Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van de leden Omtzigt en Kahraman over Hongaarse voorzitterschap Europese Raad

Antwoord van Minister Veldkamp (Buitenlandse Zaken) (ontvangen 19 juli 2024).

Vraag 1

Heeft u kennis genomen van het bezoek van Minister-President Orban van Hongarije aan
Oekraïne bij president Zelensky, aan Rusland bij president Poetin en aan China bij
president Xi Jinping, terwijl hij namens Hongarije sinds 1 juli het roterend voorzitterschap
bekleedt van de Europese Unie?

Antwoord 1

Ja.

Vraag 2

Heeft u gezien dat hij het Europese voorzitterslogo gebruikt bij de filmpjes die Hongarije
hier zelf over publiceert? Hoe waardeert u het feit dat hij dat doet, terwijl deze
reizen duidelijk niet als voorzitter van de EU gemaakt zijn?

Antwoord 2

Het bezoek van premier Orbán aan president Poetin in Moskou ziet het kabinet als een
strikt bilaterale aangelegenheid en keuren wij af. Het roulerend voorzitterschap van
de Raad heeft geen bevoegdheden op het gebied van EU-extern beleid. Daarnaast is er
binnen de EU brede overeenstemming over de noodzaak van gezamenlijke diplomatieke
inspanningen om Rusland te isoleren. In gesprek gaan met Poetin gaat in tegen deze
lijn. Het kabinet hecht wel belang aan het open houden van het diplomatieke kanaal
met Rusland, maar dit geldt slechts voor noodzakelijk contact. Dat was met het bezoek
van premier Orbán niet het geval en is daarom kwalijk.

Vraag 3

Hoe verhouden deze reizen zich tot het Europees Veiligheid en Defensiebeleid?

Antwoord 3

De positie van de Europese Raad ten aanzien van steun aan Oekraïne en de aanpak van
Rusland is duidelijk, zoals ook vastgelegd in conclusies van de Europese Raad: Rusland
is de agressor, Oekraïne is het slachtoffer, zonder Oekraïne kunnen er geen discussies
over Oekraïne plaatsvinden. Nederland heeft deze positie ook binnen de EU uitgedragen.

Vraag 4

Welke landen en Europese instellingen hebben tot nu toe maatregelen genomen, zoals
een boycot van Hongaarse bijeenkomsten tijdens het voorzitterschap?

Antwoord 4

De Commissie heeft laten weten in het licht van de recente ontwikkelingen alleen op
hoogambtelijk niveau deel te nemen aan informele bijeenkomsten van de Raad die Hongarije
organiseert in het kader van het Hongaarse EU-voorzitterschap. Ook zal een bezoek
van het College van Commissarissen aan Hongarije geen doorgang vinden. Enkele lidstaten
hebben besloten niet op ministerieel niveau deel te nemen aan informele Raden in juli
in Boedapest. Voor een boycot van de informele Raad van Ministers van Buitenlandse
Zaken (Gymnich) en omzetting naar een gelijktijdige agendering van een formele Raad
in Brussel bestond deze week onvoldoende draagvlak onder lidstaten.

Vraag 5

Bent u bereid om samen met de landen in de vorige vraag op te trekken in hun boycot
van meetings in Hongarije en een duidelijk signaal af te geven aan president Orban
dat hij niet namens de Europese Unie handelt?

Antwoord 5

Het kabinet is geen voorstander van een algehele boycot van informele Raden. Ook onder
de lidstaten bestaat hiervoor geen breed draagvlak. De Nederlandse deelname wordt
van geval tot geval bekeken, mede in overleg met andere lidstaten. Die beslissing
wordt gemaakt op basis van de relevantie van het onderwerp, de agenda van de betreffende
bijeenkomst en de Nederlandse belangen die daarmee samenhangen. Het uitgangspunt hierbij
is dat verdere verdeeldheid in de EU voorkomen moet worden en we in gesprek moeten
blijven. Ook met Hongarije, juist om een duidelijke boodschap over te dragen.

Vraag 6

Herinnert u zich dat Patriarch Kirill van de Russisch Orthodoxe kerk niet op de sanctielijst
gekomen is van de Europese Unie in juni 2022 vanwege een Hongaars veto, maar dat hij
wel op de Britse sanctielijst lijst is gekomen en dat de Tsjechische regering unilaterale
sancties heeft afgekondigd?

Antwoord 6

Patriarch Kirill is door de EU niet op de sanctielijst geplaatst, maar is wel door
het VK en door Tsjechië op een nationale sanctielijst gezet.

Vraag 7

Bent u ervan op de hoogte dat zijn rechterhand metropoliet Hilarion kort daarna naar
Hongarije verhuisde en in ijltempo een Hongaars en dus EU paspoort kreeg, zoals de
in Rusland verboden Novaya Gazetta recent onthulde?1

Antwoord 7

Ja.

Vraag 8

Heeft handelen van HON afgelopen weken eenheid van EU richting RF ondermijnd.

Antwoord 8

De positie van de Europese Raad ten aanzien van steun aan Oekraïne en de aanpak van
Rusland is duidelijk, zoals ook vastgelegd in conclusies van de Europese Raad: Rusland
is de agressor, Oekraïne is het slachtoffer, zonder Oekraïne kunnen er geen discussies
over Oekraïne plaatsvinden. Inzet die tegengesteld is aan deze positie van de Raad,
is niet in het belang van de EU en niet in het belang van Oekraïne en schaadt de uniforme
Europese steun in woord en daad aan Oekraïne.

Vraag 9

Bent u bereid gevolgen te verbinden aan het handelen van de Hongaarse regering voor
de Permanent Structured Cooperation (PESCO) (defensie) en het Common Security and
Defence Policy (CSDP), aangezien Hongarije een geheel eigen lijn trekt in dit conflict?

Antwoord 9

Het kabinet heeft zich publiekelijk afkeurend uitgesproken over de betreffende bezoeken
van de Hongaarse premier Orbán en zich daarbij geschaard achter de voorzitter van
de Europese Raad, Charles Michel, die benadrukte dat het roulerend EU-voorzitterschap
geen bevoegdheid heeft met Rusland te spreken namens de EU en daarbij de positie van
de Raad ten aanzien van Oekraïne en Rusland herbevestigde. Nederland draagt deze positie
ook binnen de EU uit. Het kabinet blijft streven naar EU-eenheid en ziet geen specifieke
gevolgen op het gebied van PESCO- en GVDB-samenwerking.

Vraag 10

Kunt u deze vragen één voor één en binnen twee weken beantwoorden?

Antwoord 10

Ja.