Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van de leden Kamminga en Martens-America over het bericht ‘Nederland wil export ASML naar China verder beperken’

Antwoord van Minister Klever (Buitenlandse Handel en Ontwikkelingshulp) (ontvangen
4 oktober 2024).

Vraag 1

Bent u bekend met het bericht «Nederland wil export ASML naar China verder beperken,
meldt persbureau Bloomberg»?1

Antwoord 1

Ja.

Vraag 2

Kunt u bevestigen of de Nederlandse regering inderdaad de export van ASML naar China
wil beperken? Zo ja, aan welke maatregelen wordt gedacht?

Antwoord 2

Nee. Het kabinet heeft uw Kamer eerder geïnformeerd over de nationale exportcontrolemaatregel
voor geavanceerde productieapparatuur van halfgeleiders,2 die onlangs is aangepast.3 Deze landenneutrale exportcontrolemaatregel ziet toe op het controleren van uitvoer,
niet het beperken daarvan. Uitvoer van dergelijke apparatuur wordt niet verboden maar
vergunningplichtig gemaakt. Per afzonderlijke vergunningaanvraag wordt het risico
op ongewenst eindgebruik ingeschat op basis van de aard van de goederen, het opgegeven
eindgebruik en de eindgebruiker.

Vraag 3

Zijn eventuele maatregelen om de export van ASML naar China te beperken enkel aanvullend
vanuit Nederland of worden deze ook in EU-verband opgelegd? Zo nee, waarom niet?

Antwoord 3

Zoals aangegeven in het antwoord op vraag 2 is sprake van een landenneutrale exportcontrolemaatregel.
Exportcontrole is een nationale competentie, waarbij de EU-lidstaten nauw samenwerken
en afstemmen. Nederland maakt zich sterk voor meer Europese coördinatie op exportcontrole
van dual-use items.4

Vraag 4

Kunt u nader toelichten of en zo ja, welke rol de Verenigde Staten hebben gespeeld
bij het eventueel opleggen van exportbeperkende maatregelen aan ASML in het kader
van hun export naar China?

Antwoord 4

Zoals aangegeven in het antwoord op vraag 2 is sprake van een landenneutrale exportcontrolemaatregel.
Over exportcontrolebeleid onderhoudt Nederland intensieve contacten met landen binnen
en buiten de EU, waaronder ook de VS.

Vraag 5

Kunt u aangeven welke risico’s worden gemitigeerd door verdere exportbeperkende maatregelen
op te leggen aan ASML? Waar bestaan deze risico’s uit en ziet u in de toekomst nog
risico’s die zich kunnen voordoen na het opleggen van eventuele exportbeperkende maatregelen?

Antwoord 5

Zoals aangegeven in het antwoord op vraag 2 is sprake van een exportcontrolemaatregel.
Het Nederlandse exportcontrolebeleid is, ook ten aanzien van geavanceerde halfgeleiderapparatuur,
landenneutraal en ziet op het adresseren van nationale veiligheidsrisico’s die kunnen
ontstaan bij de ongecontroleerde uitvoer van hoogwaardige technologie. Het kabinet
doet dit op een wijze die proportioneel en zo min mogelijk marktverstorend is. Ik
verwijs u graag naar de hierboven genoemde Kamerbrief en de Staatscourant voor een
verdere onderbouwing van het Nederlandse beleid. Risico’s voor de nationale veiligheid
worden voortdurend gemonitord en kunnen aanleiding geven tot beleidsaanpassingen.

Vraag 6

Zien eventuele exportbeperkende maatregelen alleen op ASML of betreft het ook andere
fabrikanten en toeleveranciers? Zo ja, om welke andere bedrijven gaat het?

Antwoord 6

Exportcontrolemaatregelen worden altijd zo precies mogelijk gedefinieerd, zodat voor
marktpartijen duidelijk is onder welke technische parameters het verplicht is een
vergunning aan te vragen voor uitvoer van specifieke goederen of technologie. Deze
maatregelen worden dus niet opgelegd aan bedrijven, maar zien op de producten die
bedrijven willen exporteren.

Vraag 7

Voorziet u naast het eventueel niet verlengen van exportvergunningen voor onderdelen
van chipmachines nog andere maatregelen om de export van ASML en eventueel andere
fabrikanten van chipmachines in het bijzonder, maar daarnaast ook andere ondernemingen
in den brede, naar China te beperken? Zo ja, waar moet dan aan worden gedacht?

Antwoord 7

Voor een nadere uiteenzetting van het Nederlandse exportcontrolebeleid voor geavanceerde
productieapparatuur van halfgeleiders verwijs ik naar eerder genoemde Kamerbrief van
8 maart 2023 en de eerder genoemde publicatie in de Staatscourant. In het algemeen
geldt dat het kabinet risico’s voor de nationale veiligheid voortdurend monitort en
beleid kan aanpassen als technologische ontwikkelingen daar aanleiding toe geven.
Dit was bijvoorbeeld het geval bij de recente wijziging van de nationale maatregel
voor geavanceerde halfgeleiderapparatuur van 6 september jl. Het kabinet benadrukt
dat het exportcontrolebeleid uitsluitend ziet op het controleren van de uitvoer, niet
het beperken daarvan.

Vraag 8

Wat is de impact van het opleggen van eventuele exportbeperkende maatregelen aan ASML
voor ASML? In hoeverre heeft dit impact op de totale export van ASML en de wereldwijde
positie van ASML?

Antwoord 8

Het is aan ASML om de impact van het Nederlandse exportcontrolebeleid op haar bedrijfsvoering
te duiden.

Vraag 9

Kunt u aangeven hoeveel exportvergunningen voor onderdelen van chipmachines er in
totaal lopen voor chipmachines in China? Hoeveel hiervan lopen dit jaar af?

Antwoord 9

Het kabinet doet geen uitspraken over individuele vergunningen naar specifieke bestemmingen.

Vraag 10

Wat zou het beperken van de export van onderdelen van chipmachines aan China betekenen
voor de wereldwijde productie van chips?

Antwoord 10

Het kabinet benadrukt allereerst dat de onderhavige maatregelen van 6 september jl.
zien op het controleren van uitvoer, niet het beperken daarvan. In zijn algemeenheid
kan het kabinet wel opmerken dat vanwege de alomtegenwoordigheid van chips in de gehele
economie en de internationale verwevenheid van waardeketens de precieze impact op
de uitvoer van halfgeleiderapparatuur naar China moeilijk is in te schatten. Zoals
aan uw Kamer medegedeeld is de inzet van kabinet bij de vormgeving van het exportcontrolebeleid
voor geavanceerde productieapparatuur van halfgeleiders om de impact op bedrijven,
waardeketens en internationale markten zoveel mogelijk te beperken. Het kabinet houdt
ontwikkelingen op het gebied van de wereldwijde halfgeleiderketen nauwlettend in de
gaten en heeft de ambitie om de eigen halfgeleiderindustrie te versterken, zoals ook
uiteengezet in de Nationale Technologie Strategie.

Vraag 11 en 12

Is de overweging van de Nederlandse overheid om aanvullende exportbeperkende maatregelen
te nemen besproken met ASML zelf? Zo nee, waarom niet? Zo ja, wat is het standpunt
van ASML over de overweging van de Nederlandse overheid?

Op welke wijze zorgt het kabinet ervoor dat het voor bedrijven en in dit geval ASML
duidelijke en navolgbare beslissingen neemt, zodat zij hier op de lange termijn op
voorbereid zijn?

Antwoord 11 en 12

Het Nederlandse exportcontrolebeleid is gebaseerd op het adresseren van nationale
veiligheidsrisico’s die zich kunnen voordoen bij de ongecontroleerde uitvoer van dual-use
technologie. Bij de totstandkoming van dit beleid wordt intensief geconsulteerd met
relevante marktpartijen. Doelstelling van deze consultaties is om marktpartijen zoveel
mogelijk duidelijkheid te verstrekken opdat bedrijven zich goed kunnen voorbereiden
op de eventuele gevolgen van het Nederlands exportcontrolebeleid voor henzelf. Voor
het standpunt van ASML verwijs ik naar ASML zelf.

Vraag 13

In hoeverre draagt de overweging van de Nederlandse overheid om aanvullende exportbeperkende
maatregelen te nemen bij aan een stabiel en lange termijn overheidsbeleid waar bedrijven
en ondernemers zo erg naar snakken?

Antwoord 13

Het kabinet acht exportcontrole noodzakelijk om de nationale veiligheidsrisico’s van
de ongecontroleerde uitvoer van dual-use technologie te kunnen adresseren. Hoewel
het controleren van de uitvoer iets anders is dan het beperken van de uitvoer, is
het kabinet zich er bewust van dat exportcontrolebeleid een impact kan hebben op bedrijfsprocessen.
Bij de vormgeving van exportcontrolebeleid wegen veiligheidsbelangen het zwaarst.
Tegelijkertijd waarborgt het kabinet dat marktpartijen goed geïnformeerd worden en
gelegenheid krijgen om input te geven op beleid. Doelstelling van het kabinet is om
nationale veiligheidsrisico’s adequaat te adressen op een wijze die marktverstoring
zoveel mogelijk voorkomt en bedrijfsprocessen zo min mogelijk raakt.

Vraag 14

In hoeverre draagt de overweging van de Nederlandse overheid om aanvullende exportbeperkende
maatregelen te nemen bij aan de beleidsprioriteiten genoemd in de Kamerbrief «Nederlandse
inzet ter versterking halfgeleiderecosysteem in geopolitiek uitdagende tijden» (Kamerstuk
33 009, nr. 138)?

Antwoord 14

Het Nederlandse exportcontrolebeleid voor geavanceerde productieapparatuur voor halfgeleiders
is primair gestoeld op nationale veiligheidsoverwegingen en draagt bij aan het tegengaan
van ongewenste kennis- en technologieoverdracht. Dit is een van de belangrijke beleidsprioriteiten
genoemd in de Kamerbrief.