Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van de leden Paternotte en Boswijk over het bericht dat scheepsbouwer Damen schepen opknapt die Russisch gas vervoeren

Antwoord van Minister Veldkamp (Buitenlandse Zaken), van Minister Hermans (Klimaat
en Groene Groei), van Minister Beljaarts (Economische Zaken) en van Minister Klever
(Buitenlandse Handel en Ontwikkelingshulp) (ontvangen 20 december 2024). Zie ook Aanhangsel
Handelingen, vergaderjaar 2024–2025, nr. 574.

Vraag 1

Bent u bekend met de berichtgeving over het onderhoud dat Damen zou plegen aan schepen
die specifiek ontworpen zijn voor de export van Russisch vloeibaar gas? Kunt u deze
berichtgeving bevestigen?1

Antwoord 1

Ja.

Vraag 2

Hoe beoordeelt u de betrokkenheid van Nederlandse scheepsbouwbedrijven bij het onderhoud
van de Russische LNG-vloot, in het licht van de huidige sanctiemaatregelen tegen Rusland?
Hoe beoordeelt u de legaliteit van het onderhouden en leveren van reserveonderdelen
aan schepen die voor de exploitatie van de Russische energiesector worden gebruikt?

Antwoord 2

De betrokkenheid van Nederlandse scheepsbouwbedrijven bij het onderhoud van LNG-schepen
wordt nauwgezet beoordeeld in de context van de huidige sancties. Door wie de LNG-schepen
worden gebruikt, is aan de reder die het schip verhuurt. De EU-sancties zijn opgezet
om economische steun aan de Russische energiesector, die een belangrijk onderdeel
van de Russische oorlogseconomie vormt, sterk te beperken.

Het kabinet kan niet ingaan op individuele gevallen, maar in zijn algemeenheid geldt
dat het leveren van onderdelen en/of uitvoeren van onderhoud (technische bijstand)
aan schepen van Russische personen en entiteiten of schepen die in Rusland gebruikt
worden verboden is, zowel direct als indirect. Er zijn zeer beperkte ontheffingsmogelijkheden,
bijvoorbeeld in het kader van maritieme veiligheid. Onderhoud aan schepen die niet
toebehoren aan Russische personen en entiteiten of gebruikt worden in Rusland is in
principe toegestaan, tenzij deze vaartuigen gebruikt worden om de door de EU ingestelde
sancties te omzeilen. Al met al hangt de mogelijkheid tot het verlenen van onderhoud
af van de feiten en omstandigheden van het geval. Indien er signalen zijn dat er sancties
worden overtreden, wordt er altijd onderzoek gedaan en waar nodig handhavend opgetreden.

Vraag 3

Deelt u de zorg dat de instandhouding van de Russische LNG-vloot, door Nederlandse
scheepsbouwers, bijdraagt aan de voortzetting van de Russische oorlogseconomie en
daarmee indirect de agressieoorlog in Oekraïne ondersteunt?

Antwoord 3

Het kabinet deelt de zorg over de voorzetting van de oorlogseconomie en heeft zich
de afgelopen jaren hard ingezet om de Russische oorlogsmachine tegen Oekraïne zoveel
mogelijk te belemmeren. Daarom spant het kabinet zich op Europees niveau in voor maatregelen
die het Russische verdienvermogen op mondiale LNG-markten ondermijnen, conform de
motie Klaver, Dassen & Paternotte waarin wordt opgeroepen om in Europees verband te
pleiten voor beperkende maatregelen wat betreft import uit Rusland in het nucleair
domein en van LNG (36 476, nr. 3). Op dit moment geldt onder andere een investeringsverbod in de Russische LNG-sector,
sancties tegen betrokken bedrijven en schepen, een verbod op overslag van Russisch
LNG naar landen buiten de EU en verbod op levering van verschillende scheepsonderdelen.
Waar huidige sanctiemaatregelen ontoereikend blijken spant het kabinet zich in deze
in het volgende sanctiepakket uit te breiden waarbij alle opties op tafel liggen.
Daarnaast wijst het kabinet bedrijven voortdurend op de risico’s van zakendoen met
Russische partijen.

Vraag 4

Welke concrete stappen worden er momenteel ondernomen om te waarborgen dat Nederlandse
bedrijven, actief in de maritieme sector, zich houden aan de sancties tegen Rusland
en niet bijdragen aan activiteiten die de Russische oorlogsmachine ondersteunen?

Antwoord 4

Bedrijven zijn in principe zelf verantwoordelijk om zich aan sanctiemaatregelen te
houden. Om dit te bevorderen kunnen bedrijven informatie over sancties krijgen via
bijvoorbeeld het sanctieloket of via door BZ georganiseerde exportcontroleseminars.
Daarnaast controleren handhavingsinstanties zoals de Douane op uitvoer en wordt er
analyse gedaan op exportgegevens om omzeilingspatronen in kaart te brengen. De resultaten
hiervan worden actief gedeeld met betrokken bedrijven en ook verwerkt in de risicogerichte
handhavingsaanpak. Verder is er toezicht op financiële instellingen om te waarborgen
dat hun systemen zijn ingericht op het tegengaan van betalingen die onder sancties
niet zijn toegestaan. We werken bovendien samen met internationale partners om eventuele
tekortkomingen in de sanctiehandhaving snel aan te pakken. Zoals aangegeven, indien
er signalen zijn dat Nederlandse bedrijven sancties overtreden wordt hier altijd onderzoek
naar gedaan en waar nodig handhavend opgetreden.

Vraag 5

Bent u het ermee eens dat er op geen enkele manier mag worden bijgedragen aan de Russische
handel in vloeibaar gas en dat het daarom zeer problematisch is dat Nederland en Europese
partners in toenemende mate vloeibaar gas uit Rusland importeren?

Antwoord 5

Nederland heeft zich de afgelopen jaren hard ingezet voor de afbouw van Russisch gas,
inclusief LNG. Tegelijkertijd is het zo dat er geen verbod is op de import van gas,
inclusief LNG, uit de Russische Federatie en dat er partijen zijn die zijn gebonden
aan contracten met partijen uit de Russische Federatie. Als gevolg daarvan hebben
zij afname- en/of betalingsverplichtingen die zij moeten nakomen. Het gecontracteerde
gas uit de Russische Federatie moet immers worden betaald, ook als het niet wordt
afgenomen. Indien zij het LNG niet zouden afnemen komt daar bij dat zij additioneel
elders gas moeten inkopen om hun leveringsverplichtingen na te komen. Ook dit heeft
financiële gevolgen.

Daarom zullen we in Europees verband langs een duidelijk gezamenlijk pad de import
van Russisch gas en LNG moeten afbouwen. De Europese Commissie is hier aan zet om
duidelijkheid te verschaffen zodat we de juiste effectieve maatregelen EU breed kunnen
toepassen (zie het antwoord op vraag 6). Het kabinet dringt hier voortdurend op aan.

Vraag 6

Kunt u een update geven over de voortgang van het voornemen van het kabinet om in
Europees verband in te zetten op de afbouw van de import van vloeibaar gas uit Rusland?

Antwoord 6

Voor deze update wordt verwezen naar de brief van de Minister van Klimaat en Groene
Groei van 25 oktober 2024 waarin verslag wordt gedaan van de Energieraad die op 15 oktober
2024 plaatsvond (Kamerstuk 21 501-33, nr. 1094). Tijdens deze Energieraad heeft Nederland lidstaten opgeroepen om dezelfde maatregelen
te treffen die in Nederland reeds zijn genomen om Russisch LNG te weren bij nieuwe
LNG-infrastructuur en heeft Nederland de Commissie opgeroepen om vooral met concrete
maatregelen te komen die lidstaten ondersteunen bij het tegengaan van de invoer van
Russisch gas onder bestaande langetermijncontracten, mits geen sprake is van onaanvaardbare
gevolgen voor de leveringszekerheid. Daarnaast heeft Nederland, ondersteund door andere
lidstaten, de Commissie nogmaals opgeroepen om met een routekaart te komen voor de
verdere afbouw naar nul. De Commissie heeft toegezegd dat de nieuwe Commissie hiermee
aan de slag gaat. Een aantal andere lidstaten heeft de Commissie gevraagd om meer
transparantie en inzicht omtrent de import.

Vraag 7

Bent u bereid te pleiten voor de opname van concrete maatregelen ten behoeve van de
afbouw van de import van Russisch vloeibaar gas in het door de Europese Unie (EU)
aan te kondigen vijftiende sanctiepakket? Zo ja, op welke manier? Zo nee, waarom niet?

Antwoord 7

Ja, het kabinet pleit in Europees verband voortdurend voor het verzwaren van de sancties
tegen Rusland en zal dit ook doen tijdens de onderhandelingen over het volgende sanctiepakket,
waarvan het ambitieniveau wat het kabinet betreft zo hoog mogelijk moet liggen. Het
ondermijnen van het Russische verdienvermogen op mondiale LNG-markten vormt hierbij
één van de prioriteiten van het kabinet.

Vraag 8

Kunt u deze vragen zo snel mogelijk, maar in ieder geval voor het tweeminutendebat
sancties, beantwoorden?

Antwoord 8

Helaas is dat niet gelukt.