Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Flach over het bericht '1,4 miljard pakketjes van buitenlandse webshops naar Nederland: 'Onhoudbaar''

Antwoord van Minister Beljaarts (Economische Zaken) (ontvangen 17 maart 2025). Zie
ook Aanhangsel Handelingen, vergaderjaar 2024–2025, nr. 1330.

Vraag 1

Hebt u kennisgenomen van het bericht «1,4 miljard pakketjes van buitenlandse webshops
naar Nederland: «Onhoudbaar»» in het AD van 16 januari jl.?1

Antwoord 1

Ja.

Vraag 2 en 3

Wat is uw reactie op de noodkreet van de verschillende toezichthouders dat de pakketstroom
vanuit vooral Chinese webshops «onbeheersbaar» is geworden?

Hoe duidt u de explosieve toename van het aantal pakketjes vanuit onder meer China
naar Nederland, ook gelet op de enorme veiligheidsrisico’s voor de consumenten die
dit met zich meebrengt?

Antwoord 2 en 3

De noodkreet van de toezichthouders over de onbeheersbare pakketstroom uit Chinese
webshops neem ik zeer serieus. De explosieve groei van deze handelsstroom, naar schatting
3 miljoen individueel geadresseerde pakketten per dag, vormt een aanzienlijke uitdaging
voor onze markttoezichthouders en de Douane. De toenemende handelsstroom brengt ook
uitdagingen met zich mee voor het gelijk speelveld, de productconformiteit, consumentenbescherming
en duurzaamheid.

Vraag 4

Hoe beoordeelt u het feit dat 85 tot 95 procent van de spullen die vanuit Azië naar
Europa komt niet voldoet aan Europese wetgeving?

Antwoord 4

In de beantwoording2 van Kamervragen over hormoonverstorende stoffen in kleding SHEIN van 30 januari 2025,
is aangegeven dat verschillende Europese markttoezichthouders onderzocht hebben in
hoeverre producten afkomstig van online platforms buiten de Europese Unie voldoen
aan de EU-productregelgeving. Uit deze onderzoeken blijkt dat ongeveer 85–95% van
de onderzochte producten niet voldoet aan de Europese productregels voor veiligheid,
gezondheid en duurzaamheid.3 Dit zijn non-conforme producten.

Echter, deze onderzoeken geven geen representatief beeld van de volledige markt. De
markttoezichthouders hebben zich specifiek gericht op producten waarvan zij op voorhand
vermoedden dat deze niet aan de eisen voldeden. Daardoor is slechts een klein deel
van de totale productstroom onderzocht. Om uitspraken te doen over de non-conformiteit
van alle individueel geadresseerde pakketten is representatief onderzoek nodig. Dit
is echter moeilijk vanwege de grote hoeveelheid producten die dagelijks de Unie binnenkomen.
Ondanks het uitblijven van representatief onderzoek zijn de uitkomsten wel zorgwekkend.

Vraag 5

Deelt u de mening dat de explosieve toestroom van Chinese spullen «een groot maatschappelijk
probleem» is?

Antwoord 5

Zie antwoord bij vraag 2.

Vraag 6

Hoe waardeert u de toestroom van goedkope Chinese spullen van slechte kwaliteit en
met een relatief korte levensduur in het licht van de circulaire ambities en het inperken
van de enorme afvalberg?

Antwoord 6

Het is belangrijk om te benadrukken dat we niet kunnen stellen dat alle producten
in deze stroom van lage kwaliteit zijn of een korte levensduur hebben; elk product
moet afzonderlijk worden beoordeeld. Tegelijkertijd is het door de enorme hoeveelheid
zendingen – tot wel drie miljoen per dag – onmogelijk om alle producten effectief
te controleren. Dit maakt het des te belangrijker om aandacht te besteden aan de zorgen
over de milieueffecten van producten die voortijdig kapotgaan en lastig te hergebruiken
zijn. Daarom ben ik blij met de aangenomen Ecodesign Verordening, die op Europees
niveau duurzaamheidseisen stelt voor producten binnen bepaalde productgroepen. Deze
eisen gelden voor alle producten in deze categorieën, ongeacht of ze afkomstig zijn
van Europese of niet-Europese producenten en verkopers die hun producten op de Europese
markt aanbieden. Daarom sta ik er positief tegenover dat de Commissie circulariteit
en duurzaamheid als speerpunt heeft opgenomen in hun E-commerce mededeling. Voor mijn
appreciatie hiervan verwijs ik graag naar het BNC-fiche4.

Vraag 7

Welke stappen worden gezet in het kader van consumentenbescherming om te voorkomen
dat consumenten dergelijke risicovolle producten aanschaffen? En hoe wilt u ervoor
gaan zorgen dat deze producenten de regels beter zullen naleven?

Antwoord 7

Gezien de omvang en het maatschappelijke belang van deze problematiek, zal ik mij
actief blijven inzetten in Brussel om het probleem op de agenda van de Commissie te
behouden en effectief beleid te ontwikkelen. In februari heb ik een rondetafelgesprek
gehad met verschillende belanghebbenden, waaronder toezichthouders, belangenorganisaties
en bedrijven. Hun inzichten zijn meegenomen in het eerdergenoemde BNC-fiche en blijven
belangrijk bij het verder vormgeven van ons beleid en onze inbreng op Europees niveau.
Een onderdeel hiervan is mijn voornemen om bij de Europese Commissie te bepleiten
een diepgaand onderzoek uit te voeren naar de keten van e-commerce buiten de EU.

Wij raden de Commissie aan om een onderzoek uit te voeren met een tweeledig doel.
Ten eerste om meer inzicht te krijgen in de volledige keten van e-commerce van buiten
de EU. Ten tweede om op basis van deze inzichten meer concrete handelingsperspectieven
te krijgen waarmee de belangen van onze burgers en bedrijven geborgd kunnen worden.

Vraag 8

Hoe wilt u het Nederlandse bedrijfsleven beschermen tegen oneerlijke concurrentie
van bedrijven als Temu, Shein en AliExpress?

Antwoord 8

In de beantwoording van Kamervragen op 30 januari jl. heb ik aangegeven wat mijn inzet
is rondom het beschermen van het Nederlands bedrijfsleven tegen oneerlijke concurrentie.
Omdat e-commerce zich niet beperkt tot nationale grenzen, is een gecoördineerde aanpak
noodzakelijk. Daarom is de mededeling van de Europese Commissie een noodzakelijke
stap. De focus ligt hierbij op het versterken van het Europees toezicht, het verbeteren
van effectieve handhaving, het vergroten van consumentenbewustzijn en het bevorderen
van internationale samenwerking. Voor een gedetailleerd overzicht van de Europese
acties en mijn appreciatie verwijs ik graag naar het BNC-fiche.

Naast deze bredere strategie zijn er recent al concrete stappen gezet om het Europees
bedrijfsleven beter te beschermen tegen oneerlijke concurrentie. Een bouwsteen hierin
is de aanscherping van de Europese productregels5 (General Product Safety Regulation) en de markttoezichtverordening die productveiligheidseisen
stelt voor specifieke (geharmoniseerde) productgroepen6. Deze regels beleggen verantwoordelijkheid bij marktdeelnemers om veilige producten
op de markt aan te bieden die voldoen aan EU-normen. Markttoezichthouders, zoals de
Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA), spelen een belangrijke rol bij de
handhaving van deze regels. Ze werken samen via EU-databases om non-conforme producten
te identificeren en van de markt te weren.

Een andere belangrijke pijler in de aanpak van oneerlijke concurrentie is de Digital
Services Act (DSA). Deze wet verplicht grote online platforms om misleiding en illegale
praktijken tegen te gaan. Om de naleving van Europese productregels te versterken,
legt de DSA online marktplaatsen extra verplichtingen op. Zij moeten meer informatie
inwinnen over de handelaren die via hun platform producten verkopen. Dit helpt bij
het identificeren van malafide handelaren en het tegengaan van oneerlijke concurrentie.

Naast de DSA speelt ook de Europese Anti-dwangarbeidverordening een rol in het tegengaan
van oneerlijke concurrentie. Deze verordening, die op 13 december 2024 in werking
is getreden, verbiedt bedrijven om producten die met dwangarbeid zijn vervaardigd
op de EU-markt te brengen of daarvandaan uit te voeren. Dit verbod geldt voor alle
producten, bedrijven en economische sectoren, inclusief producten die via e-commerce
worden verkocht. Door het verdienmodel van bedrijven die gebruik maken van dwangarbeid
weg te nemen, draagt deze verordening bij aan een eerlijker speelveld. De verplichtingen
voor bedrijven treden vanaf 14 december 2027 in werking.

Tot slot zijn er ook nog de Verordening Buitenlandse Subsidies (FSR) en de Digital
Markets Act (DMA). De FSR, die in 2023 in werking is getreden, is bedoeld om de Europese
interne markt te beschermen tegen oneerlijke concurrentie veroorzaakt door subsidies
van overheden buiten de EU aan bedrijven die actief zijn binnen de EU. De DMA, ingevoerd
in 2022, richt zich op het reguleren van grote online platforms («poortwachters»)
om eerlijke concurrentie in de digitale markt te waarborgen, onder meer door het beperken
van monopolyposities, het creëren van gelijke kansen voor alle marktdeelnemers, en
het vergroten van transparantie en keuzevrijheid voor consumenten.

Deze gecombineerde maatregelen dragen bij aan een eerlijker speelveld voor Nederlandse
bedrijven en beschermen hen tegen oneerlijke concurrentie van buitenlandse platforms.
Hoewel de DSA nog relatief nieuw is, verwachten we dat deze instrumenten op termijn
zowel onze consumenten als producenten kunnen beschermen tegen onveilige producten
en oneerlijke concurrentie. Daarnaast zal ik me in Brussel blijven inzetten voor de
verdere ontwikkeling en verbetering van bestaande productveiligheidswetgeving, zoals
de markttoezichtverordening.

Vraag 9

Welke stappen worden op Europees niveau gezet om onwenselijke import van goedkope
Chinese spullen van slechte kwaliteit in te perken?

Antwoord 9

Gezien de grensoverschrijdende aard van deze problematiek is een gecoördineerde Europese
aanpak belangrijk. De recente mededeling van de Europese Commissie van 5 februari
2025 is dan ook een noodzakelijke stap. Deze mededeling omvat een breed actieplan
om de uitdagingen rondom e-commerce van buiten de EU aan te pakken. De focus ligt
hierbij op:

– De hervormingen van de Douane-unie

– Het versterken van het Europees toezicht, o.a. door gecoördineerde toezichtsacties
van de Commissie

– Effectievere handhaving van onder andere de Digital Services Act en General Product
Safety Regulation

– Het stellen van duurzaamheidscriteria aan producten die op de Europese markt komen

– Het vergroten van consumentenbewustzijn

– Het bevorderen van internationale samenwerking.

Voor een gedetailleerd overzicht van alle maatregelen van de Commissie en de kabinetsappreciatie
verwijs ik graag naar het BNC-fiche.7

Vraag 10

Bent u bereid met de toezichthouders in gesprek te gaan om te bezien tegen welke problemen
zij aanlopen en hoe dit kan worden aangepakt?

Antwoord 10

Ik heb in februari 2025 een rondetafelgesprek gevoerd met onder andere de markttoezichthouders
en de Douane naar aanleiding van het signaal. Hun inzichten heb ik meegenomen bij
het vormgeven van onze bijdrage op Europees niveau. Daarnaast hebben mijn ambtenaren
regelmatig overleg met de verschillende markttoezichthouders en de Douane om op de
hoogte te blijven van de knelpunten en mogelijke oplossingen.

Vraag 11

Bent u daarnaast bereid te stimuleren dat consumenten zoveel mogelijk hun producten
aanschaffen bij een Nederlandse aanbieder, bijvoorbeeld via een publieke oproep of
publiekscampagnes?

Antwoord 11

In de beantwoording van de Kamervragen van 30 januari 2025 ben ik ingegaan op recente
campagnes die gevoerd zijn om bewustwording bij Nederlandse consumenten te vergroten.
Het is belangrijk dat consumenten erop kunnen vertrouwen dat de producten die zij
aanschaffen veilig zijn, ongeacht waar ze deze kopen. Ik zet mij daarom in om, via
de GPSR, de DSA, de markttoezichtverordening en de aangenomen Ecodesign Verordening,
producten intrinsiek veiliger en duurzamer te maken.

Daarnaast is het ook belangrijk dat consumenten de juiste keuzes maken. Om deze reden
hebben meerdere publieke organisaties in 2024 verschillende bewustwordingscampagnes
gelanceerd. Deze campagnes waren specifiek gericht op het vergroten van het bewustzijn
onder consumenten over de risico's van online aankopen buiten de EU. Te weten:

– «Productenmeldwijzer»: Een onlinecampagne van het Ministerie van Economische Zaken
om bekendheid te genereren voor de Productenmeldwijzer en consumenten bewuster te
maken van de gevaren van online aankopen van buiten de EU.

– «Weet wat je online koopt»: Een campagne opgezet door markttoezichthouders en de Douane,
gericht op de risico's van online aankopen van producten buiten de EU.

– «Check de regels»: Een campagne van de Douane die consumenten informeert over de regels
over online bestellen buiten de EU.

– «Eerst checken, dan bestellen»: Een campagne van de Autoriteit Consument & Markt (ACM)
die waarschuwt voor onbetrouwbare webshops. Deze campagne was specifiek gericht op
18- tot 30-jarigen, aangezien deze groep een groot deel van de online consumentenmarkt
vormt.

Voor 2025 zal ik inspanningen blijven verrichten om de Productenmeldwijzer onder de
aandacht te brengen van consumenten.