Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Peter de Groot over het bericht ‘Boos personeel, duurdere tickets en langere rijen: reiziger dreigt klos te worden van ingreep Schiphol bij beveiliging’

Antwoord van Minister Madlener (Infrastructuur en Waterstaat) (ontvangen 16 december
2024).

Vraag 1

Bent u bekend met het bericht «Boos personeel, duurdere tickets en langere rijen:
reiziger dreigt klos te worden van ingreep Schiphol bij beveiliging»?1

Antwoord 1

Ja.

Vraag 2

Wat vindt u van het voornemen van Schiphol om de inhuur van beveiligers van de luchthaven
compleet anders in te richten?

Antwoord 2

De voorgenomen wijziging betreft de wijze waarop Schiphol beveiligingswerkzaamheden
aanbesteedt. Dit valt onder de verantwoordelijkheid van Schiphol. Schiphol is wettelijk
verplicht beveiligingswerkzaamheden uit te laten voeren door beveiligingsbedrijven
die aan strikte eisen voldoen. Schiphol moet ook toezicht houden op de uitvoering
van de beveiligingswerkzaamheden. Namens de Minister van Justitie en Veiligheid houdt
de Brigade Toezicht Beveiliging Burgerluchtvaart van de Koninklijke Marechaussee toezicht
op de uitvoering van de beveiligingsmaatregelen. De voorgenomen wijziging verandert
hier niets aan.

Vraag 3

Wat heeft dit voornemen voor gevolgen voor het huidige beveiligingspersoneel van Schiphol?

Antwoord 3

Het huidige beveiligingspersoneel blijft na de aanbesteding werkzaam op Schiphol.
Na gunning van de contracten vindt er waar nodig een contractwisseling plaats. Beveiligers
en werknemers van beveiligingsbedrijven die op de luchthaven werken zullen in dienst
treden bij de drie nieuwe vennootschappen.

Vraag 4 en 5

Hoe kijkt u aan tegen dit voornemen in het licht van de effectiviteit van de beveiligingsdiensten
op Schiphol, mede gelet op de rust die recent is ontstaan na de chaotische taferelen
in 2022?

Heeft Schiphol reden te denken dat er minder wachtrijen en chaos zullen ontstaan,
wanneer Schiphol met slechts drie beveiligingsbedrijven in zee gaat?

Antwoord 4 en 5

Schiphol geeft aan dat de nieuwe contracten zich richten op drie belangrijke bouwstenen:
arbeidsomstandigheden en kwaliteit van werk, beveiligingsprestaties en kostenefficiëntie.
Dit moet bijdragen aan het beperken van operationele inefficiënties en toekomstige
serviceonderbrekingen (bijv. wachtrijen). Schiphol geeft ook aan dat de opbouw van
lange-termijn partnerschappen de gemeenschappelijke belangen dient. Schiphol verwacht
hiermee o.a. een betere informatiepositie te krijgen en bij problemen makkelijker
te kunnen ingrijpen.

Vraag 6

Bent u van mening dat het wenselijk is dat Schiphol extra kosten maakt door een aandeel
te nemen in de drie beveiligingsbedrijven, terwijl Schiphol eerder de havengelden
voor luchtvaartmaatschappijen heeft moeten verhogen wegens hoge inflatie, gestegen
rente en de eerder voorgenomen investeringsplannen? Kan Schiphol zijn beschikbare
middelen niet beter inzetten voor de eerder voorgenomen investeringsplannen?

Antwoord 6

De voorgenomen wijziging zal naar verwachting van Schiphol niet tot hogere kosten
leiden. De voorgenomen wijziging staat los van de verhoging van de luchthavengelden
voor de periode 1 april 2025 tot 1 april 2028. Daarnaast staat beveiliging los van
de investeringsopgave.

Vraag 7

Wat heeft het voornemen van Schiphol voor gevolgen voor de reizigers?

Antwoord 7

De voorgenomen wijziging moet bijdragen aan het beperken van operationele inefficiënties
en toekomstige serviceonderbrekingen, zoals wachtrijen. Hiermee wil de voorgenomen
wijziging zorgen voor kwaliteitsverbeteringen voor passagiers.

Vraag 8 en 9

Verwacht u dat de tickets duurder zullen worden als Schiphol de gewenste reorganisatie
in de beveiligingsdienst doorvoert? Zo nee, waarom niet? Zo ja, vindt u dit wenselijk?

Bent u het ermee eens dat vliegtickets voor reizigers betaalbaar moeten blijven en
dit voornemen van Schiphol daar niet aan bijdraagt? Zo nee, waarom niet? Zo ja, wat
gaat u eraan doen om vliegtickets betaalbaar te houden?

Antwoord 8 en 9

Ik ga af op de inschatting van Schiphol. De verwachting is niet dat de aanpak tot
hogere kosten gaat leiden. Zie het antwoord op vraag 6.

Vraag 10

Hoe groot acht u de kans dat de beveiliging van Schiphol straks in handen is van buitenlandse
bedrijven? Zijn er veiligheidsrisico’s te bedenken wanneer de beveiliging van Schiphol
in buitenlandse handen valt?

Antwoord 10

De beveiliging van de burgerluchtvaart is een publieke taak die in de Luchtvaartwet
bij de luchthavenexploitant is belegd. Daarbij is Schiphol wettelijk verplicht de
beveiligingswerkzaamheden uit te laten voeren door bedrijven die voldoen aan Nederlandse
wet- en regelgeving en een registratie hebben volgens de Wet op de Particuliere Beveiligingsorganisaties
en Recherchebureaus (WPBR). De dienstverlening op Schiphol is van een dermate grote
omvang dat nu al internationale bedrijven de dienstverlening in opdracht van Schiphol
uitvoeren. Die bedrijven voldoen aan de geldende wet- en regelgeving. Schiphol blijft
zelf verantwoordelijk voor de beveiliging; die taak komt niet in buitenlandse handen.

Vraag 11

Heeft het voornemen van Schiphol gevolgen voor de aanwezige luchtvaartmaatschappijen?

Antwoord 11

De voorgenomen wijziging heeft volgens Schiphol geen negatief gevolg voor luchtvaartmaatschappijen.
De voorgenomen wijziging moet bijdragen aan kwaliteitsverbeteringen voor luchtvaartmaatschappijen,
middels het beperken van operationele inefficiënties en toekomstige serviceonderbrekingen.

Vraag 12

Heeft het voornemen van Schiphol gevolgen voor de aantrekkelijkheid van Schiphol als
luchthaven?

Antwoord 12

Zoals al is aangegeven, moet het voornemen bijdragen aan het beperken van operationele
inefficiënties en toekomstige serviceonderbrekingen. Ook wordt verwacht dat door de
opbouw van lange-termijn partnerschappen een betere informatiepositie verkregen wordt
en dat hierdoor gemakkelijker kan worden ingegrepen bij problemen. De voorgenomen
wijziging beoogt dus bij te dragen aan het voornemen om een kwaliteitsluchthaven te
zijn.

Vraag 13

In hoeverre wordt rekening gehouden met beschikbare ervaring en capaciteit bij bedrijven
die geïnteresseerd zijn in het verlenen van beveiligingsdiensten bij Schiphol?

Antwoord 13

Voor de uitvoering van de beveiliging op de luchthaven moet Schiphol aan strenge eisen
voldoen, die zijn opgenomen in de aanbesteding. Bedrijven die geïnteresseerd zijn
in het verlenen van beveiligingsdiensten op Schiphol moeten ook aan die eisen voldoen.
Beschikbare ervaring, zoals relevante referenties over ervaring op een luchthaven
en beschikbare capaciteit zijn onderdeel van de selectiecriteria in de aanbesteding.

Vraag 14

Waarom stuit het voornemen van Schiphol om terug te gaan van zes naar drie bedrijven
actief in de grondafhandeling op grote weerstand?

Antwoord 14

Op 10 mei 2024 is de beperking om het aantal grondafhandelingsbedrijven op Schiphol
te beperken tot drie gepubliceerd in de Staatscourant.2 Deze beperking geldt uitsluitend voor de categorieën bagage- en platformafhandeling
van passagiersvliegtuigen. Het doel van deze beperking is om bij te dragen aan een
verbetering van de situatie in de grondafhandeling op Schiphol op het punt van efficiency,
personeelstekort, veilige uitvoering van werkprocessen en verbetering van arbeidsvoorwaarden
en -omstandigheden van grondpersoneel. In het najaar van 2023 is een conceptversie
van het besluit tot beperking ter consultatie voorgelegd aan betrokken partijen. Uit
die consultatie kwam naar voren dat er onder de (sector)partijen zowel voor- als tegenstanders
zijn. Sommige partijen zien de beperking als passende oplossing voor de problematiek
in de grondafhandelingssituatie op Schiphol, terwijl anderen zorgen hebben over de
overgangsperiode, hogere prijzen of het verliezen van toegang tot de markt. De beperking
zal immers betekenen dat sommige bedrijven die nu actief zijn op Schiphol, na de beperking
geen werkzaamheden meer mogen verrichten in de categorieën waarvoor de beperking zal
gelden. Overigens werden in de consultatie vooral zorgen geuit over de beperking van
het aantal vrachtafhandelaren, waarna is besloten de beperking niet voor vrachtafhandeling
te laten gelden.

Vraag 15

Wat betekent de reductie van zes naar drie bedrijven die de grondafhandeling verzorgen
voor de betrouwbaarheid van de grondafhandeling?

Antwoord 15

Het besluit tot beperking van het aantal grondafhandelingsdiensten is genomen met
als doel bij te dragen aan een verbetering van de situatie in de grondafhandeling
op Schiphol op het punt van efficiency, personeelstekort, veilige uitvoering van werkprocessen
en verbetering van arbeidsvoorwaarden en -omstandigheden van grondpersoneel. Het onderzoek
dat is uitgevoerd ter onderbouwing van de beperking heeft uitgewezen dat een combinatie
van een beperking met flankerende maatregelen het best aansluit bij het behalen van
de beoogde doelen

Vraag 16

Wat betekent de reductie van zes naar drie bedrijven die de grondafhandeling verzorgen
voor de toekomst van de bedrijven die buiten de boot vallen?

Antwoord 16

Dat er bedrijven buiten de boot vallen is een logisch gevolg van het invoeren van
een dergelijke beperking. De regelgeving schrijft voor dat de selectie van bedrijven
plaatsvindt via een Europese aanbestedingsprocedure die wordt uitgevoerd door Schiphol
als exploitant van de luchthaven. Daarmee krijgen alle nu actieve bedrijven een eerlijke
kans om mee te dingen naar een van de concessies in de nieuwe systematiek. Voor de
bedrijven die geen concessie weten te bemachtigen, geldt dat zij geen werkzaamheden
meer mogen verrichten in de categorieën die onder de beperking vallen. Zij mogen echter
nog steeds werkzaamheden verrichten in afhandelingsdiensten waarvoor geen beperking
is ingesteld. Ook kunnen deze bedrijven hun werkzaamheden op luchthavens anders dan
Schiphol gewoon voortzetten.

Vraag 17

Zorgt de reductie van zes naar drie bedrijven ervoor dat de kosten voor luchtvaartmaatschappijen
toenemen?

Antwoord 17

Eventuele prijsverhogingen voor de kosten die luchtvaartmaatschappijen betalen voor
grondafhandeling zijn afhankelijk van het contract tussen hen en de grondafhandelingsbedrijven
die na de beperking een concessie bemachtigen.

Vraag 18

Hoe groot acht u de kans dat buitenlandse bedrijven straks volledig verantwoordelijk
zullen worden voor de grondafhandelingsoperatie? Vindt u dit wenselijk? Zo nee, waarom
niet?

Antwoord 18

Van de zes partijen die momenteel de grondafhandeling op Schiphol verzorgen is het
merendeel al buitenlands. Schiphol is verantwoordelijk voor het selecteren van de
grondafhandelingsbedrijven die actief mogen zijn op Schiphol na de beperking. Schiphol
zal hiervoor een (Europese) aanbestedingsprocedure beginnen. Aan deze aanbestedingsprocedure
kan iedere partij, ook vanuit het buitenland, meedoen. De aanbesteding zal zo ontworpen
zijn, dat de drie partijen die de beste dienstverlening kunnen leveren, geselecteerd
zullen worden. De (on)wenselijkheid voor een volledig buitenlandse afhandeling speelt
hierin geen rol. In de aanbesteding zal dan ook geen onderscheid gemaakt worden op
het land van herkomst van de partij.