Amendement : Amendement van het lid Ellian over de eigen bijdrage in de forensische zorg

Nr. 41 AMENDEMENT VAN HET LID ELLIAN

Ontvangen 20 november 2024

De ondergetekende stelt het volgende amendement voor:

Na artikel 3 wordt een artikel ingevoegd, luidende:

Artikel 3a

Artikel 2.2 van de Wet forensische zorg wordt als volgt gewijzigd:

1. Het derde lid komt te luiden:

3. Van de forensisch patiënt kan een bijdrage in de kosten voor verblijf in een instelling
worden gevraagd. Onze Minister is belast met het vaststellen en innen van de bijdrage
van de forensische patiënt in de kosten van de forensische zorg. Hij kan een organisatie
aanwijzen die namens hem belast wordt met het vaststellen en innen van de bijdrage.

2. Er worden twee leden toegevoegd, luidende:

4. Bij of krachtens algemene maatregel van bestuur worden nadere regels gesteld over
de gevallen waarin de eigen bijdrage in de forensische zorg wordt geheven en kunnen
nadere regels worden gesteld inzake de inning van de eigen bijdrage.

5. De voordracht voor een krachtens het vierde lid vast te stellen algemene maatregel
van bestuur wordt niet eerder gedaan dan vier weken nadat het ontwerp aan beide kamers
der Staten-Generaal is overgelegd.

Toelichting

Artikel 2.2. lid 2 van de Wet forensische zorg (Wfz) bepaalt dat van een forensisch
patiënt geen eigen bijdrage in de kosten voor verblijf in een instelling kan worden
gevraagd. Dit is onwenselijk om meerdere redenen. Allereerst heeft dit wetsartikel
ongelijkheid tot gevolg tussen patiënten die in eenzelfde instelling verblijven. Immers,
patiënten die er op basis van een strafrechtelijke titel verblijven (bijvoorbeeld
een voorwaardelijke veroordeling) betalen niets, terwijl patiënten die op grond van
een civielrechtelijke maatregel zoals bijvoorbeeld een zorgmachtiging, of vrijwillig
verblijven, wél een eigen bijdrage moeten voldoen. Deze ongelijkheid zorgt niet alleen
voor ontevredenheid bij patiënten, maar werkt ook risico’s als handel in contrabande
in de hand. Bovendien betalen patiënten in een Forensische Regionale Instelling voor
Beschermd en Begeleid Wonen geen huur, geen vaste lasten en geen voedingsmiddelen.
De patiënten die op deze locaties verblijven met een tbs-titel (met transmuraal- of
proefverlof) betalen daarnaast ook geen premie voor een zorgverzekering. Deze patiënten
hebben echter wél inkomen uit een betaalde baan of een uitkering. Zij betalen dus
voor zover zij op een strafrechtelijke titel in een instelling verblijven op grond
van artikel 2.2 lid 2 van de Wfz geen eigen bijdrage. Deze patiënten houden maandelijks
veel geld over, waardoor een veel voorkomende risicofactor als verslaving (verdovende
middelen/gokken) nog prominenter aanwezig is. Ook leren deze patiënten niet hoe hun
financiële situatie zal zijn wanneer ze zonder titel in de samenleving terugkeren,
waardoor schuldenproblematiek na beëindiging van de titel op de loer ligt. Het is
bijna onmogelijk om deze groep goed voor te bereiden op een resocialisatie in de maatschappij.
Een groep wil daarom niet weg uit een Forensische Regionale Instelling voor Beschermd
en Begeleid Wonen. Bij zelfstandig wonen moeten immers de volle vaste lasten worden
betaald.

Indiener is met de uitvoeringspraktijk en het kabinet van mening dat het heffen van
een eigen bijdrage voor een verblijf in een instelling weer mogelijk gemaakt worden.
Deze maatregel is in 2022 eerder door het kabinet aangekondigd (Kamerstukken 24 587, nr. 858) maar tot op heden niet getroffen.

De indiener benadrukt dat de eigen bijdrage alleen kan worden geheven als er sprake
is van een inkomen. Als de justitiabele niet beschikt over een inkomen, zal geen eigen
bijdrage worden gevraagd. Voor de inwerkingtreding van de Wet forensische zorg werd
er in instellingen ook al een eigen bijdrage voor forensische patiënten geheven, juist
om rechtsongelijkheid te voorkomen. Met onderhavig amendement wordt een wettelijke
grondslag gecreëerd om naar deze periode terug te keren.

Het amendement voorziet in een voorhangprocedure, zodat de Kamer betrokken blijft
bij de invoering van de eigen bijdrage die op grond van het amendement kan worden
geheven.

Indiener dient dit amendement bij de begrotingsbehandeling van Justitie & Veiligheid
2025 in omdat de wetswijziging eenvoudig en overzichtelijk is en om verdere vertraging
te voorkomen. Bovendien wil indiener de opbrengsten van de eigen bijdrage, die door
het kabinet worden geschat op 4 miljoen euro structureel, duidelijk toewijzen aan
een bepaald doel, namelijk de enorme tekorten in het gevangeniswezen. Hoe eerder de
Dienst Justitiële Inrichtingen kan beschikken over de opbrengsten van de eigen bijdrage,
hoe beter de samenleving daarmee gediend is. De nood is namelijk zeer hoog, zowel
in het gevangeniswezen als in de forensische zorg. Hoe eerder nieuwe plekken gecreëerd
kunnen worden, hoe beter.

Ellian