Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Van Kent over het nieuws dat minder milieucontroles plaatsvinden door personeelstekorten bij omgevingsdiensten

Antwoord van Staatssecretaris Jansen (Infrastructuur en Waterstaat) (ontvangen 27 augustus
2024)

Vraag 1

Wat is uw reactie op het nieuws dat omgevingsdiensten vanwege personeelstekorten niet
kunnen voldoen aan opdrachten die zij van regionale overheden krijgen?1

Antwoord 1

Ik ben bekend met dit nieuwsbericht en ik vind het zorgwekkend dat omgevingsdiensten
vanwege personeelstekorten niet kunnen voldoen aan de opdrachten die zij van regionale
overheden krijgen. Het waarborgen van een veilige en gezonde leefomgeving is van groot
belang, en voldoende personeel bij de omgevingsdiensten is essentieel om dit te kunnen
realiseren.

Vraag 2

Kunt u een overzicht geven van de personeelstekorten per omgevingsdienst en daarbij
aangeven hoeveel jaarlijks wordt uitgegeven aan de inhuur van externe medewerkers?

Antwoord 2

Omgevingsdienst NL deelt het beeld dat de omgevingsdiensten 5%-30% van het personeelsbestand
aan vacatures hebben open staan. Voor inhuur geldt dat de verschillen tussen omgevingsdiensten
variëren van 20% – 35% van de totale personeelskosten. In 2025 wordt het volgende
tweejaarlijkse onderzoek uitgevoerd wat een geactualiseerd inzicht geeft in de situatie
bij de omgevingsdiensten.

Vraag 3

Deelt u de mening dat goed uitgeruste milieu-inspectiediensten van essentieel belang
zijn voor een gezonde, veilige en schone leefomgeving?

Antwoord 3

Ja, ik erken het belang van een goed uitgeruste milieu-inspectiediensten voor een
gezonde, veilige en schone leefomgeving.

Vraag 4

Kunt u per omgevingsdienst aangeven hoeveel milieucontroles zijn blijven liggen of
onvolledig zijn uitgevoerd als gevolg van onderbezetting en/of het niet voldoen aan
de eigen kwaliteitseisen?

Antwoord 4

Uit het tweejaarlijkse onderzoek naar de kwaliteit van de uitvoering van VTH uit 2023
zijn er ongeveer 70.000 milieucontroles uitgevoerd in 2023. Het beeld van Omgevingsdienst
NL is dat enkele milieucontroles later worden uitgevoerd als gevolg van een tijdelijk
tekort aan medewerkers. Hierdoor komt de handhaving onder druk te staan. Ik beschik
niet over informatie over het exacte aantal milieucontroles dat per omgevingsdienst
is blijven liggen of onvolledig is uitgevoerd vanwege onderbezetting of het niet voldoen
aan de eigen kwaliteitseisen. Deze informatie wordt geregistreerd door de omgevingsdiensten
zelf, omdat zij verantwoordelijk zijn voor het monitoren van hun eigen prestaties
en het rapporteren hierover aan de bevoegde gezagen (provincies en gemeenten).

Vraag 5

Kunt u per omgevingsdienst aangeven in hoeverre hierdoor de omgevingsrisico’s zijn
toegenomen?

Antwoord 5

Het is niet mogelijk om per omgevingsdienst exact aan te geven of de omgevingsrisico's
zijn toegenomen en zo ja, in hoeverre dit het gevolg is van personeelstekorten. De
primaire verantwoordelijkheid voor het tegengaan van omgevingsrisico’s ligt bij bedrijven.
Waar klachten zijn, treedt de omgevingsdienst met extra prioriteit op. Toezichthouders
van omgevingsdiensten voeren op basis van een risicomodel reguliere (bedrijfs)controles
uit bij bedrijven.

Vraag 6

Wat heeft uw ministerie gedaan om de personeelstekorten bij de omgevingsdiensten in
te lopen?

Antwoord 6

De eigenaren en opdrachtgevers van de omgevingsdiensten (provincies en gemeenten)
zijn verantwoordelijk voor het op peil houden van de capaciteit bij de omgevingsdiensten.
Ik zie dat de huidige capaciteit van de omgevingsdiensten niet voldoende is en dat
de krappe arbeidsmarkt ook hier een aandachtspunt is. In aanvulling op acties van
het bevoegd gezag, lanceerde het interbestuurlijk programma VTH-stelsel dit jaar een
naamsbekendheidscampagne die doorloopt tot in 2025. Deze campagne is bedoeld om het
werk van omgevingsdiensten te promoten. Mijn departement heeft de afgelopen twee jaar
een Specifieke Uitkering beschikbaar gesteld aan omgevingsdiensten waarmee diverse
omgevingsdiensten regionale arbeidsmarktprojecten hebben uitgevoerd.

Vraag 7

Wat kunt u aanvullend doen om de personeelstekorten bij de omgevingsdiensten in te
lopen?

Antwoord 7

De naamsbekendheidscampagne in verband met de arbeidsmarkt is in maart 2024 van start
gegaan. Vanuit mijn departement bieden wij aanvullende ondersteuning door budget vrij
te maken om de campagne te kunnen herhalen na de looptijd van het IBP VTH. Mogelijk
komt er naast de online-campagne, die momenteel loopt, ook een fysieke campagne.

Vraag 8

Kunt u aangeven bij welke beroepsgroepen in ons stelsel van milieuhandhaving zich
de grootste personeelstekorten voordoen?

Antwoord 8

De situatie kan per omgevingsdienst verschillen, maar in grote lijnen zitten de grootste
knelpunten in een tekort aan vergunningverleners en specialisten. Bij specialisten
kunt u denken aan adviseurs voor lucht, geluid en externe veiligheid.

Vraag 9

Hebben de ingezette wervingscampagnes van de gezamenlijke omgevingsdiensten geleid
tot een toename in het aantal ingevulde vacatures?

Antwoord 9

De resultaten van individuele campagnes van omgevingsdiensten zijn mij niet bekend.
Ook de landelijke naambekendheiscampagne vanuit het IBP VTH registreert niet hoeveel
vacatures daadwerkelijk vervuld worden als rechtstreeks gevolg van de campagne. De
campagne is gericht op naams- en inhoudsbekendheid, niet op directe werving. Evaluatie
zal wel een indicatief beeld geven van de mate waarin omgevingsdiensten respons krijgen
op hun vacatures als uitkomst van de campagne «Omdat je staat voor je omgeving». Uitkomsten
zullen via de laatste IBP VTH voortgangsrapportage met de Kamer worden gedeeld.

Vraag 10

Kan uw ministerie bijdragen aan verdere werving voor banen bij omgevingsdiensten,
zoals het Ministerie van Defensie doet met voorlichting op onderwijsinstellingen en
het uitzenden van landelijke reclamecampagnes?

Antwoord 10

De situatie bij Defensie is van andere aard. In het VTH-domein zijn uiteindelijk de
gemeenten en provincies als bevoegd gezag verantwoordelijk voor het functioneren van
de omgevingsdiensten. Dat neemt niet weg dat ik dit onderwerp belangrijk vind. Er
is budget vrijgemaakt om de naamsbekendheidcampagne te kunnen herhalen na de looptijd
van het IBP VTH. Ook heb ik het voornemen om de versterking van Omgevingsdienst NL
te subsidiëren.

Vraag 11

Kunt u een overzicht geven van de maatregelen die vanuit uw ministerie zijn genomen
om het milieutoezicht te versterken sinds de publicatie van de kritische rapporten
van de Algemene Rekenkamer, de commissie-Van Aartsen en de Onderzoekraad voor Veiligheid?2
3
4

Antwoord 11

Met de Kamerbrief van 27 juni jl. heeft mijn voorganger de Kamer geïnformeerd over
de voortgang van de versterking van het VTH-stelsel5. Bijlage 1 bij die brief bevat de voortgangsrapportage IBP VTH waarin de aanbevelingen
van de commissie-Van Aartsen zijn uiteengezet in concrete acties en resultaten.

Vraag 12

Bent u bereid om alle vragen apart te beantwoorden?

Antwoord 12

Ja.