Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van de leden Hirsch en Bushoff over het besluit van Nederland om vooralsnog niet in te gaan op de oproep van de WHO om mpox-vaccins naar Afrika te sturen

Antwoord van Minister Agema (Volksgezondheid, Welzijn en Sport), mede namens de Minister
voor Buitenlandse Handel en Ontwikkelingshulp (ontvangen 10 september 2024).

Vraag 1, 2 en 3

Deelt u de opvatting dat gegeven de door de WHO uitgeroepen internationale noodsituatie
inzake mpox, gegeven de risico’s verbonden aan internationale epidemieën en gelet
op de geleerde lessen tijdens de COVID-epidemie, het verstandig is om, zoals de WHO
ook oproept, de uitbraak van gevaarlijke virusziekten in de kiem te smoren – in dit
geval dus door vaccins te sturen richting Afrika?

Waarom kiest Nederland er, ondanks de oproep van internationaal specialisten er toch
voor om te wachten met actie tot er zich een «importgeval» voordoet om daarna verdere
spreiding te voorkomen?

Waarom kiest Nederland er niet voor om, net als de VS en de EU, het advies van de
WHO op te volgen en zo wellicht juist de import van het virus te voorkomen? Hoe heeft
u deze risicoafweging gemaakt? Met welke parameters heeft u rekening gehouden en welke
veranderingen moeten er optreden wil het voorlopige besluit heroverwogen worden?

Antwoord 1, 2 en 3

Het kabinet deelt de opvatting van de WHO dat het belangrijk is het mpox virus in
de kiem te smoren. Dit is van belang voor de gezondheid in de landen waar een uitbraak
is maar ook voor de gezondheid hier. Het virus kent immers geen grenzen. Tegelijkertijd
is het van belang ook in Nederland zelf de responscapaciteit op orde te hebben.

In mijn brief van 29 augustus 2024 heb ik aangegeven dat ik er daarom voor kies om
de huidige voorraad vaccins voor de nationale paraatheid van ons land op het huidige
niveau van ongeveer 100.000 te behouden.1 Het is dan ook goed om te constateren dat voor de vaccinatiecampagne waarvoor 4 miljoen
vaccins nodig zijn, en waarvoor een half jaar wordt uitgetrokken, reeds voldoende
aan vaccins uit bestaande voorraden beschikbaar wordt gesteld door onder andere Duitsland,
Spanje, de VS, Japan en een fabrikant.

Ik stel op dit moment geen vaccins beschikbaar voor donatie aan andere landen, omdat
de voorraad in Nederland daarmee onder de nationale veiligheidsbuffer zou zakken.
We staan daarin niet alleen. Ook Zweden, Tsjechië, Slovenië, en Estland doneren nu
niet vanwege te weinig voorraad of om andere redenen en een aantal ander Europese
landen heeft nog geen beslissing genomen. Daarnaast heeft een aanzienlijk deel van
deze voorraad een houdbaarheid tot en met september 2025. Ik wil mij ervan vergewissen
dat wij die vaccins ook daadwerkelijk kunnen vervangen voordat donatie overwogen kan
worden.

Het kabinet wil tegelijkertijd bijdragen aan de internationale respons en bestrijden
van mpox in de verschillende brandhaarden. Daarbij geldt dat voor een effectieve vaccinatiecampagne,
niet alleen vaccins nodig zijn, maar ook testen, naalden, effectieve distributie,
registratie, communicatie en getraind medisch personeel.

Daarom draagt Nederland EUR 3 miljoen bij aan het responsplan van de Wereldgezondheidsorganisatie
voor effectieve vaccinatiecampagnes, transport van vaccins, testcapaciteit en het
opleiden van medisch personeel.

Vraag 4

Kunt u uiteenzetten hoeveel vaccins er momenteel in Nederland beschikbaar zijn? Hoeveel
zijn er nodig voor een veilige voorraad en hoe lang het duurt voor hierover te beschikken?

Antwoord 4

Zoals ik in mijn brief van 29 augustus jl. heb aangeven, beschikt ons land over 99.700
zogenaamde derde generatie vaccins tegen het pokkenvirus en mpox virus. Deze voorraad
is in 2019 door mijn ambtsvoorganger op advies van het RIVM aangekocht om snel ringvaccinaties
te kunnen uitvoeren en/of zorgpersoneel te kunnen vaccineren bij een mogelijke (moedwillige)
uitbraak van het pokkenvirus en voor uitbraken van het mpox virus in ons land.

De bestaande voorraad van 99.700 vaccins wordt beschouwd als een veilige voorraad
voor onze nationale paraatheid.

Vraag 5

Is er geen mogelijkheid om een voorraad in Nederland op peil te houden/aan te vullen
en gelijktijdig een marge aanwezig van vaccins die naar Afrika gestuurd kunnen worden?

Antwoord 5

Nee. Het in Europa geregistreerde vaccin is uitverkocht. Omdat ons land in 2019 een
van de eerste landen was die dit relatief nieuwe vaccin heeft aangekocht, nadert een
flink deel van de huidige voorraad in september 2025 het einde van zijn levensduur
en moet vervangen worden. Ik heb besloten nieuwe vaccins te bestellen ter vervanging
van het deel van de huidige voorraad waarvan de houdbaarheidsdatum zal verlopen. Naar
verwachting zullen deze vaccins in het voorjaar van 2025 aan Nederland geleverd worden.

Wanneer ik een leverdatum heb, kan ik een beslissing tot donatie nemen.

Vraag 6

Is er overleg in EU-verband zodat, mocht er zich in een of meerdere lidstaten een
uitbraak voordoen, er vaccins beschikbaar zullen worden gesteld door andere lidstaten?

Antwoord 6

Lidstaten kunnen elkaar onderling bijstaan via bilaterale samenwerking. In 2022 heeft
ons land vaccins geleverd aan diverse lidstaten. Daarnaast kunnen lidstaten elkaar
bijstaan via het Union Civil Protection Mechanism (UCPM), waarbinnen deelnemende lidstaten
een beroep kunnen doen op onderlinge solidariteit en vaccins of andere medische producten
kunnen delen. Ook kan via dit mechanisme

een beroep gedaan worden op Europese noodvoorraden onder rescEU. Sinds de uitbraak
in 2022 hebben diverse EU-landen een nationale voorraad opgebouwd. Ons land zou bij
de uitzonderlijke situatie dat er onvoldoende vaccins voorhanden zijn, derhalve een
beroep kunnen doen op andere lidstaten

De mpox situatie wordt op EU-niveau nauwgezet gevolgd door het EU-gezondheidsbeveiligingscomité
(HSC) waarin alle lidstaten vertegenwoordigd zijn onder voorzitterschap van de Europese
Commissie en waar ook het Europees Centrum voor ziektepreventie en -bestrijding (ECDC)
en de Health Emergency Preparedness and Response Authority (HERA) aan deelnemen. Op
basis van de zich ontwikkelende situatie kunnen er – net als in 2022 – maatregelen
genomen worden, zoals (nood-) aankopen door de Europese Commissie.

Vraag 7

Kunt u aangeven hoe andere EU-lidstaten zich in deze opstellen?

Antwoord 7

In onderstaande tabel vindt u een overzicht van de meest recente tussenstand (d.d.
5 september 2024) van vaccindonaties door EU-lidstaten. Zweden, Tsjechië, Slovenië
en Estland hebben aangegeven geen vaccins te doneren omdat zij onvoldoende voorraad
hebben. Een deel van de EU landen heeft nog geen beslissing genomen over donatie of
dat nog niet openbaar gemaakt.

Landen/

Organisaties

(tussenstand 04/09)

Type vaccin1

Aantal uit

bestaande

voorraad

Aantal uit

nieuwe aankoop

Ontvanger

«Team Europe»

 
 
 
 

Europese Commissie

Imvanex2

 

3 215.420

Africa CDC

Frankrijk

Imvanex

 

100.000

Africa CDC

Duitsland

Imvanex

100.000

 

GAVI

Spanje

Imvanex

100.000

 

Africa CDC

Portugal

Imvanex

P.M.

 
 

Kroatië

Imvanex

P.M.

 
 

Oostenrijk

Imvanex

P.M.

 
 

België

Imvanex

P.M.

 
 

Luxemburg

Imvanex

 

P.M.

 

Malta

Imvanex

 

P.M.

 

Polen

Imvanex

 

P.M.

 

Subtotaal EU

 

566.500

 

 
 
 
 
 

Internationaal

 
 
 
 

Japan

LC164

3.500.000

 

DRC

Verenigde Staten

Jynneos

60.000

 

DRC / Nigeria

Bedrijven

 
 
 
 

Fabrikant

ACAM20005

50.000

 
 

X Noot

1

Het gaat hier om het aantal vaccins conform de markttoelating van de fabrikant. Het
Imvanex vaccin kan intramusculair ingezet worden, waarbij twee «flesjes» vaccin vereist
zijn voor volledige vaccinatie. Het vaccin zou ook intradermaal ingezet kunnen worden
waarbij er met 1 flesje vaccin 5 injecties kunnen worden gezet. Met 2 flesjes vaccins
kunnen zo 5 personen volledig worden gevaccineerd.

X Noot

2

Derde generatie pokkenvaccin, geschikt voor vaccinatie tegen het pokkenvirus en mpox.

X Noot

3

Waarvan 40.000 gedoneerd door de fabrikant.

X Noot

4

LC16 is een vaccin bedoeld voor vaccinatie van kinderen.

X Noot

5

Tweede generatie pokkenvaccin.

Vraag 8

Hoe verhoudt uw reactie op de oproep van de WHO zich tegenover het staande beleid
dat de WHO versterkt moet worden en een spilfunctie heeft in het beheersen en terugdringen
van pandemieën, zoals verwoord in de Internationale Gezondheidsstrategie van uw beider
ministeries?

Antwoord 8

Het kabinet onderschrijft de centrale rol van de WHO op het terrein van mondiale gezondheid
en het belang van een gecoördineerde aanpak bij preventie en beheersing van uitbraken
van infectieziektes. Om die reden doneert de Minister voor Buitenlandse Handel en
Ontwikkelingshulp nu 3 miljoen euro aan de WHO voor de vaccinatiecampagne tegen mpox.