Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Dijk over het bericht ‘Toekomst Spaarne Gasthuis Haarlem nog ongewis: "Grote zorg dat Noord verdwijnt"?’

Antwoord van Minister Agema (Volksgezondheid, Welzijn en Sport) (ontvangen 20 december
2024).

Vraag 1

Wat is uw reactie op het bericht «Toekomst Spaarne Gasthuis Haarlem nog ongewis: «Grote
zorg dat Noord verdwijnt»?1

Antwoord 1

Ik heb begrepen dat het Spaarne Gasthuis zich bezint op de inrichting van de zorg
in de toekomst. Ik kan mij voorstellen dat dit bij inwoners, patiënten, lokale besturen,
zorgverleners en ketenpartners leidt tot vragen en onzekerheden.

Het Spaarne Gasthuis heeft in Haarlem twee locaties. Op dit moment wordt op de locatie
Haarlem Noord zorg geboden in (een aantal) poliklinieken, zijn er diagnostische functies
en worden ingrepen in dagbehandeling gedaan. Daarnaast is op de locatie Haarlem Noord
een huisartsenpost gevestigd, die op bepaalde momenten ook diagnostiek levert, met
een korte lijn naar het ziekenhuis. Er is geen spoedeisende hulp (SEH), er rijden
geen ambulances naar Haarlem Noord en de locatie is ’s nachts dicht.

Het Spaarne Gasthuis heeft mij geïnformeerd dat zij in de toekomst de zorg zodanig
wil organiseren dat er dag en nacht tweedelijns zorg toegankelijk blijft voor alle
500.000 inwoners in de regio. Daarvoor is het volgens het ziekenhuis van belang om
samen met partners in de keten (zoals VVT, huisartsen) de instroom en uitstroom van
patiënten te verbeteren. Ik begrijp van het ziekenhuis dat het de intentie is om een
zorgfunctie op de locatie Haarlem Noord te behouden. Samen met de zorgpartners en
op basis van de behoeften van patiënten en bewoners onderzoekt het Spaarne Gasthuis
hoe het in de toekomst invulling geeft aan de locatie Haarlem Noord. De insteek van
het Spaarne Gasthuis is om alle locaties te blijven inzetten voor de toegankelijkheid
van zorg in de regio. Er sluiten volgens het ziekenhuis geen locaties.

Vraag 2 en 3

Zou u het wenselijk vinden als het ziekenhuis locaties zal gaan sluiten en/of uitkleden?
Kunt u uw antwoord toelichten?

Gaat u – net als u doet bij het uitkleden van het ziekenhuis in Heerlen – weer aan
de kant staan van het ziekenhuisbestuur en de zorgverzekeraars, in plaats van aan
de kant van patiënten en personeel? Zo nee, kunt u zich hierover publiekelijk uitspreken?

Antwoord 2 en 3

Ik sta niet aan de ene of de andere kant. Ik ga ervan uit dat het ziekenhuis toegankelijkheid
een belangrijk uitgangspunt vindt en meeweegt wat belanghebbenden hierover zeggen
in alle overleggen die worden gevoerd, voorafgaand aan de te maken keuzes.

Het kabinet zet zich in voor een gelijkwaardigere toegang tot zorg door de randvoorwaarden
voor het zorglandschap in Nederland te veranderen in een tijd dat personeelstekorten
fors oplopen. Dit doen we aan de hand van de maatregelen, zoals budgetbekostiging
van acute zorg en de inzet op meerjarige financiële afspraken tussen verzekeraars
en ziekenhuizen. Verder zet ik in op afspraken over hoe ziekenhuizen meer gaan samenwerken,
zodat ziekenhuizen

goede zorg kunnen leveren en operaties van meer eenvoudige aard worden gespreid. Dit
komt de toegankelijkheid voor patiënten ten goede. In het Integraal Zorgakkoord (IZA)
zijn hierover al afspraken gemaakt en deze beweging moet worden verstevigd. Het ziekenhuis
dichtbij wordt het uitgangspunt van onze ziekenhuiszorg. Ik werk in dat kader bijvoorbeeld
ook aan regelgeving, om ervoor te zorgen dat de beschikbaarheid van spoedeisende zorg
en acute verloskunde in iedere regio goed geregeld is. Vooruitlopend daarop wordt
een handreiking opgesteld. Met deze plannen geef ik ziekenhuizen dichtbij bestaansrecht.

Vraag 4

Heeft u contact gehad met het Spaarne Gasthuis? Zo nee, waarom niet en bent u van
plan dit wel te gaan doen? Zo ja, kunt u alle onderliggende stukken ter voorbereiding
of verslagen van dit contact naar de Tweede Kamer sturen?

Antwoord 4

Ja, in januari 2025 staat een overleg gepland tussen het ministerie en de raad van
bestuur van het Spaarne Gasthuis. Naar aanleiding van deze Kamervragen is er contact
opgenomen met het Spaarne Gasthuis. Er zijn geen onderliggende stukken uitgewisseld.

Vraag 5

Hoe ziet het «nauwe overleg met interne en externe betrokkenen» eruit dat het ziekenhuis
pretendeert te hebben? Kunt u ons hiervan een tijdlijn geven?

Antwoord 5

Het Spaarne Gasthuis geeft de volgende tijdlijnen aan:

• Regionaal IZA overleg en zorgverzekeraars: afgelopen jaar is in verschillende regionale
overleggen in IZA verband op reguliere basis gesproken over de opgave waar de partners
in het zorgdomein en het sociale domein voor staan. De zorgverzekeraars zijn onderdeel
van de regionale IZA overleggen en er is frequent contact in het kader van de contractafspraken.
Tijdlijn: doorlopend sinds 2023.

• Stakeholderoverleg: per januari 2025 start een overlegtafel waarin de wethouders van
de gemeenten, de bestuurders van het ziekenhuis en de bestuurders van zorgpartners
zoals de VVT instellingen, verloskundigen, de GGZ, de directeur publieke gezondheid
(de GGD en de ambulancedienst) en de veiligheidsregio aan tafel zitten. Tijdlijn:
vanaf januari 2025.

• Gemeenten: met de verschillende gemeenten is regelmatig contact via de wethouders
zorg, de burgemeesters, de gemeenteraden en daarnaast is er contact op ambtelijk niveau.
Tijdlijn: doorlopend sinds 2024.

• Intern/medewerkers: via de ondernemingsraad, het verpleegkundig stafconvent, de medisch
specialisten en het management. Tijdlijn: doorlopend.

• Patiënten en bewoners: met de cliëntenraad is maandelijks contact over het proces.
Met de cliëntenraad wordt ook gesproken over het organiseren van verdere patiëntparticipatie
in het proces. Tijdlijn: doorlopend sinds 2023.

• In 2024 hebben diverse medewerkerssessies plaats gevonden en in 2025 vindt dat doorlopend
plaats. Tijdlijn: doorlopend.

Vraag 6

Welke stap gaat u zetten als in 2025 blijkt dat het ziekenhuis locaties zal gaan sluiten
en/of uitkleden? Gaat u dit besluit accepteren of bent u bereid in te grijpen en de
bevoegdheid over dit ziekenhuis naar u toe te trekken?

Antwoord 6

Zoals ik ook in mijn antwoord op vraag 1 heb aangegeven, heeft het Spaarne Gasthuis
aangegeven dat de insteek is om alle locaties te blijven inzetten voor de toegankelijkheid
van zorg in de regio. Er sluiten volgens het ziekenhuis geen locaties. De landelijke
politiek heeft ook geen bevoegdheid om locaties open te houden en kan het ziekenhuis
niet dwingen bepaalde zorg op bepaalde locaties te leveren. Ik kan ook niet beoordelen
wat het beste is voor de toegankelijkheid en de kwaliteit van de zorg. Ik vertrouw
erop dat het ziekenhuis zijn maatschappelijke verantwoordelijkheid neemt en in het
belang van de patiënten, medewerkers en het behoud van de zorg, de juiste beslissingen
neemt. Daartoe overlegt het ziekenhuis met alle partijen.

Vraag 7

Op welke manier bent u van plan om de lokale politiek, maar ook patiënten en personeel
zeggenschap te gaan geven over hun ziekenhuis? Wanneer kunnen we deze plannen verwachten?

Antwoord 7

In het Uitvoeringsbesluit en de Uitvoeringsregeling Wkkgz (amvb acute zorg) is geregeld
hoe inwoners en lokaal bestuur betrokken moeten worden bij besluitvorming over het
aanbod van acute zorg. In de brief van 18 juni 2024 is uiteengezet wat er nog meer
is geregeld voor betrokkenheid van gemeenten, patiënten en personeel bij sluiting
van (delen van) ziekenhuizen.2 In het regeerprogramma staat dat het kabinet met een handreiking komt voor het overleg
in de regio over wijzigingen in het aanbod van acute zorg. Ik verwacht deze handreiking
in de zomer van 2025 gereed te hebben. Mede op basis daarvan zal ik het Uitvoeringsbesluit
en de Uitvoeringsregeling Wkkgz aanscherpen.

Vraag 8

Deelt u de mening dat «versnelde concentratie» helemaal niet zorgt voor de juiste
zorg op de juiste plek zoals het ziekenhuis stelt, maar dit juist haaks staat op elkaar
omdat veel mensen geen zorg dichtbij meer kunnen krijgen?

Antwoord 8

Ik vind het belangrijk dat veel mensen goede zorg dichtbij kunnen krijgen. Ik ga ervan
uit dat het ziekenhuis in haar onderzoeken naar mogelijke varianten de reistijd voor
verschillende groepen patiënten en medewerkers betrekt.

Vraag 9

Heeft u kennisgenomen van de unaniem aangenomen motie in de Haarlemse gemeenteraad
die pleit voor het volwaardig houden van het ziekenhuis in Haarlem? Vind u dat het
ziekenhuisbestuur deze motie zou moeten opvolgen?

Antwoord 9

Ja, ik heb kennisgenomen van de aangenomen motie en ik kan mij goed voorstellen dat
ook de lokale bestuur vragen heeft over de toekomst van het ziekenhuis. Het Spaarne
Gasthuis heeft mij geïnformeerd dat op 2 december jl. is gesproken met de gemeenteraad
van Haarlem over hun zorgen en dat antwoord is gegeven op vragen die leefden in de
gemeenteraad. Toegezegd is dat dit overleg

in de toekomst vervolg krijgt. Met de gemeenteraden van andere gemeenten in het verzorgingsgebied
zoals Velsen en Haarlemmermeer, staan vergelijkbare afspraken gepland in december
2024 en januari 2025.

Keuzes over de inrichting van het ziekenhuis, kan alleen het ziekenhuis maken. Bestuurders
en zorgprofessionals van het ziekenhuis moeten immers altijd de verantwoordelijkheid
kunnen dragen voor het leveren van veilige en goede zorg. Dat bij wijzigingen in het
aanbod of over nieuwbouw van ziekenhuizen goed en tijdig overleg plaatsvindt met ook
het lokaal bestuur vind ik daarbij zeer van belang.

Vraag 10 en 11

Deelt u de mening dat het sluiten van ziekenhuizen niet het probleem bij de bron aanpakken
is, als de aanleiding van het sluiten van ziekenhuis het tekort aan zorgpersoneel
is?

Welke extra stappen bent u – naast de al aangekondigde maatregelen uit het regeerprogramma –
van plan om te zetten om het personeelstekort aan te pakken zodat kan worden voorkomen
dat er meer ziekenhuizen gaan sluiten?

Antwoord 10 en 11

Ja, die mening deel ik. In het regeerprogramma heb ik daarom een breed pakket aan
maatregelen aangekondigd om het personeelstekort aan te pakken. Met het halveren van
de administratietijd, de juiste inzet van medewerkers en het vergroten van vakmanschap
en werkplezier zet ik in op de aanbodzijde van de arbeidsmarkt. Dit is een grote uitdaging
die niet op korte termijn gerealiseerd is. Het uitwerken van de eerder aangekondigde
maatregelen uit het regeerprogramma hebben mijn volle focus. Tegelijkertijd zie ik
ook dat we extra stappen zullen moeten zetten om de behoefte aan personeel («de vraagkant»)
te verminderen. Door vanuit andere domeinen ondersteuning te bieden kunnen we, wanneer
dat passend is voor de zorgvraag, het beroep op de zorg in de ziekenhuizen verkleinen.
Hiervoor is een goede samenwerking nodig tussen het sociaal en medische domein. Momenteel
ben ik in gesprek met de betrokken partijen in het veld om hier afspraken over maken
in het aanvullend Zorg- en Welzijnsakkoord. Ik verwacht uw Kamer begin 2025 over het
aanvullend Zorg- en Welzijnsakkoord te kunnen informeren.

Vraag 12

Deelt u de mening dat het huidige zorgsysteem niet functioneert omdat concurrentie
in plaats van samenwerking wordt beloond? Op welke manier gaat u hier iets aan doen?

Antwoord 12

Op verschillende manieren werk ik aan minder marktwerking in de zorg waar dat nodig
is. Zo werk ik bijvoorbeeld aan de budgetbekostiging van de acute ziekenhuiszorg.
Begin 2025 stuur ik u de uitgebreidere visie van dit kabinet op marktwerking in de
zorg.