Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van lid Van Nispen over berichtgeving over de het verleden van de BVD met betrekking tot het uitwisselen van informatie over vermeende Indonesische communisten

Antwoord van Minister Uitermark (Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties) (ontvangen
9 september 2024)

Vraag 1

Wat is uw reactie op het uitgebreide archiefonderzoek en de onthullingen van Argos
en het Parool over de activiteiten van de voorganger van de AIVD, de BVD (Binnenlandse
Veiligheidsdienst), met betrekking tot het uitwisselen van informatie over vermeende
Indonesische communisten met andere geheime diensten en de Indonesische autoriteiten,
in een tijd dat er sprake was van genocidaal geweld?1

Antwoord 1

De dossiers van de BVD die worden genoemd in de berichtgeving van Argos en het Parool
bevatten onder meer informatie die de BVD in de jaren zestig en zeventig ontving dan
wel verstrekte aan een of meer westerse inlichtingen- en veiligheidsdiensten, waaronder
de CIA. De aard en de frequentie van de uitgewisselde informatie verschilt van geval
tot geval.

Zoals de AIVD stelde in een interview dat aan Argos ten behoeve van de uitzending
is gegeven, en dat ook in het Parool wordt aangehaald, kan uit de dossiers die de
AIVD heeft ingezien niet zonder meer worden geconcludeerd dat de BVD bijdroeg aan
de vervolging van, en de moord op politieke tegenstanders van het Indonesische bewind
in die jaren.

Daarbij teken ik aan dat informatie die tussen westerse inlichtingen- en veiligheidsdiensten
werd of wordt uitgewisseld door de ontvangende partij niet zonder toestemming van
de dienst die de informatie verstrekt met een derde partij (of land) mag worden gedeeld.
De BVD verstrekte, voor zover dossieronderzoek reikt, in de jaren zestig geen informatie
aan een Indonesische inlichtingen- of veiligheidsdienst.

Zoals in de berichtgeving ook aan de orde komt moeten de bedoelde BVDdossiers, en
de bedoelde uitwisseling van informatie met westerse inlichtingen- en veiligheidsdiensten
worden gezien tegen de achtergrond van de dreiging die tijdens de Koude Oorlog van
het communisme uitging voor de binnenlandse veiligheid.

Vraag 2

Deelt u de mening dat er grondig historisch onderzoek moet worden verricht naar alle
activiteiten van de BVD die de laatste tijd zijn onthuld in diverse publicaties, waar
ook eerdere Kamervragen over zijn gesteld? Zo nee, waarom niet?

Antwoord 2

Net als mijn ambtsvoorganger hecht ik grote waarde aan onafhankelijk en wetenschappelijk
onderzoek, ook naar de BVD. Het maatschappelijke belang hiervan is een belangrijke
reden voor de AIVD om in de afgelopen jaren vele tienduizenden dossiers over te brengen
naar het Nationaal Archief. Dit maakt grondig en gericht onderzoek mogelijk, en stelt
onderzoekers in staat de in de archiefstukken vervatte informatie in hun historische
context te plaatsen en hierover te publiceren.2

Zeer recent heeft de AIVD een historisch adviseur aangesteld. Tot diens taken behoort
het bevorderen van extern academisch onderzoek naar de geschiedenis van de AIVD en
zijn voorlopers, zodat anderen daarvan kennis kunnen nemen en de AIVD daar zo nodig
lering uit kan trekken.

Vraag 3

Kunt u uw reactie uiterlijk dinsdag 10 september aanstaande aan de Kamer sturen, met
het oog op het commissiedebat IVD-aangelegenheden van 11 september 2024?

Antwoord 3

Ja.