Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Jansen over het bericht ‘Wat nou smaakjesverbod? Nepsigaret met menthol en fruit op de markt dankzij ‘truc’ van tabakgigant

Antwoord van Staatssecretaris Karremans (Volksgezondheid, Welzijn en Sport) (ontvangen
10 september 2024). Zie ook Aanhangsel Handelingen, vergaderjaar 2023–2024, nr. 2384.

Vraag 1

Bent u op de hoogte van de introductie van de nicotinehoudende sticks van Philip Morris
op de Nederlandse markt onder de naam Levia? Wat is uw reactie hierop?1

Antwoord 1

Ja.

Vraag 2

Kunt u bevestigen dat het splitsen van productonderdelen en het vervangen van tabak
door cellulose, zoals toegepast bij Levia, een juridisch grijs gebied is dat het smaakjesverbod
omzeilt? Zo ja, welke maatregelen overweegt u om deze maas in de wet te dichten? Bent
u bereid om wetgeving aan te passen zodat ook producten als Levia onder het smaakjesverbod
gaan vallen?

Antwoord 2

De Levia-sticks zijn aan te merken als een nicotineproduct zonder tabak. Het wetsvoorstel
houdende regeling van nicotineproducten zonder tabak en nicotineapparaten3 dat deze nicotineproducten onder het toepassingsbereik van de Tabaks- en rookwarenwet
brengt, is aangenomen door de Tweede Kamer en is nu in behandeling bij de Eerste Kamer.
Met dit wetsvoorstel wordt een groot aantal regels op deze nieuwe sticks van toepassing
dat ook geldt voor tabaksproducten en elektronische dampwaar. Dit gaat bijvoorbeeld
om het reclameverbod, de leeftijdsgrens en het verbod op de verkoop in bepaalde verkooppunten,
zoals in supermarkten en via internet. Daarnaast is een besluit in voorbereiding dat
het mogelijk maakt om ook de ingrediënten van nicotineproducten zonder tabak te reguleren.
Hierdoor wordt het mogelijk om een smaakverbod voor de sticks in te voeren.

Vraag 3

Kunt u aangeven, gezien het feit dat Levia geen tabak is, maar wel nicotinehoudend,
welke wet- en regelgeving zoals accijnzen en belastingregels Philip Morris omzeilt
die van toepassing zijn op zijn tabaksproducten?

Antwoord 3

Binnen de EU is een aantal belastingen geharmoniseerd, waaronder de accijns op tabaksproducten.
De basis hiervoor is te vinden in de Richtlijn tabaksaccijns. Voor elk nieuw (tabaks-)
of nicotineproduct moet bepaald worden of het kan worden aangemerkt als accijnsproduct
en als zodanig kan worden belast met accijns. In 2025 wordt een voorstel tot herziening
van de richtlijn tabaksaccijns verwacht. Nieuwe nicotineproducten zullen in dit voorstel
naar verwachting een eigen categorie en tarief krijgen. Wanneer de herziening van
de richtlijn gepubliceerd wordt, verwacht ik meer duidelijkheid over hoe dit soort
producten zullen worden belast.

Vraag 4

Deelt u de conclusie dat Levia een innovatie is die Philip Morris gebruikt met als
doel tabakswetgeving te omzeilen, gezien het feit dat deze innovatie wel nicotine
bevat maar door het ontbreken van tabak niet onder de tabakswetgeving valt? Bent u
bereid, constaterende dat Philip Morris met deze methode handelt in strijd met de
bedoeling van de wet, wet- en regelgeving aan te passen, zodat wet en de bedoeling
van de wet weer in overeenstemming zijn?

Antwoord 4

De precieze motieven van de tabaksindustrie ken ik niet, maar ik ben het met u eens
dat de genoemde sticks een manier lijken te zijn om bestaande wet- en regelgeving
voor normale tabaksproducten te omzeilen. Gelukkig ligt het wetsvoorstel houdende
regeling van nicotineproducten zonder tabak en nicotineapparaten voor in de Eerste
Kamer. Dit wetsvoorstel zorgt ervoor dat de belangrijkste regels die voor tabaksproducten
en elektronische dampwaar gelden, ook op deze sticks van toepassing zullen worden.

Vraag 5

Bent u zich ervan bewust dat grote tabaksbedrijven zoals Philip Morris, door de beperkingen
van de huidige wetgeving, steeds opnieuw hun gang kunnen gaan met het introduceren
van nieuwe verslavende producten zoals Levia? Welke stappen bent u bereid te nemen
om ervoor te zorgen dat dergelijke innovaties door de tabaksindustrie niet langer
buiten de bestaande regelgeving vallen?

Antwoord 5

De tabaksindustrie blijft nieuwe tabaksproducten en nicotineproducten zonder tabak
introduceren die als alternatief voor traditionele tabaksproducten kunnen worden gebruikt
en als minder schadelijk product worden aangeprezen. De industrie lijkt zich daarbij
te richten op producten waarvoor minder strenge regels gelden, zodat ze zo aantrekkelijk
mogelijk gemaakt kunnen worden, met name voor jongeren. Op deze manier komen jongeren
makkelijker in aanraking met nicotine. Mijn beleid is erop gericht de regels van deze
nieuwe producten gelijk te trekken met de regels voor tabak. Het genoemde wetsvoorstel
draagt daar in belangrijke mate aan bij, omdat het alle producten waar nicotine in
zit onder de reikwijdte van de wet brengt. Hierdoor wordt het moeilijker voor de industrie
om producten te introduren die niet wettelijk gereguleerd zijn en deze populair te
maken onder jongeren.

Vraag 6

Kunt u bevestigen dat Levia onder de wet «Regeling van nicotineproducten zonder tabak
en nicotineapparaten» valt die op 21 mei 2024 is aangenomen door de Tweede Kamer en
nu bij de Eerste Kamer ligt?

Antwoord 6

Ja.

Vraag 7

Hoe schat u het gezondheidsrisico in van het gebruik van nicotinehoudende producten
zonder tabak, zoals de Levia sticks, in vergelijking met traditionele tabaksproducten?
Laat u onderzoeken welke schadelijke stoffen Levia bevat? Laat u onderzoeken van welk
soort plant de cellulose in Levia afkomstig is?

Antwoord 7

Levia-sticks zijn zonder twijfel schadelijk voor de gezondheid. Hoe schadelijk precies
moet nog worden bepaald. Ik heb het RIVM de opdracht gegeven een risicobeoordeling
voor deze nieuwe producten uit te voeren. Deze risicobeoordeling zal inzicht geven
in de schadelijkheid van deze sticks, de aanwezigheid van schadelijke stoffen en het
gebruik van ingrediënten zoals kruiden en nicotine.

Vraag 8

Overweegt u een algeheel verbod op nicotineproducten om de volksgezondheid te beschermen
en verslaving te voorkomen, met name onder jongeren, zoals voorgesteld door het onlangs
gepresenteerde burgerinitiatief?

Antwoord 8

Het wetsvoorstel houdende regeling van nicotineproducten zonder tabak en nicotineapparaten
stelt een totaalverbod op nicotineproducten zonder tabak voor oraal gebruik (zoals
nicotinezakjes) in, en reguleert alle overige nicotineproducten zonder tabak. Dit
is naar analogie van de bestaande wetgeving waarin een verbod geldt om tabak voor
oraal gebruik (snus) in de handel te brengen en het in de handel brengen van andere
tabaksproducten en aanverwante producten, waaronder elektronische dampwaar, wordt
gereguleerd. Ik blijf kijken naar mogelijkheden om te voorkomen dat nieuwe producten
populair worden gemaakt. Dit kan door een reclameverbod, een leeftijdsgrens en producteisen
zoals nu in het genoemde wetsvoorstel worden voorgesteld voor de nicotineproducten
die niet oraal worden gebruikt. Een verbod zou overwogen kunnen worden, maar op dit
moment is er nog te weinig kennis over de betreffende producten om een dergelijk verbod
te kunnen rechtvaardigen.

Vraag 9

Kunt u deze vragen voor 1 september 2024 beantwoorden?

Antwoord 9

Dit is helaas niet gelukt vanwege de benodigde afstemming voor de totstandkoming van
deze antwoorden.