Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Martens-America over het bericht 'Omroepen gebruiken gratis peperdure zendtijd in strijd tegen bezuiniging op NPO: 'Niet correct''

Antwoord van Minister Bruins (Onderwijs, Cultuur en Wetenschap) (ontvangen 10 april
2025).

Vraag 1

Bent u bekend met het bericht «Omroepen gebruiken gratis peperdure zendtijd in strijd
tegen bezuiniging op NPO: «Niet correct»»1?

Antwoord 1

Ja

Vraag 2

Deelt u de verbazing over het inzetten van door de overheid betaalde zendtijd om campagne
te voeren tegen de aanstaande bezuinigingen op de publieke omroep?

Antwoord 2

Ik kan mij voorstellen dat de acties de nodige vragen oproepen. Het blijkt hier echter
niet te gaan om zendtijd voor programmering of reclame. Uitgangspunt voor deze acties
is dat er zo min mogelijk impact moet zijn op het kijkgedrag en het reguliere uitzendschema,
aldus de actievoerders. Dat hebben de omroepen gerealiseerd door de zogeheten omroep
ident/-bumper (een aantal seconden aan het begin en einde van elk programma waarin het logo en
de slogan van de omroep te zien zijn) in te zetten voor deze acties. Deze ident/bumper betreft voor elke omroep een vast aantal seconden. Dit ligt vast. Waar de kijker
dus normaal gesproken een aantal seconden het logo en de slogan van de omroep ziet,
ziet men nu het logo, onderbroken door de actie tegen de bezuiniging. Er is dus noch
reguliere zendtijd voor programma’s, noch zendtijd die commercieel verkocht zou kunnen
worden, voor deze acties gebruikt. Ook moest deze ident/bumper altijd al los gemonteerd worden bij elk programma dus in het plaatsen van deze specifieke
ident/bumper is geen extra werk gaan zitten. Redacties mochten zelf kiezen of ze wilden deelnemen
aan deze actie. De omroepmedewerkers hebben ook aangegeven dat het plannen en voorbereiden
van deze actie buiten werktijd is gebeurd. Extra inzet of misbruik van belastinggeld
is dan ook niet aan de orde. Gelet op de onafhankelijkheid van de publieke omroep
laat ik mij over de inhoud van het media-aanbod verder niet uit.

Vraag 3

In hoeverre vindt u het gepast dat de NPO haar kostbare zendtijd inzet voor campagnes
tegen bezuinigingen, terwijl deze tijd bedoeld is voor onafhankelijke en pluriforme
programmering?

Antwoord 3

Zie mijn antwoord op vraag 2.

Vraag 4

Klopt het dat de NPO publieke middelen ontvangt om kwalitatief hoogstaande, onafhankelijke
en gevarieerde programma’s te maken?

Antwoord 4

Ja, de landelijke publieke omroep ontvangt publieke middelen voor het uitvoeren van
zijn publieke taak.

Vraag 5

Hoe beoordeelt u het feit dat de NPO deze middelen nu lijkt te gebruiken om hun eigen
belangen te verdedigen en is hier volgens u sprake van belangenverstrengeling?

Antwoord 5

Zie mijn antwoord op vraag 2. Verder is het zo dat, net als in elke andere (publieke)
sector, de medewerkers van de publieke omroep het recht hebben om te protesteren.

Vraag 6

Acht u campagnevoeren tegen overheidsbeleid in lijn met de in de Mediawet omschreven
taak van de publieke omroep?

Antwoord 6

De publieke omroep heeft volgens de Mediawet 2008 de opdracht om onafhankelijk te
zijn van overheid en commercie. Ruimte van de publieke omroep voor de uitvoering van
haar taak is van wezenlijk belang voor een gezonde democratie. De publieke omroep
staat onder meer voor een betrouwbare, onafhankelijke nieuwsvoorziening, een sterke
journalistieke functie en het bieden van een podium aan verschillende opinies. Dat
kunnen ook opinies zijn die zich verzetten tegen overheidsbeleid, waaronder de bezuinigingen.
Ik ga niet over de inhoud van het media-aanbod.

Vraag 7

Is u bekend waarom de NPO er niet voor heeft gekozen deze zendtijd in te kopen bij
de Ster en hoe beoordeelt u dat gegeven?

Antwoord 7

Nee dat is mij niet bekend. Zie verder mijn antwoord op vraag 2.

Vraag 8

Deelt u de opvatting dat het beter en meer afgewogen was geweest als de NPO in haar
programma’s had stilgestaan bij deze actuele bezuinigingen, met voor- en tegenstanders
aan het woord, en heeft u deze vraag bij de omroepen neergelegd?

Antwoord 8

Ik ga niet over de inhoud van het media-aanbod. Het staat publieke omroepen uiteraard
volledig vrij om hier in hun programma’s aandacht aan te besteden. Dit gebeurt ook.

Vraag 9

Ziet u het risico dat het op deze manier vormgeven van protestacties het vertrouwen
in de onafhankelijkheid van de NPO kan schaden?

Antwoord 9

De landelijke publieke omroep heeft volgens de Mediawet 2008 de opdracht onafhankelijk
van politiek en commercie te zijn. Juist vanwege die onafhankelijkheid, in het licht
van de vrijheid van meningsuiting, vind ik dat het niet aan mij is inhoudelijk commentaar
te geven op deze acties.

Vraag 10

Waarin verschilt het financieren van een zelfstandig bestuursorgaan (zbo) door de
overheid, waarbij u heeft aangegeven wel te hebben ingegrepen, ten opzichte van het
financieren van de publieke omroep door de overheid?

Antwoord 10

De NPO is een zelfstandig bestuursorgaan, de publieke omroepen zijn dat niet. NPO
en publieke omroepen worden beide door de overheid gefinancierd. Het betreft hier
een actie van medewerkers van de publieke omroepen. Aan de orde zijn daarbij de vrijheid
van meningsuiting en de onafhankelijkheid van de publieke omroep van overheid en commercie.
Dat het om grondrechten gaat, maakt terughoudendheid geboden.

Vraag 11

Waarom is de vrijheid van meningsuiting van de media volgens u belangrijker dan die
van zbo’s?

Antwoord 11

Zie mijn antwoord op vraag 10.

Vraag 12

Kunt u aangeven hoeveel (publiek) geld gemoeid is met de hiervoor gebruikte zendtijd
en hoe beoordeelt u dit in het licht van de bezuinigingsopgave?

Antwoord 12

Zie mijn antwoord op vraag 2.