Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Rooderkerk over “de schimmige telefonische verkoop van thuisbatterijen”

Antwoord van Minister Hermans (Klimaat en Groene Groei) (ontvangen 27 januari 2025).
Zie ook Aanhangsel Handelingen, vergaderjaar 2024–2025, nr. 704.

Vraag 1

Herkent u het beeld dat er sprake is van schimmige telefonische verkoop van thuisbatterijen?1

Antwoord 1

Het kabinet heeft kennisgenomen van het artikel waarin wordt gesproken over schimmige
telefonische verkoop van thuisbatterijen. Wanneer er consumentenwetgeving geschonden
wordt, is het aan de ACM om hier onderzoek naar te doen en hierop te handhaven. De
ACM doet geen uitspraken over eventuele onderzoeken die zij heeft lopen.

Vraag 2

Heeft u andere signalen ontvangen die wijzen op schimmige praktijken in de markt voor
thuisbatterijen?

Antwoord 2

Nee, het kabinet heeft geen andere signalen ontvangen. Wel ziet het kabinet een discussie
over gehanteerde terugverdientijden door batterijaanbieders. Thuisbatterijen worden
nu via commerciële partijen met name ingezet voor handel op de elektriciteitsmarkten,
omdat dit het hoogste rendement oplevert. Aanbieders van thuisbatterijen adverteren
met terugverdientijden van 4 tot 5 jaar. Veel aanbieders trekken in hun aannames de
huidige inkomsten van handel op elektriciteitsmarkten door naar de komende jaren.
De elektriciteitsmarkten zijn echter volop in ontwikkeling, en toekomstige inkomsten
en de terugverdientijd zijn onzeker. De kans bestaat dat, naarmate er meer (grootschalige)
batterijen en andere flexibiliteitsopties worden ingezet voor handel op elektriciteitsmarkten,
de prijzen op o.a. de onbalansmarkt minder sterk fluctueren, waardoor het rendement
op een thuisbatterij afneemt. De ACM heeft in dit licht op 16 december jl. een bericht
gepubliceerd waarin ze consumenten waarschuwt voor onduidelijke reclames over thuisbatterijen.
Dit omvat onduidelijkheden over de terugverdientijd en koopvoorwaarden die beloofd
worden bij telefonische verkoop of verkoop via (sociale) media.

Vraag 3

Hoeveel bedrijven zijn er momenteel actief op de markt voor thuisbatterijen?

Antwoord 3

Branchevereniging Energy Storage Nederland (ESNL) geeft aan dat er 27 partijen bij
hen zijn aangesloten die gemarkeerd zijn als thuisbatterijpartij. Dit omvat ook producenten
en installateurs. Verscheidene aanbieders produceren de batterijen niet zelf, maar
kopen deze vaak in bij een Chinese leverancier en voorzien ze van hun eigen software.
Hieronder vallen ook kleine onbekende merken met een zeer beperkt volume. Vermoedelijk
zijn de meeste van dergelijke aanbieders niet lid van de genoemde branchevereniging.
ESNL schat in dat er tenminste tientallen bedrijven actief zijn op de markt voor thuisbatterijen.

Vraag 4

Wat doet de Autoriteit Consument en Markt (ACM) momenteel met betrekking tot de markt
voor thuisbatterijen? Is er bijvoorbeeld, na de ervaringen in de zonnepanelenmarkt
waarin veel cowboys actief waren, een verhoogd toezicht?

Antwoord 4

De ACM houdt toezicht op deze markt op basis van onder meer het algemene consumentenrecht,
net als op andere terreinen. Bij telemarketing baseert de ACM haar toezicht ook op
de Telecommunicatiewet. De ACM maakt op basis van haar prioriteringsbeleid zelf de
keuze of ze een onderzoek start, dit baseert zij mede op de meldingen die ze binnenkrijgt
over problemen in de markt.

De ACM heeft op 16 december jl. gewaarschuwd voor onduidelijke reclames voor thuisbatterijen.
De ACM raadt af om zomaar via een ongevraagd verkooptelefoontje of advertentie via
(sociale) media een thuisbatterij aan te schaffen.

Vraag 5

Heeft de ACM meer instrumenten nodig om schimmige verkoop in de markt voor thuisbatterijen
te voorkomen?

Antwoord 5

De ACM heeft verschillende instrumenten om te kunnen handhaven. De ACM kan ingrijpen
op basis van het algemene consumentenrecht, bijvoorbeeld in het geval dat de verkoper
niet alle of misleidende informatie geeft. In dat geval kan de ACM bijvoorbeeld een
boete of een last onder dwangsom opleggen. Bij telemarketing kan de ACM ook optreden
op basis van de Telecommunicatiewet als verkopers geen geldige toestemming van de
consument hebben om te mogen bellen. Zie ook het antwoord op vraag 9. De huidige instrumenten
lijken op dit moment voldoende om te handhaven.

Vraag 6

Is het toegestaan om een gekoppeld contract voor een lease-thuisbatterij en voor energie
te verkopen?

Antwoord 6

Consumenten krijgen energie geleverd door een vergunninghoudende energieleverancier
op basis van een leveringsovereenkomst. De inhoud van deze leveringsovereenkomst moet
voldoen aan diverse voorwaarden. Het is toegestaan om energie op basis van een leveringsovereenkomst
te leveren en daaraan een contract voor een lease-thuisbatterij te koppelen. Wel moet
daarbij altijd duidelijk zijn met wie de consument het contract afsluit. Bovendien
heeft de consument het recht om de leveringsovereenkomst voor energie voortijdig op
te zeggen, maar moet daar mogelijk wel een opzegvergoeding voor betalen (als het om
een leveringsovereenkomst met vaste tarieven voor bepaalde tijd gaat).

Vraag 7

Is het toegestaan om een thuisbatterij te verkopen die niet meer werkt zonder dat
daar een ander contract aan gekoppeld is, zoals een energiecontract?

Antwoord 7

Een consument is vrij een leveringsovereenkomst te sluiten met een energieleverancier
van zijn keuze. Hij mag dus niet gedwongen worden te kiezen voor een specifieke leverancier
en moet ook te allen tijde een gesloten leveringscontract kunnen opzeggen. Op de leveringsovereenkomst
zijn voorts de artikelen 236 en 237 van Boek 6 van het Burgerlijk Wetboek (BW) van
toepassing, wat betekent dat de overeenkomst kan worden vernietigd bij een vermoeden
van een onredelijk bezwarend beding. Dit houdt in een vermoeden dat de overeenkomst
onredelijk benadelend is voor de tegenpartij, in dit geval de consument.

Vraag 8

Is het toegestaan om leasecontracten van 15 jaar te verkopen?

Antwoord 8

Er geldt geen wettelijke maximale looptijd voor leaseovereenkomsten. Op een huur-
of leaseovereenkomst zijn de algemene regels van het overeenkomstenrecht van toepassing.
Daarnaast gelden voor de huurovereenkomst ook de bepalingen uit Titel 4 van Boek 7
van het Burgerlijk Wetboek (BW). Verder kan ook de Wet op het financieel toezicht
(Wft) van toepassing zijn. Huur en private lease van roerende zaken zijn in beginsel
uitgezonderd van de Wft (artikel 1:20, eerste lid, onder c, Wft). Financial lease
(huurkoop) waarbij de consument aan het eind van de looptijd van het contract eigenaar
wordt, valt wel onder de reikwijdte van de Wft. Na implementatie van de herziene richtlijn
consumentenkrediet (2023/2225), welke regels na november 2026 van toepassing zullen
zijn, zullen huur- of leaseovereenkomsten met een optie tot koop niet langer zijn
uitgezonderd van de Wft.

Voor het aanbieden van krediet aan consumenten is een vergunning van de AFM vereist.
In beginsel gelden ook de regels van consumentenkrediet in de Wft en de regels voor
consumentenkredietovereenkomsten in boek 7, Titel 2a, BW. Zo dient de financiële positie
van de consument in kaart te worden gebracht om te beoordelen of de consument aan
zijn betalingsverplichtingen kan voldoen. Verder dient de kredietverstrekker aan de
consument informatie te geven over het krediet, bijvoorbeeld over het soort krediet,
het bedrag, de looptijd en de voorwaarden. In het BW is onder meer opgenomen wat een
consumentenkredietovereenkomst inhoudt en welke rechten en plichten een consument
heeft.

Daarnaast kunnen er volgens de AFM aanwijzingen zijn dat een overeenkomst waarin geen
verplichting tot koop staat opgenomen, wel kwalificeert als huurkoop. In dat geval
gelden tevens de bepalingen uit boek 7a, titel 5 A, afdeling 2, BW. Toezichthouder
AFM kan handhavend optreden bij overtreding van de regels inzake consumentenkrediet.
De ACM kan bij overtreding van het algemene consumentenrecht ingrijpen, bijvoorbeeld
door boetes op te leggen.

Of handhaving aan de orde is, is aan de toezichthoudende instanties.

Vraag 9

Zal met het ingaan van de Energiewet de telefonische verkoop van thuisbatterijen aan
banden worden gelegd? Zo nee, hoe kunt u dit regelen?

Antwoord 9

Telefonische verkoop is momenteel alleen toegestaan als een consument hier vooraf
toestemming voor heeft gegeven, tenzij er sprake is van een klantrelatie. Na de wijziging
van de Telecommunicatiewet zullen bestaande en voormalige klanten niet meer zonder
voorafgaande toestemming ongevraagd telefonisch mogen worden benaderd met een commercieel
doeleinde. Dit geldt ook voor de verkoop van thuisbatterijen. De ACM houdt toezicht
op de nieuwe regels en kan handhaven als dat nodig is.

Vraag 10

Kunt u toezeggen om partijen als de Consumentenbond, Woonbond en Vereniging Eigen
Huis te betrekken wanneer u stappen onderneemt in de markt voor thuisbatterijen?

Antwoord 10

Er wordt momenteel samen met de sector gekeken naar een goede inpassing van thuisbatterijen.
Het kabinet zal bij de uitwerking het noodzakelijke overleg voeren met belanghebbende
partijen, waaronder bovengenoemde partijen.