Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Kisteman over het bericht «School van Anneloes kost ouders 7.100 euro per jaar: «Dag begint niet met wiskunde, maar meditatie»»

Antwoord van Staatssecretaris Paul (Onderwijs, Cultuur en Wetenschap) (ontvangen 24 oktober
2024).

Vraag 1

Bent u bekend met het nieuwsbericht «School van Anneloes kost ouders 7.100 euro per
jaar: «Dag begint niet met wiskunde, maar meditatie»»?1

Antwoord 1

Ja, hier ben ik mee bekend.

Vraag 2

Hoeveel aanvragen zijn er de laatste jaren geweest voor een B3-school en hoeveel zijn
er hiervan af- en toegewezen?

Antwoord 2

Particulieren die een onderwijsvoorziening oprichten (primair en voortgezet onderwijs),
moeten dit melden aan de Minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap, afdeling Dienst
Uitvoering Onderwijs (DUO). De Inspectie van het Onderwijs (hierna: inspectie) legt
vervolgens een kennismakingsbezoek af en kort daarna een adviesbezoek, waarna de inspectie
een (bindend) advies uitbrengt aan de leerplichtambtenaar van de vestigingsplaats
van de school.

In de periode van 2020 tot en met 2023 heeft de inspectie 85 adviesbezoeken gedaan.
Er waren meer aanvragen, maar de aanvragers zetten die niet in alle gevallen door.
Wanneer de aanvraag niet doorgezet wordt, legt de inspectie ook geen adviesbezoek
af.

De onderstaande tabel bevat een uitsplitsing per jaar en in positieve en negatieve
adviezen. In de periode van 2020 tot en met 2023 is er dus zes keer een negatief besluit
afgegeven. Dit aantal negatieve besluiten betreft echter maar vier scholen, omdat
er sprake is van twee herhaalde aanvragen voor dezelfde school.

Jaartal

Adviesbezoeken

Positief besluit

Negatief besluit

2020

11

10

1

2021

15

14

1

2022

39

36

3

2023

20

19

1

Vraag 3 en 4

Hoe komt het dat er steeds meer ontheffingen worden gegeven voor een B3-school?

Wat is de reden dat ouders ervoor kiezen hun kinderen in te schrijven voor een B3-school?

Antwoord 3 en 4

Er is geen sprake van ontheffingen, maar van erkenning van b3-scholen. Er worden steeds
meer b3-scholen als zodanig erkend, omdat er steeds meer b3-scholen starten die voldoen
aan de wettelijke kwaliteitseisen.

We weten uit eerder onderzoek dat ouders verschillende redenen hebben om hun kind
in te schrijven op een b3-school.2 Voorbeelden hiervan zijn een keuze voor kleinschaliger onderwijs of onderwijs dat
beter aansluit bij de levens- of opvoedingsovertuiging van de ouder. Dit jaar voert
de inspectie ook een onderzoek uit naar beweegredenen van ouders, leraren en oprichters
die kiezen voor een b3-school. Hierbij is onder meer aandacht voor een mogelijke verandering
in die beweegredenen. Naar verwachting zal de inspectie eind 2024 de eerste resultaten
presenteren. Hier zal uw Kamer uiteraard van op de hoogte worden gesteld.

Vraag 5

Hoe ontwikkelen leerlingen op een B3-school, waar over het algemeen een beperkt aantal
leerlingen zit, hun sociale vaardigheden?

Antwoord 5

Net als reguliere scholen hebben b3-scholen de wettelijke taak om de ontwikkeling
van sociale vaardigheden van leerlingen te bevorderen.3 De inspectie houdt toezicht op de kwaliteitseisen die gesteld worden aan b3-scholen
en zo ook op de eis op het gebied van sociale vaardigheden.4

Vraag 6

B3-scholen mogen aan minder eisen voldoen dan het bekostigde onderwijs, wat is hier
de reden van en welke eisen gelden niet voor B3-scholen?

Antwoord 6

Het particulier onderwijs, waar b3-scholen onder vallen, heeft met minder wet- en
regelgeving te maken dan het reguliere onderwijs, omdat er geen bekostigingsrelatie
bestaat tussen de overheid en particuliere scholen. Dit leidt tot een belangrijk verschil
tussen bekostigde scholen en particuliere scholen, dat ook in artikel 23 van de Grondwet
tot uitdrukking komt. In het regulier onderwijs zorgt de bekostigingsrelatie ervoor
dat de beschikbare publieke middelen zo rechtvaardig mogelijk over alle reguliere
scholen verdeeld worden. Daartegenover staat dat de scholen aan bepaalde eisen moeten
voldoen om die bekostiging te kunnen krijgen.

In het particulier onderwijs bestaat die bekostigingsrelatie niet; b3-scholen ontvangen
geen geld van de overheid en hoeven dus ook aan minder eisen te voldoen. Dat neemt
niet weg dat voor particuliere scholen wel degelijk regels gelden, aangezien het ook
op deze scholen gaat om het onderwijs aan leerplichtige kinderen, waarvoor de Minister
van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap verantwoordelijkheid draagt. Deze regels zijn
bedoeld om ook op particuliere scholen een aantal minimumwaarborgen aan goed en veilig
onderwijs te kunnen garanderen. In artikel 1a1, eerste lid, van de Leerplichtwet 1969
staan alle eisen die van toepassing zijn op b3-scholen. Alle andere eisen uit de WPO
en WVO 2020 zijn niet van toepassing op die scholen.

Vraag 7

Hoe houdt de onderwijsinspectie toezicht bij B3-scholen op de basisvaardigheden die
kinderen moeten leren en hoe zijn de ontwikkelingen en resultaten van de basisvaardigheden
van kinderen die staatsexamen hebben gedaan?

Antwoord 7

Alle erkende b3-scholen worden iedere twee jaar door de inspectie onderzocht aan de
hand van het onderzoekskader niet-bekostigd onderwijs van de betreffende sector (primair
onderwijs of voortgezet onderwijs). In dit onderzoekskader is opgenomen dat scholen
moeten zorgen voor een ononderbroken ontwikkeling van de leerlingen. Daarnaast dienen
scholen een aanbod in Nederlandse taal en rekenen-wiskunde te hebben dat dekkend is
voor de kerndoelen en de referentieniveaus als uitgangspunt heeft.

Vraag 8

Hoeveel docenten werken als zzp-er op B3-scholen en wat is de reden dat zij kiezen
voor een B3-school en niet voor het reguliere basisonderwijs? Hoe kijkt u er tegenaan
dat deze docenten kiezen om zzp-er te zijn op een B3-school terwijl er enorm veel
tekorten zijn in het reguliere onderwijs?

Antwoord 8

Het Ministerie van OCW heeft geen overzicht van het aantal docenten dat op een b3-school
werkt, en dus ook niet of docenten op een b3-school in vast dienstverband of als zzp-er
werken.

De beweegredenen van docenten om te kiezen voor een b3-school hoop ik in beeld te
krijgen middels het lopende onderzoek van de inspectie waar ik eerder naar verwees.

Vraag 9

Bent u het ermee eens dat meer toezicht en vooral strengere eisen op het thuisonderwijs
nodig zijn in het belang van het kind? Zo ja, wanneer komt het toegezegde wetsvoorstel
over meer eisen aan thuisonderwijs naar de Kamer? Zo nee, waarom niet?

Antwoord 9

Ja, dit ben ik met u eens. In de huidige situatie zijn geen wettelijke eisen gesteld
aan het thuisonderwijs. Daarom wordt momenteel een wetsvoorstel uitgewerkt, zoals
ik ook aangegeven heb in de verzamelbrief van 27 juni jl.5 Met dit wetsvoorstel wil ik minimale eisen stellen aan het thuisonderwijs voor kinderen
die zijn vrijgesteld van de leerplicht vanwege richtingsbezwaren van de ouders. Het
is immers van belang dat ook deze leerlingen het onderwijs ontvangen waar ze recht
op hebben. De Tweede Kamer wordt later dit jaar over de voortgang van dit wetsvoorstel
geïnformeerd.