Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid White over de voorbereiding van de BES-eilanden op het orkaanseizoen

Antwoord van Staatssecretaris Szabó (Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties), mede
namens de Minister van Infrastructuur en Milieu (ontvangen 2 september 2024)

Vraag 1

Kent u het bericht «Orkaan Beryl in het Caribisch gebied»?1

Antwoord 1

Ja.

Vraag 2

Deelt u de verwachting van het KNMI dat er sprake kan zijn van «een ongekend actief
orkaanseizoen met twintig genaamde tropische stormen en negen orkanen waarvan vier
van de zware categorieën»? Zo nee, waarom niet?

Antwoord 2

Ja, dit komt voort uit onderzoek van onder andere het KNMI.

Vraag 3

Wat is de stand van zaken ten aanzien van de voorbereiding op orkanen op Bonaire,
Sint Eustatius, Saba, Curaçao, Aruba en Sint Maarten (de BES- en CAS-eilanden)?

Antwoord 3

Zowel de autonome landen (Aruba, Curaçao en Sint Maarten) als de openbare lichamen
(Bonaire, St. Eustatius en Saba) zijn zelf verantwoordelijk voor hun rampenbestrijding
en crisisbeheersing en dus ook de voorbereiding op orkanen. Echter, wanneer een orkaan
de eilanden raakt is -mede gelet op de kleinschaligheid en afhankelijkheid van de
eilanden- voorzienbaar dat er hulp en bijstand moet worden geboden om de eilanden
te ondersteunen. Alle direct betrokkenen, zowel in het Caribisch deel van het Koninkrijk
als in Den Haag, zijn alert en zijn zich bewust van het verhoogde risico.

Het KNMI staat in nauw contact met de BES-eilanden. Zo kunnen daar besluiten worden
genomen op basis van de meest actuele informatie. Potentiële risico’s worden zo vroeg
mogelijk geïdentificeerd en proactief met de eilanden gedeeld. De CAS-landen hebben
hun eigen météo-diensten. Informatie wordt wel onderling uitgewisseld.

Vraag 4

Deelt u de mening dat gezien de verwachting van het KNMI en het feit dat nooit eerder
een orkaan in de Atlantische Oceaan zo vroeg de vierde categorie bereikte als Beryl,
dat extra voorzorgsmaatregelen op de BES-eilanden nodig zijn om de gevolgen van dergelijke
orkanen te beperken? Zo ja, waarom en heeft of gaat u hierover contact opnemen met
de besturen van de BES- en CAS-eilanden? Zo nee, waarom niet?

Antwoord 4

De Staatssecretaris van Justitie en Veiligheid is verantwoordelijk voor het stelsel
van rampenbestrijding en crisisbeheersing in Caribisch Nederland.

De openbare lichamen en de Caribische landen binnen het Koninkrijk zijn op de hoogte
van de verwachting van het KNMI dat 2024 een zeer actief orkaanseizoen wordt. De openbare
lichamen en de Caribische landen zijn verantwoordelijk voor het nemen van maatregelen
ter voorbereiding op rampen zoals orkanen

De Staatssecretaris van Justitie en Veiligheid en ik werken gezamenlijk met de crisispartners,
waaronder de Caribische landen en openbare lichamen, aan het verder versterken van
de respons en de samenwerking tijdens een ramp of crisis in het Caribisch deel van
het Koninkrijk. Zo is onder meer voor de derde keer de Week van de Crisisbeheersing
in mei jl. georganiseerd waar concrete werkafspraken zijn gemaakt ter voorbereiding
op het orkaanseizoen. Dit heeft onder andere geleid tot de Tropical Cyclone Briefing
waarbij het KNMI de Rijkspartners, openbare lichamen en desgewenst de autonome Caribische
landen bijtijds brieft over gevaarlijke weersomstandigheden.

Vraag 5

Deelt u de mening dat de gevolgen van klimaatverandering, waaronder het opwarmende
wateroppervlakte, kunnen bijdragen aan steeds zwaardere en vaker voorkomede orkanen
in het Caribisch gebied? Zo nee, waarom niet?

Antwoord 5

Dit is een uitkomst uit onderzoek van onder andere het KNMI.

Vraag 6

Op welke manier wordt het risico van orkanen in de klimaatplannen met betrekking tot
Caribisch Nederland meegenomen? Wordt hierin ook risicomanagement, herstel en de onderlinge
afhankelijkheid van de eilanden met betrekking tot medische zorg, voedsel en brandstof
meegenomen?

Antwoord 6

De eilanden Bonaire, Sint Eustatius en Saba zijn gedurende 2024 bezig klimaatplannen
te ontwikkelen, zoals eerder aan de Kamer toegezegd. De klimaatplannen zullen ook
inzichtelijk moeten maken hoe om te gaan met een toename aan extreem weer, zoals orkanen.
Het Rijk ondersteunt de BES-eilanden met inzet van middelen en expertise. Zo is er
opdracht gegeven voor een feitenrelaas dat gebruikt kan worden als basis voor deze
klimaatplannen. In dit feitenrelaas zullen hierin de te verwachte effecten van de
klimaatverandering op de verschillende maatschappelijke en economische sectoren in
kaart worden gebracht. Hierbij worden ook relevante regionale effecten meegenomen.
Dit zal een basis vormen om te bepalen waar aanvullende maatregelen nodig zijn.

Vraag 7

Gaat u er voor zorgen dat uiterlijk eind 2024 de klimaatplannen voor het Caribisch
deel van het Koninkrijk gereed zijn en dat nog voor het orkaanseizoen van 2025 alle
benodigde maatregelen en de financiële middelen beschikbaar zijn? Zo ja, kunt u de
Kamer nog voor de behandeling van de begroting van Koninkrijksrelaties op de hoogte
stellen van de stand van zaken ten aanzien van de klimaatplannen op dat moment en
de dan getroffen en nog te treffen maatregelen? Zo nee, waarom niet?

Antwoord 7

Het orkaanseizoen start elk jaar op 1 juni. Voorafgaand hieraan worden alle voorbereidingen
getroffen en alle procedures herijkt. Dit staat los van de klimaatplannen, deze gaan
over de weerbaarheid tegen klimaatverandering vergroten op langere termijn.

De klimaatplannen voor Bonaire, Sint Eustatius en Saba worden geschreven door de openbare
lichamen met ondersteuning van het Rijk. Het Rijk zet uiteraard erop in om deze plannen
zo snel mogelijk gereed te hebben, maar heeft ook oog voor het capaciteitsvraagstuk
waar de openbare lichamen mee te maken hebben.

U wordt in het najaar geïnformeerd over de voortgang.