Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Ergin over het verbod op bidden tijdens pauzes bij Zadkine

Antwoord van Minister Bruins (Onderwijs, Cultuur en Wetenschap), mede namens de Staatssecretaris
van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (ontvangen 13 januari 2025). Zie ook Aanhangsel
Handelingen, vergaderjaar 2024–2025, nr. 914.

Vraag 1

Bent u bekend met het bericht over onrust onder het personeel van onderwijsinstelling
Zadkine naar aanleiding van het verbod op bidden tijdens pauzes?1

Antwoord 1

Ja.

Vraag 2

Hoe beoordeelt u het feit dat vanuit het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid
wordt gesteld dat een verbod op bidden in strijd is met de Algemene wet gelijke behandeling,
terwijl Zadkine aanvankelijk toch een dergelijk verbod probeerde te handhaven?

Antwoord 2

Uiteraard dient in Nederland de Algemene wet gelijke behandeling te worden nageleefd,
dus ook bij Zadkine. Zie voor het vervolg het antwoord op vraag 3.

Vraag 3

Deelt u het standpunt dat het bestuur van Zadkine onvoldoende kennis had van de wetgeving
rond religieuze vrijheid op de werkvloer? Zo nee, hoe verklaart u dat dit beleid werd
ingevoerd ondanks de bestaande wetgeving?

Antwoord 3

Het bestuur van Zadkine geeft aan dat de formulering van de betreffende e-mail ongelukkig
gekozen is en aanleiding geeft tot misverstanden. Om die reden is de e-mail ook ingetrokken
en heeft het bestuur van Zadkine spijt betuigd, aangezien het niet hun bedoeling is
geweest om groepen of overtuigingen uit te sluiten.

Vraag 4

Bent u bereid het bestuur van Zadkine te wijzen op de wettelijke verplichtingen en
mogelijke negatieve gevolgen van een dergelijk beleid voor inclusiviteit op de werkvloer?

Antwoord 4

Zie het antwoord op vraag 3: hier is geen reden meer voor.

Vraag 5

Klopt het dat werknemers in Nederland zelf mogen bepalen hoe zij hun pauze invullen,
inclusief religieuze handelingen zoals bidden, zolang dit de werkvloer niet verstoort?
Hoe wordt dit recht in de praktijk gewaarborgd?

Antwoord 5

Dat klopt. De Arbeidstijdenwet (Atw) regelt het recht van de werknemer op een pauze
als onderbreking van de arbeid tijdens de dienst, waarin de werknemer geen enkele
verplicht heeft ten aanzien van de bedwongen arbeid. Pauzes vallen niet onder arbeidstijd
en zijn vrij in te vullen. De Algemene wet gelijke behandeling schrijft daarnaast
voor dat een werkgever zijn of haar werknemers in beginsel geen onderscheid mag maken
naar godsdienst. Een werknemer die zich gediscrimineerd voelt, kan een klacht over
ongelijke behandeling indienen bij het College voor de Rechten van de Mens

Vraag 6

Hoe beoordeelt u het ontbreken van stilteruimtes bij Zadkine, ondanks eerdere verzoeken
van studenten en medewerkers? Vindt u dat het faciliteren van dergelijke ruimtes zou
moeten worden opgenomen in richtlijnen voor inclusieve onderwijsinstellingen?

Antwoord 6

Het inrichten van stilteruimtes voor studenten is geen verplichting. Het is aan de
onderwijsinstelling zelf hoe hiermee om te gaan.

Zadkine gaat in gesprek met de studentenraad, de ondernemingsraad en vakbonden over
eventuele stilteruimtes en richtlijnen voor bidden tijdens eigen tijd, zoals pauzes.
De onderwijsinstelling past tevens haar studentenstatuut aan, waarin voorheen opgenomen
stond dat de instelling ieders geloof respecteert, maar geen ruimtes faciliteert voor
bidden of andere vormen van actieve geloofsbelijdenis. Ik beoordeel het positief dat
Zadkine deze stappen zet.

Vraag 7

Hoe beoordeelt u het huidige beleid van Zadkine, waarin religieuze uitingen niet expliciet
worden verboden maar ook niet actief worden gefaciliteerd, in het kader van het bevorderen
van een inclusieve werkomgeving?

Antwoord 7

Het is belangrijk om te werken aan een inclusieve werkomgeving. Ik heb begrepen dat
het bestuur van Zadkine zich hier ook actief voor inspant. Zo heeft Zadkine aangegeven
hun studentenstatuut aan te passen en worden er gesprekken gevoerd over de mogelijke
inrichting van stilteruimtes.

Vraag 8

Wat gaat u doen om ervoor te zorgen dat onderwijsinstellingen zoals Zadkine hun diversiteits-
en inclusiebeleid beter afstemmen op de wetgeving én op de behoeften van medewerkers
en studenten?

Antwoord 8

Het is aan onderwijsinstellingen zelf om, binnen de kaders van de wet, vorm te geven
aan een inclusieve werkomgeving. Ik zie op dit moment geen aanleiding om aanvullende
maatregelen te treffen.

Vraag 9

Bent u van mening dat onderwijsinstellingen die met publieke middelen bekostigd worden
ruimte zouden moeten bieden aan iedereen en geen beleid van uitsluiting op basis van
religie mogen toepassen?

Antwoord 9

De Algemene wet gelijke behandeling verbiedt de discriminatie op grond van religie.
Het is aan de onderwijsinstellingen zelf op welke manier zij invulling geven aan een
inclusieve werkomgeving, zolang dit binnen het juridisch kader van de Algemene wet
gelijke behandeling past.