Mededeling (uitstel antwoord) : Overdragen beantwoording vragen van de leden Six Dijkstra en Mutluer over het onderzoeksrapport Beveiligingsproces van staatsgeheime vertrouwelijke informatie bij NCTV en politie van de Audit Dienst Rijk, alsmede de kabinetsreactie daarop

Mededeling van Minister-President Schoof (Algemene Zaken) (ontvangen 13 januari 2025).

Vraag 1

Bent u de mening toegedaan dat de constatering uit uw kabinetsreactie dat de Nationaal
Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV) en de politie «hun rollen onder
bijzondere omstandigheden [vervullen] waarbij alertheid en veiligheidsbewustzijn hoog
in het vaandel staan»1, strookt met de bevindingen van de Audit Dienst Rijk (ADR) in zijn rapport Beveiligingsproces
van staatsgeheime vertrouwelijke informatie bij NCTV en politie2? Zo ja, kunt u dit onderbouwen aan de hand van het ADR-rapport?

Vraag 2

Wat maakte dat, zoals de ADR stelt, rapportages over het toezicht op beveiligingsmaatregelen
binnen de NCTV geen impact hadden en niet door het managementteam (MT) van de NCTV
werden gelezen? Wat maakte dat het MT geen baseline van beveiligingsmaatregelen liet
inrichten, niet aanstuurde op compartimentering en het need-to-know-principe en geen controles op de beveiligingsmaatregelen liet uitvoeren? Wat zegt
dit over het belang dat het management van de NCTV hecht aan beveiliging? Hoe kon
deze werkcultuur ontstaan?

Vraag 3

Was het bij het MT van de NCTV bekend dat, naar uw kabinetsreactie, de NCTV voor het
vervullen van haar rol in de bescherming van onze (nationale) veiligheid bijzondere
informatie verwerkt en daarmee een interessant doelwit voor statelijke en niet-statelijke
actoren is? Zo ja, wat maakte dat uit het rapport van de ADR is op te maken dat binnen
het MT een volledig gebrek aan aandacht leek te zijn voor de beveiliging van die bijzondere
informatie? Kunnen we hieruit opmaken dit dat de bescherming van onze (nationale)
veiligheid van ondergeschikt belang was voor het MT van de NCTV? Zo nee, waar blijkt
dat dan uit?

Vraag 4

Wat doet het met de geloofwaardigheid van dreigingsbeelden mede opgesteld door de
NCTV, zoals het Dreigingsbeeld Statelijke Actoren 2 uit 2022, als de NCTV blijkens
de bevindingen van de ADR niet handelde naar de door zichzelf hoog ingeschatte dreiging
vanuit statelijke actoren en niet de benodigde basismaatregelen trof om zich tegen
de inlichtingenactiviteiten daarvanuit te weren?

Vraag 5

Kunt u alle documenten aan de Kamer verstrekken over de beveiligingssituatie van de
NCTV die in de afgelopen tien jaar bij de NCTV, de directeur-generaal van de Algemene
Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (AIVD), de secretaris-Generaal van het Ministerie
van Justitie en Veiligheid (JenV) of de Minister van JenV zijn aangeleverd?

Vraag 6

Zijn er meer rapporten door de ADR over de NCTV geschreven in de afgelopen tien jaar?
Zo ja, kunt u die aan de Kamer verstrekken?

Vraag 7

Welke acties gaat u ondernemen om het toezicht op de NCTV op de lange termijn te verbeteren?

Vraag 8

Zijn er NCTV-medewerkers geweest die op basis van vertrouwen extra ruimte kregen om
zich niet aan alle geldende beveiligingsmaatregelen te houden, zoals dat ze vanuit
huis met staatsgeheimen mochten werken? Zo ja, welke afspraken zijn hierover gemaakt?
Op welk niveau is daar toestemming voor gegeven?

Vraag 9

Zijn er situaties bij de NCTV geweest waarbij toegestaan of gedoogd werd dat medewerkers
tegen de beveiligingsregels in vertrouwelijke of staatsgeheime informatie van de NCTV
op gegevensdragers verzamelden en mee naar huis namen?

Vraag 10

Zijn er situaties bij de NCTV geweest waarbij toegestaan of gedoogd werd dat medewerkers
tegen de beveiligingsregels in een eigen schaduwadministratie bijhielden van Nederlandse
personen of organisaties?

Vraag 11

Hoe beoordeelt u de uitspraak van de NCTV in 2021 dat hij zich niet herkende in het
«geschetste beeld van een medewerker die een eigen harde schijf mee zou nemen» en
dat het «medewerkers niet toegestaan [is] privéapparaten aan te sluiten op werkcomputers»3? Had de NCTV op dat moment inderdaad geen zicht op het gebruik van eigen gegevensdragers
of apparatuur door medewerkers binnen de organisatie? Is er nog nadere informatie
in deze context waarover de Kamer geïnformeerd moet worden?

Vraag 12

Hoe kijkt u aan tegen het handelen van de BVA van het Ministerie van JenV tot aan
het moment dat het lek bekend werd? Hoe kon het dat de BVA in de nota uit 2022 geen
opmerking maakte over de gedateerde basis van de beveiligingsmaatregelen van de NCTV,
noch over het ontbreken van Stg-accreditatie? Hoe kon het daarnaast dat de BVA geen
maatregelen trof wanneer NCTV-analisten geen rechtsgeldige VGB hadden? Kwam dit enkel
door het gebrek van een (voldoende) eigenstandige informatiepositie van de BVA, of
zijn er ook situaties geweest waarin de BVA niet of onvoldoende geacteerd heeft wanneer
daar wel aanleiding toe was? Zo ja, wat vindt u daarvan?

Vraag 13

Hoe wordt de Beveiligingsautoriteit (BVA) van J&V aangestuurd en aan wie legt deze
verantwoording af? In welke mate is de BVA in staat om onafhankelijk te handelen?
Welke mogelijkheden had en heeft de BVA om in geval van misstanden te escaleren?

Vraag 14

Hoe kan met het oog op de in het ADR-rapport genoemde misstanden in de toekomst worden
gegarandeerd dat de BVA van JenV als derdelijns toezichthouder tijdig op de hoogte
is van beveiligingsfouten en deze mitigeert?

Vraag 15

Is het functioneren van het BVA-stelsel conform artikel 11 van het Besluit BVA-stelsel
Rijksdienst 2021 drie jaar na inwerkingtreding (oftewel 1 januari 2024) geëvalueerd4? Zo ja, wilt u de resultaten aan de Kamer doen toekomen? Zo nee, wilt u het stelsel
op korte termijn alsnog laten evalueren, de controle op de verwerking van staatsgeheim
gerubriceerde informatie hiervoor expliciet als aandachtspunt meegeven en de Kamer
over de resultaten informeren?

Vraag 16

In welke mate hebben klokkenluiders binnen de NCTV en het CTER-cluster van de politie
voldoende mogelijkheden om misstanden binnen de eigen organisatie op het gebied van
insider threat en het ontbreken van beveiligingsmaatregelen aan te kaarten, en genieten zij genoeg
bescherming?

Vraag 17

Is de klokkenluidersregeling in het domein van staatsgeheim gerubriceerde informatie
voldoende ingericht? Welke mogelijkheden zijn er op dit gebied voor klokkenluiders?

Vraag 18

Van hoeveel gegevensdragers met daarop staatsgeheim gerubriceerde informatie is op
dit moment nog onbekend waar deze zich bevinden? Hoe schat u de impact hiervan in
op onze nationale veiligheid?

Vraag 19

Van hoeveel Nederlandse burgers (exact of naar schatting) is via dit lek persoonlijke
informatie bij de Marokkaanse inlichtingen- en/of veiligheidsdienst terecht gekomen?

Vraag 20

Welke overige informatie is bij de Marokkaanse inlichtingen- en/of veiligheidsdienst
terecht gekomen?

Vraag 21

Wat betekent dit lek voor de persoonlijke situatie en veiligheid van de Nederlandse
burgers in kwestie? Hoe beoordeelt u de rechtspositie van deze burgers? Hoe schat
u het risico in dat hun informatie door de Marokkaanse diensten als chantagemateriaal
gebruikt kan worden? Kunt u dit onderbouwen?

Vraag 22

Van hoeveel van deze burgers waren de gegevens zonder geldend wettelijk kader door
de NCTV verworven?

Vraag 23

Hoe gaat u ervoor zorgen dat al deze burgers conform de Algemene Verordening Gegevensbescherming
(AVG) geïnformeerd worden over het feit dat hun gegevens betrokken zijn bij een datalek?
Verwacht u dat burgers voor dit feit gecompenseerd moeten worden?

Vraag 24

Heeft u hierover contact gehad met de Autoriteit Persoonsgegevens? Zo ja, wat is uit
de gesprekken gekomen? Zo nee, bent u bereid dit alsnog te doen en de Kamer over de
uitkomst te informeren?

Vraag 25

Zijn het Voorschrift Informatiebeveiliging Rijksdienst Bijzondere Informatie (VIRBI
2013) en de Rubriceringsregeling Politie 2015 ooit geëvalueerd? Zo ja, wilt u de resultaten
aan de Kamer doen toekomen? Zo nee, acht u in het kader van de door de ADR onderzochte
lekken van toegevoegde waarde om dit wel te doen?

Vraag 26

Kunt u een overzicht geven van waar binnen de overheid sinds de invoering van het
VIRBI 2013 onderzoek is gedaan door instanties als de ADR, de Algemene Rekenkamer
(ARK) of de National Security Authority (NSA)5 naar de verwerking van nationaal gerubriceerde informatie of internationaal gerubriceerde
informatie (zoals informatie met een rubricering van partnerlanden of EU-, NAVO- of
ESA-gerubriceerde informatie)?

Vraag 27

Kunt u een overzicht geven van de sinds de invoering van het VIRBI 2013 geconstateerde
onvolkomenheden op het gebied van de verwerking van nationaal of internationaal gerubriceerde
informatie, zoals de door de ARK geconstateerde onvolkomenheden in systemen van het
Ministerie van Buitenlandse Zaken6?

Vraag 28

Hoe frequent worden de overheidssystemen voor de verwerking van nationaal of internationaal
gerubriceerde informatie gecontroleerd door instanties als de ADR, de ARK en de NSA?
Kunt u aangeven wanneer elk van de departementen die gerubriceerd materiaal verwerken
voor het laatst in het kader hiervan extern zijn onderzocht?

Vraag 29

Kunt u aangeven wat de vigerende wet- en regelgeving is van elk van de typen gerubriceerde
informatie die in Nederland verwerkt worden, zoals nationaal gerubriceerde informatie,
informatie met een rubricering van partnerlanden, en EU-, NAVO- en ESA-gerubriceerde
informatie?

Vraag 30

Kunt u voor elk van deze typen aangeven door wie en hoe hier a) toestemming/accreditatie
voor wordt verleend; en b) toezicht op wordt gehouden?

Vraag 31

Hoe wijken deze regimes van toestemming/accreditatie en toezicht af van hoe EU-partnerlanden
als Frankrijk en Duitsland deze hebben ingericht, zowel voor nationaal als internationaal
gerubriceerde informatie?

Vraag 32

Zijn deze regimes naar uw inzicht zowel in theorie als in praktijk passend gezien
o.a. door de NCTV opgestelde dreigingsbeelden? Zo ja, wat is uw onderbouwing daarvoor?
Zo nee, welke verbeteringen bent u van plan door te voeren?

Vraag 33

Wat is uw reactie op de aanbeveling in het rapport «Digitale Kroonjuwelen» van Twynstra
Gudde dat «centraal, nationaal toezicht noodzakelijk is om tot een adequaat en uniform
niveau van beschikbaarheid, vertrouwelijkheid en integriteit van de gegevens, documenten
en registraties van Nationaal Belang te komen», waarbij «het toezicht zou kunnen worden
ingericht vergelijkbaar met het toezicht op de beveiliging van gerubriceerde informatie
van de EU en de NAVO» en «ingezet [wordt] op een initiële accreditatie van de betreffende
beveiliging bij de overheidspartijen vóóraf, aangevuld door periodieke inspecties»7?

Vraag 34

Naast nationaal gerubriceerde informatie, welke typen internationaal gerubriceerde
informatie (zoals informatie met een rubricering van partnerlanden of EU-, NAVO- of
ESA-gerubriceerde informatie) verwerken de NCTV en de politie? Waren die allemaal
in scope voor het onderzoek van de ADR? Zo nee, waarom niet?

Vraag 35

Kunt u aangeven wat per type gerubriceerde informatie de onderliggende grondslag/toestemming/accreditatie
is op basis waarvan de NCTV en/of de politie deze verwerkt?

Vraag 36

Welk van deze typen gerubriceerde informatie zijn mogelijk gecompromitteerd in de
door de ADR onderzochte lekken?

Vraag 37

Wat is er tot het moment van onderzoek door de ADR vanuit het toezicht aan audits
en inspecties geweest? Welke maatregelen hebben de NCTV en de politie over de jaren
genomen op basis van die audits en inspecties?

Vraag 38

Wat is zowel in het heden als op de lange termijn de impact van de lekken op de slagkracht
en internationale reputatie van Nederlandse instanties als de I&V-diensten, bijvoorbeeld
doordat bronnen en partnerlanden terughoudender zijn geworden in samenwerking? Wat
voor maatregelen zijn er genomen om deze impact te minimaliseren?

Vraag 39

In hoeverre bent u bereid om een onafhankelijke commissie samen te stellen die het
proces van herstel en bewustwording bij de NCTV kan begeleiden?

Vraag 40

Wilt u deze vragen afzonderlijk en binnen drie weken beantwoorden?

Mededeling

Op 20 december 2024 zijn door de leden Six Dijkstra (Nieuw Sociaal Contract) en Mutluer
(GroenLinks-PvdA) Kamervragen gesteld over het onderzoeksrapport Beveiligingsproces
van staatsgeheime vertrouwelijke informatie bij NCTV en politie van de Audit Dienst
Rijk, alsmede de kabinetsreactie daarop (kenmerk: 2024Z21925).

Gelet op inhoud van de vragen heb ik de beantwoording van deze vragen overgedragen
aan de Minister van Justitie en Veiligheid.