrectie van 3,2% werd zonder discussie en met consensus
aangenomen door de Standing Committee.

3. Plenaire zitting

In de plenaire zitting op maandag 25 november legde de Canadese premier Justin Trudeau
een verband tussen de illegale aanval van Rusland op Oekraïne en acties van autoritaire
mogendheden om de democratie en de op regels gebaseerde internationale orde te ondermijnen.
Hij benadrukte dat het noodzakelijk is dat de geallieerden de strijd van Kiev steunen.

«Na meer dan 1.000 dagen van mislukking zou Poetin moeten begrijpen dat zijn pogingen
tot intimidatie de moed en vastberadenheid van Oekraïne alleen maar versterken en
de solidariteit van de bondgenoten van Oekraïne, zoals onze NAVO-landen, versterken,»
zei hij. «Solidariteit en eenheid en het steunen van Oekraïne zijn nog nooit zo belangrijk
geweest.»

De nieuw gekozen NAVO PA President Marcos Perestrello de Vasconcellos (Portugal) sprak
uit dat hij zich onvermoeibaar zal inzetten om de band tussen Europa en Noord-Amerika
verder te versterken en sprak over de rol van de parlementaire assemblee.

«Als gekozen vertegenwoordigers van ons volk spelen wij als parlementariërs een cruciale
rol in het tegengaan van de sluipende «Oekraïne-moeheid» en dringen wij er bij onze
regeringen op aan om de steun aan Oekraïne te verhogen en te versnellen, onder meer
door het traject van Oekraïne naar het NAVO-lidmaatschap te bevorderen,» aldus Perestrello.

Hij sprak ook zijn krachtige steun uit voor de oprichting van een Centrum voor Democratische
Weerbaarheid op het NAVO-hoofdkwartier. «Laten we deze reis samen voortzetten en onze
inspanningen verdubbelen om ons unieke trans-Atlantische bondgenootschap te versterken
en ervoor te zorgen dat het standvastig blijft in het vervullen van zijn nobele doel,
terwijl we in gedachten houden dat democratie het beste instrument is dat we hebben
om duurzame vrede, stabiliteit en welvaart te bereiken,» onderstreepte Perestrello.

Secretaris-Generaal van de NAVO, Mark Rutte, vroeg in zijn videoboodschap steun voor
drie hoofdprioriteiten: versterking van de NAVO-verdediging ter verbetering van de
afschrikking; steun aan Oekraïne in zijn strijd tegen Rusland en zijn bondgenoten;
en het aangaan van mondiale uitdagingen waarmee de democratieën van de wereld worden
geconfronteerd. «We staan voor een gevaarlijkere en onzekere wereld,» zei Rutte. «Er
is oorlog in Europa. We zien dat China, Iran, Noord-Korea en Rusland hun krachten
bundelen om ons te ondermijnen, en bedreigingen blijven grenzen overschrijden, van
terrorisme tot cyberaanvallen. Het is dus van vitaal belang dat de NAVO sterker, slagvaardiger
en wendbaarder wordt.»

Plaatsvervangend Secretaris-Generaal van de NAVO, Boris Ruge, onderstreepte de noodzaak
om meer aan defensie te besteden. «Meer landen investeren 2% van hun BNP aan defensie,
negen bondgenoten voldoen nog niet aan de norm.» Daarbij stelde hij dat 2% van het
BNP niet voldoende is. Volgens hem kunnen we ons geen vertraging meer veroorloven
en moeten we bijdragen aan een goede onderhandelingspositie voor Oekraïne. In de vragenronde
met de plaatsvervangende Secretaris-Generaal Ruge en de nationale delegaties stelde
Klaver namens de delegatie dat om de dreiging van de Russische raketten naar behoren
aan te pakken en bredere conflicten af te schrikken, de Europese NAVO-bondgenoten
defensieve systemen moeten aanvullen met offensieve. «Wat zijn de belangrijkste stappen
die de Europese NAVO-bondgenoten moeten nemen om de Russische agressie in de raket-
en dronewapenwedloop te verslaan, met de mogelijke complicatie van minimale steun
door de Verenigde Staten?» aldus Klaver. Ruge bevestigde dat een mix van defensieve
en offensieve systemen nodig zijn en dat de discussies hierover reeds gaande zijn.

Voorts sprak de Voorzitter van de Verkhovna Rada van Oekraïne, Ruslan Stafanchuk,
de leden toe. «De NAVO moet de mazen dichten waardoor Rusland sancties kan omzeilen;
beperkingen op het gebruik van wapens tegen Russische militaire doelen opheffen; en
Oekraïne uitnodigen om zo snel mogelijk lid te worden van het bondgenootschap,» zei
Ruslan Stefanchuk. «Een uitnodiging zou een krachtig motiverend signaal zijn voor
de hele Oekraïense samenleving, inclusief onze verdedigers, onze troepen in de frontlinie,»
zei hij tegen de Assemblee. «NAVO-lidmaatschap is de sleutel en de beste garantie
voor de veiligheid en toekomst van Oekraïne.»

De Assemblee nam twee verklaringen aan2. De eerste verklaring «Standing with Ukraine until victory» (declaration 489) bevestigde
de niet aflatende steun voor Oekraïne, met een eerlijke verdeling van de lasten tussen
alle geallieerden voor alle soorten hulp aan Oekraïne – militair, humanitair, financieel
en materieel en het voorbereiden van een langetermijnstrategie en proactieve maatregelen
tegen de Russische dreiging in al haar dimensies. De andere verklaring «Shaping NATO
for the next generations at the Washington Summit» (declaration 490) onderstreept
de blijvende aard van de geallieerde eenheid en solidariteit, geworteld in gedeelde
democratische waarden.

De Assemblee keurde het budget voor 2025 goed met een verhoging van 3,2% rekening
houdende met het inflatiecijfer in België. De Voorjaarsvergadering van de NAVO PA
zal plaatsvinden in Dayton, Verenigde Staten van 23 tot en met 26 mei 2025.

4. Commissies en rapporten

In de commissie voor defensie en veiligheid gaf luitenant-generaal Lise Bourgon, bevelhebber,
hoofd militair personeel, Canadese strijdkrachten een presentatie over de bijdrage
van Canada aan de veiligheid van de geallieerden en opvattingen over de ontwikkeling
van de noordelijke flank van de NAVO. Hierna werd het rapport over de ontwikkeling
van de lucht- en raketverdedigingscapaciteit van de NAVO besproken van rapporteur
Cakirozer (Turkije). De aanbevelingen in het rapport gaan onder meer over het verbeteren
van de lucht- en raketverdediging aan de oostflank en het vergroten van de steun aan
de defensie-industrie, aanbevelingen, het vergroten van de steun aan de defensie-industrie,
het wegnemen van intergeallieerde barrières voor industriële samenwerking op defensiegebied
en het verhogen van de defensie-uitgaven tot boven de benchmark van 2% van het BBP.
Randy Martens vroeg naar de kostenefficiency van de inzet van onderscheppingsraketten waarop de
rapporteur aangaf dat kosteneffectieve onderschepping de sleutel is tot de ontwikkeling
van nieuwe systemen – van detectie tot onderschepping. In aanwezigheid van ambassadeur
William B. Taylor, vicevoorzitter Rusland en Europa van het United Institute of Peace
(USIP) werd het rapport over de oorlog van Rusland en de steun van de geallieerden
aan Oekraïne behandeld gepresenteerd door rapporteur Larsen (Verenigd Koninkrijk).
De commissie werd geïnformeerd over recente ontwikkelingen in de Russische inval in
Oekraïne, over de samenwerking tussen autoritaire regimes (in het bijzonder tussen
Rusland, China, Iran en Noord-Korea) en de stijgende kosten van de oorlog. Ambassadeur
Taylor zei dat Oekraïne diplomatieke garanties nodig zal hebben alvorens onderhandelingen
aan te gaan. NAVO-lidmaatschap is de beste garantie, maar ambassadeur Taylor erkende
dat dit niet mogelijk zal zijn zolang er geen einde komt aan de gevechten. In plaats
daarvan zouden de geallieerden Oekraïne moeten uitnodigen, wat voor Rusland een teken
van geallieerde eenheid zou zijn. Hij stelde voor dat de geallieerden een vorm van
feitelijk NAVO-lidmaatschap voor Oekraïne zouden overwegen door het land toe te staan
deel te nemen aan de Noord-Atlantische Raad en het Militair Comité. Tot slot kwam
het rapport over de Westelijke Balkan aan de orde van Lord Lancaster (Verenigd Koninkrijk).
De belangrijkste aanbevelingen in het rapport zijn meer druk op Belgrado en Pristina
om de dialoog te hervatten, een adequaat versterkte KFOR, hernieuwde betrokkenheid
van de EU bij de uitbreiding, en geallieerden die aandringen op constitutionele hervormingen
in Bosnië-Herzegovina.

In de commissie voor economie en veiligheid sprak de heer Jeremy Paltiel van het Canadese
Institute for Peace & Diplomacy over de veiligheid en economische dimensies van de
Indo-Pacifische Strategie van Canada. De commissie behandelde het rapport van de subcommissie
inzake Transitie en Ontwikkeling over de oorlogseconomie in Rusland van rapporteur
Harangozo (Hongarije). Hoewel de Russische economie meer dan twee jaar na het begin
van de oorlog boven de aanvankelijke verwachtingen had gepresteerd, blijft de Russische
economie structureel kwetsbaar aldus de rapporteur. Westerse sancties hebben Rusland
gedwongen om de handelsbetrekkingen met landen als China, Noord-Korea, Iran, India
en Venezuela te versterken. Het rapport dringt aan op strengere sancties en intensiveren
van diplomatieke inspanningen om landen die handel drijven met Rusland te ontmoedigen.
Het rapport van de subcommissie over trans-Atlantische Economische relaties over een
op waarden gebaseerd trans-Atlantisch economisch en strategisch partnerschap met de
Indo-Pacific van rapporteur Dunn (Verenigde Staten), maakt duidelijk dat de NAVO weliswaar
een regionaal gerichte alliantie blijft, maar dat de verwevenheid van de veiligheid
tussen Europa en de Indo-Pacific steeds duidelijker wordt. De toenemende assertiviteit
van China in de Indo-Pacific, in combinatie met zijn openlijke steun aan Rusland en
zijn agressie in Oekraïne, vormt een directe bedreiging voor de Euro-Atlantische veiligheid.
Een andere rapport «Critical Dual-use Technologies: Commercial, Regulatory, Societal
and National Security Challenges» van deze commissie ging over de uitdagingen op het
gebied van handel, regelgeving, maatschappij en nationale veiligheid bij het gebruik
van belangrijke dual-use technologieën van rapporteur Oztrak (Turkije). Landen die
in staat zijn om deze technologieën effectief te integreren in defensiesystemen, zullen
niet alleen superioriteit op het slagveld zullen bereiken, maar ook aanzienlijke economische
voordelen zullen genereren volgens het rapport. Ook autoritaire regimes zoals Iran
en Noord-Korea zullen in toenemende mate geavanceerde technologieën integreren in
hun militaire en veiligheidskaders, vandaar de oproep aan de bondgenoten om prioriteit
te geven aan het behouden van een technologische voorsprong om te slagen in de strategische
concurrentie met autoritaire staten. In antwoord op de vraag van Bart Kroon over de uitdaging om een technologische voorsprong te behouden en de noodzaak tot
het bieden van perspectief op het continueren van innovatie op lange termijn voor
technologiebedrijven zoals ASML en Applied Materials, benadrukte de rapporteur de
noodzaak van innovatief en ambitieus overheidsbeleid om technologische ontwikkeling
te stimuleren. In deze commissie werd Bart Kroon tot rapporteur gekozen.

De commissie inzake wetenschap en technologie besprak op 24 november een resolutie
«Harnessing the Opportunities of Responsible Use of AI in Military Domain» van speciaal
rapporteur Clement (Luxemburg) over het bevorderen van de ontwikkeling van kunstmatige
intelligentie voor zowel civiele als militaire toepassingen om de technologische voorsprong
van het bondgenootschap te behouden en tegelijkertijd operationele, ethische en juridische
uitdagingen aan te pakken. De resolutie roept op om door te gaan met de ontwikkeling
van gezamenlijke standaarden om de collectieve verdediging te versterken en interoperabiliteitsproblemen
aan te pakken, terwijl militaire en politieke prioriteiten in AI-regelgeving in evenwicht
worden gebracht. Een ander rapport «China’s Challenge to NATO’s Technological Edge:
The Role of Semiconductors» van rapporteur Fridbertsson (IJsland) ging over de cruciale
rol die chips spelen voor de nationale veiligheid. Het rapport waarschuwt voor China's
ambitie om wereldleider te worden op het gebied van technologie, dwangbeleid en intensievere
samenwerking met Rusland «een uitdaging vormt voor de belangen, veiligheid en waarden
van het bondgenootschap». Het rapport spoort geallieerden aan om afhankelijkheden
en risico's van de toeleveringsketen met betrekking tot China kritisch te beoordelen.
De Canadese Minister van Innovatie, Wetenschap en Industrie, François-Philippe Champagne,
gaf een presentatie over de versterking van de samenwerking op het gebied van wetenschap,
technologie en mondiale veiligheid.

In de commissie inzake democratie en veiligheid sprak de Canadese Minister Sajjan
van civiele bescherming over het versterken van de veerkracht van bondgenoten. De
heer Sajjan benadrukte de relatie tussen klimaatverandering en conflicten wereldwijd
en benadrukte daarbij dat klimaatverandering geen grenzen kent. Sajjan riep de bondgenoten
op om dringend werk te maken van hun nationale en collectieve verantwoordelijkheid
om te reageren op, te herstellen van en de veerkracht te versterken tegen klimaatverstoringen.
Hierna werd het rapport «History and Identity Under Attack: Protecting Cultural Heritage
in Conflict» van rapporteur Dzerowicz over bescherming van het culturele erfgoed besproken
dat de NAVO oproept te blijven werken aan de ontwikkeling van een specifiek beleid
voor de bescherming van cultureel erfgoed, versterking van de capaciteit van de strijdkrachten
op dit gebied, bevordering van de eerbiediging van internationale normen en te blijven
streven naar de verantwoordingsplicht voor misdrijven die verband houden met erfgoed.
Een andere dreiging waarover werd gesproken was de snel escalerende wereldwijde watercrisis
en de gevolgen daarvan voor de internationale vrede en veiligheid. Niet alleen werkt
de onveiligheid op het gebied van water in veel regio’s destabiliserend, ook maken
kwaadwillende gewapende actoren in toenemende mate gebruik van water als wapen voor
tactische en strategische doeleinden. Om de veiligheid, binnen en buiten het bondgenootschap
te versterken zouden er gewerkt moeten worden aan het versterken van de weerbaarheid
tegen wateronzekerheid.

In de politieke commissie, gaf Lucy Kurtzer-Ellenbogen, Directeur Israël, de Palestijnse
gebieden, Egypte en de Levant, USIP een analyse van de veranderende dynamiek in het
Midden-Oosten na de aanval van Hamas op Israël op 7 oktober 2023. De aanval legde
kwetsbaarheden bloot in de Israëlische systemen, stelde veronderstellingen over regionale
stabiliteit op de proef en onthulde gemengde reacties van het proxy-netwerk van Iran,
waaronder beperkte steun van Hezbollah. Ondertussen toonden niet-statelijke actoren
zoals de Houthi's toonden ondertussen een verhoogde doortastendheid, verstoorden de
wereldhandel en vielen Israël rechtstreeks aan. Mevrouw Kurtzer-Ellenbogen benadrukte
de volharding van regionale normalisatie-inspanningen ondanks deze uitdagingen, waarbij
ze opmerkte dat de Abraham Akkoorden en de interesse van Saoedi-Arabië in verdere
banden met Israël hebben standgehouden. Door het voortdurende conflict is de Palestijnse
kwestie echter weer cruciaal geworden voor het bereiken van vrede en integratie op
de lange termijn, waarbij een tweestatenoplossing opnieuw aandacht krijgt. Ze benadrukte
de behoefte aan de-escalerende communicatiekanalen en regionale veiligheidskaders
en erkende de stappen in de richting van stille diplomatie tussen de VS, Arabische
staten en Iran. Nadenkend over historische parallellen suggereerde ze voorzichtig
dat deze crisis, net als eerdere, nieuwe wegen zou kunnen openen voor transformatieve
diplomatie en regionale stabiliteit. Koen Petersen uitte zijn bezorgdheid over de overloopeffecten van het conflict in Westerse landen,
waaronder toenemend antisemitisme en islamofobie. Mevrouw Kurtzer-Ellenbogen erkende
de alarmerende sociale polarisatie en merkte op dat deze blijft bestaan zolang het
conflict onopgelost blijft.

Het conceptrapport «NATO@75: Rising to the Challenges of a Contested and Unpredictable
World» van rapporteur Valasek (Slowakije) over 75 Jaar NAVO, de uitdagingen van een
omstreden en onvoorspelbare wereld werd besproken tezamen met een presentatie van
ambassadeur Alexander Vershbow, Distinguished Fellow, Scowcroft Center for Strategy
and Security en Centrum voor Eurazië, Atlantische Raad. Het rapport maakt duidelijk
dat het bondgenootschap zich moet aanpassen aan een wereld die steeds instabieler
wordt en waarbij de inval van Rusland in Oekraïne, een einde heeft gemaakt aan het
tijdperk van relatieve vrede na de Koude Oorlog. Om de uitgeputte militaire voorraden
aan te pakken en de paraatheid te waarborgen zouden de defensie-uitgaven tot meer
dan 2% van het BBP moeten worden verhoogd en om de stabiliteit om lange termijn te
waarborgen heeft de NAVO belang bij een sterk, democratisch Oekraïne als lid en het
tegengaan van dreigingen van autoritaire regimes door krachtigere maatregelen voor
democratische veerkracht, zoals een Centrum voor Democratische Weerbaarheid op het
NAVO-hoofdkwartier.

Ambassadeur Alexander Vershbow schetste de kansen en uitdagingen voor de NAVO nu de
NAVO op een kritiek punt staat, gemarkeerd door haar 75e verjaardag en belangrijke politieke veranderingen. Hij benadrukte NAVO's versterkte
collectieve verdediging en afschrikking in de afgelopen tien jaar, maar benadrukte
de oorlog in Oekraïne als een voortdurende test voor de vastberadenheid van de bondgenoten,
vooral omdat het voortzetten van Amerikaanse hulp niet vanzelfsprekend is. Ook waarschuwde
Vershbow voor de risico's van voorbarige onderhandelingen over een staakt-het-vuren
of het stopzetten van de hulp, wat Rusland zou kunnen aanmoedigen en internationale
normen zou kunnen destabiliseren, terwijl hij de geallieerden aanmoedigde om zich
te richten op het behouden van de invloed van Oekraïne door middel van voortdurende
militaire steun. Hij pleitte voor een hernieuwde trans-Atlantische overeenkomst en
drong er bij de Europese bondgenoten op aan om meer verantwoordelijkheid op zich te
nemen voor NAVO-verdediging en missies die niet onder artikel 5 vallen, om kritiek
van de VS op de afhankelijkheid van Europa van Amerikaanse capaciteiten te weerleggen.
Dergelijke stappen, zo suggereerde hij, zouden de regering-Trump kunnen overtuigen
om de NAVO-verplichtingen te handhaven en tegelijkertijd een evenwicht te vinden tussen
de Amerikaanse strategische prioriteiten in de Indo-Pacific. Vershbow sloot af met
een oproep tot proactieve Europese betrokkenheid om een robuuste en evenwichtige NAVO-toekomst
veilig te stellen. Het herziene rapport werd unaniem aangenomen. De commissie sprak
ook over het rapport «NATO’s Partners at Risk» van de subcommissie inzake Transtatlantische
relaties over de kwetsbare partners van de NAVO, Bosnië en Herzegovina, Moldavië en
Georgië en de dringende behoefte aan steun tegen de achtergrond van escalerende externe
dreigingen en interne kwetsbaarheden. De precaire vooruitgang van Bosnië sinds de
Dayton-akkoorden, wordt ondermijnd door etnische verdeeldheid, politieke uitdagingen
en de banden van de Republika Srpska met Moskou. De veerkracht van Moldavië onder
president Maia Sandu, gekenmerkt door een verschuiving naar Europese integratie en
steun voor Oekraïne, staat in contrast met de voortdurende uitdagingen van door Rusland
gesteunde inmenging en het bevroren conflict in Transnistrië.

Georgië wordt geconfronteerd met een democratische terugval, waarbij beschuldigingen
van verkiezingsfraude en acties van de regering die op één lijn liggen met Moskou
de pro-Europese aspiraties ondermijnen. Het rapport dringt aan op meer NAVO-steun
om de democratische instellingen, defensiecapaciteit en weerbaarheid tegen hybride
dreigingen in deze landen te versterken, waarbij het succes van deze landen essentieel
wordt geacht voor de Euro-Atlantische veiligheid en stabiliteit. Koen Petersen vroeg naar strategieën om pro-Russische sentimenten te bestrijden en de democratie
te versterken in kwetsbare landen zoals Georgië, Moldavië en Bosnië. Laura Thornton,
Senior Director, Global Democracy Programs, McCain Institute antwoordde hierop dat
het belangrijk is dat preventieve berichtgeving is afgestemd op de lokale context,
zoals het werken met geestelijken in Georgië. Ook de resultaten van het ondersteunen
van Oekraïne zijn direct van invloed op de stabiliteit en democratische aspiraties
van landen als Georgië en Moldavië.

Tijdens de Jaarvergadering zijn in de commissies zeventien concept-rapporten besproken
en aangenomen door de Assemblee.3 Het gaat om de volgende rapporten:

– NATO’s Evolving Air and Missile Defence Posture (defensiecommissie, rapporteur Utku
CAKIRÖZER, Türkiye)

– Russia’s War and Allied Support for Ukraine (defensiecommissie, rapporteur Rick LARSEN)

– Western Balkans: Renewed Security Challenges on NATO’s Doorstep (subcommissie on Future
Security and Defence Capabilities, rapporteur Lord Mark LANCASTER, United Kingdom)

– Russia’s Destabilising Role in NATO’s Southern Neighbourhood (Mediterrane en Midden
Oosten Speciale Groep, rapporteur Theo FRANCKEN, België)

– Critical Dual Use Technologies: Commercial, Regulatory, Societal, and National Security
Challenges (commissie inzake economie en veiligheid, rapporteur Harriet BALDWIN, Verenigd
Koninkrijk)

– The State of Russia’s Wartime Economy (commissie inzake economie en veiligheid, rapporteur
Tanas HARANGOZO, Hongarije)

– Building a Values-Based Transatlantic Economic and Strategic Partnership with the
Indo-Pacific (commissie economie en veiligheid, rapporteur Neal Patrick DUNN, Verenigde
Staten)

– NATO and Artificial Intelligence: Navigating the Challenges and Opportunities (commissie
wetenschap en techniek, rapporteur Sven CLEMENT, Luxemburg)

– China’s Challenge to NATO’s Technological Edge: The Role of Semiconductors (commissie
wetenschap en techniek, rapporteur Njall Trausti FRIDBERTSSON, IJsland)

– A Double-Edged Sword: Why NATO Must Embrace the Promises and Avoid the Perils of Synthetic
Biology (subcommissie technologische trends en veiligheid, rapporteur Joe WEINGARTEN)

– Combatting Conflict-Related Sexual Violence (commissie democratie en Veiligheid, acting
rapporteur Julie DZEROWICZ, Canada)

– History and Identity Under Attack: Protecting Cultural Heritage in Conflict (commissie
democratie en veiligheid, rapporteur Julie DZEROWICZ, Canada)

– Turning the Tide: Addressing the Impact of Water Insecurity on Allied Security (commissie
democratie en veiligheid, rapporteur Merle SPELLERBERG, Duitsland)

– NATO@75: Rising to the Challenges of a Contested and Unpredictable World (politieke
commissie, rapporteur Tomas VALASEK, Slowakije)

– NATO and the Global South (subcommissie NAVO partnerschappen, rapporteur Audronius
AZUBALIS, Litouwen)

– NATO’s Partners at Risk (subcommissie on Transatlantic Relations, rapporteur Maria
CATAUTA, Roemenië)

– Ukraine: Progress in Reforms on the Way to NATO Membership (UNIC, rapporteur Yehor
CHERNIEV, Oekraïne)

5. Overige

Op initiatief van het Canadees parlement waren er op 23 en 24 november in totaal zes
paneldiscussies georganiseerd onder meer over «Helping Ukraine Win: Russia’s War and
the Future of Euro-Atlantic Security». Boswijk heeft gepleit ter financiering van
wapens voor Oekraïne en herbouw voor het direct confisqueren van de bevroren Russische
tegoeden. Hij kreeg bijval hiervoor van verschillende delegaties. Tevens heeft de
delegatie contact gelegd met onder andere de Britse delegatie om hier gezamenlijk
in op te trekken.

De voorzitter van de delegatie, Klaver

De griffier van de delegatie, Bakker-de Jong