Inbreng verslag schriftelijk overleg : Inbreng verslag van een schriftelijk overleg inzake o.a. verslag formele Energieraad van 30 mei 2024 (Kamerstuk 21501-33-1076)

De vaste commissie voor Economische Zaken en Klimaat heeft een aantal vragen en opmerkingen
aan de Minister van Klimaat en Groene Groei over de Geannoteerde Agenda Informele
Energieraad 15 en 16 juli 2024 (Kamerstuk 21 501-33, nr. 1076), Verslag formele Energieraad van 30 mei 2024 (Kamerstuk 21 501-33, nr. 1075) en Reactie op de motie van het lid Erkens over aangeven dat voor Nederland bij een
potentieel EU-klimaatdoel voor 2040 een stevig uitvoeringspakket randvoorwaardelijk
is (Kamerstuk 31 793, nr. 271).

De fungerend-voorzitter van de commissie,

Stoffer

Adjunct-griffier van de commissie,

Teske

Inhoudsopgave

I Vragen en opmerkingen vanuit de fracties

II Antwoord / Reactie van de Minister

I Vragen en opmerkingen vanuit de fracties

Vragen en opmerkingen van de leden van de GroenLinks-PvdA-Fractie

De leden van de GroenLinks-PvdA-fractie hebben met interesse kennisgenomen van de
stukken voor de informele Energieraad van 15 en 16 juli. Deze leden hebben hierover
nog enkele vragen.

De leden van de GroenLinks-PvdA-fractie vragen of de Minister van Klimaat en Groene
Groei gaat deelnemen aan de informele Energieraad van 15 en 16 juli. Indien zij deelneemt,
heeft zij dan een andere inzet dan haar voorganger? Deze leden vragen wat de Minister
als haar speerpunten ziet als het gaat om Europees klimaatbeleid. Kan de Minister
dit toelichten? Gaat zij zich net als haar voorganger in Europa hard maken voor het
afbouwen van fossiele subsidies?

De leden van de GroenLinks-PvdA-fractie vernemen graag hoe de Minister zich verhoudt
tot het EU-Klimaatdoel voor 2040. Houdt de Minister vast aan het doel om in 2040 90%
CO2-reductie gerealiseerd te hebben?

De leden van de GroenLinks-PvdA-fractie lezen in de brief over de uitvoering van het
EU-Klimaatdoel 2040 dat de voorganger van de Minister het van belang vond om in te
zetten op een gebalanceerde en kosteneffectieve bijdrage aan het 2040 doel van alle
lidstaten en sectoren. Dit is van belang omdat het maatschappelijk draagvlak onder
druk komt te staan indien de verdeling van inspanningen en kosten niet als rechtvaardig
wordt ervaren door burgers en bedrijven. Deze leden onderschrijven deze benadering
en hechten veel waarde aan klimaatrechtvaardigheid. Echter, zij zien hiervoor geen
acties terugkomen in de elementen van het uitvoeringspakket. Is de Minister van plan
om klimaatrechtvaardigheid en maatschappelijk draagvlak wel mee te nemen in de uitvoering
van het EU-Klimaatdoel 2040? Zo niet, waarom niet? Zo wel, op welke manieren is zij
van plan dit te doen? Kan zij klimaatrechtvaardigheid en het behouden en bevorderen
van maatschappelijk draagvlak meenemen in de update over het klimaatdoel in het najaar?

Vragen en opmerkingen van de leden van de NSC-Fractie

De leden van de NSC-fractie hebben met belangstelling kennisgenomen van de geagendeerde
stukken en hebben daarover enkele vragen.

De leden van de NSC-fractie lezen dat de Minister conform de motie-Erkens over aangeven
dat voor Nederland bij een potentieel EU-klimaatdoel voor 2040 een stevig uitvoeringspakket
randvoorwaardelijk is (Kamerstuk 31 793, nr. 257), een oproep zal doen om gezamenlijk te werken aan een uitvoeringsagenda ter versnelling
van de energietransitie, en aandacht vragen voor het wegnemen van belemmeringen voor
de uitvoering hiervan.

De leden van de NSC-fractie constateren dat de Minister spreekt van een versnelling
van de energietransitie, terwijl de motie-Erkens (Kamerstuk 31 793, nr. 257), waar de inzet van de Minister op ziet, spreekt van het oplossen van knelpunten
in de uitvoering, en verzoekt om een stevig uitvoeringspakket naar het smeden van
een coalitie van lidstaten die dit samen verder uitwerken. De leden van de NSC-fractie
vragen de Minister daarom om bij de Energieraad niet te spreken van een benodigde
versnelling van de energietransitie, maar van een benodigd gezamenlijk uitvoeringspakket,
dat de wettelijk vastgelegde klimaatdoelen haalbaar/uitvoerbaar maakt, en waardoor
de wettelijk vastgelegde doelen daadwerkelijk behaald zullen kunnen worden.

De leden van de NSC-fractie vragen de Minister naast de praktische uitvoerbaarheid
en het daadwerkelijk behalen van wettelijk vastgelegde klimaatdoelen, ook de betaalbaarheid
van de energietransitie te bevorderen, door de energieprijzen voor lagere en middeninkomens
in Nederland betaalbaar te houden. Het vast te stellen gezamenlijke uitvoeringspakket
mag niet leiden tot een energierekening die onbetaalbaar is voor laag- en middeninkomens.

De leden van de NSC-fractie vragen de Minister om van de gezamenlijk vast te stellen
uitvoeringsmaatregelen het verstoken van houtige biomassa uit te sluiten, waaronder
ook Bio-Energy with Carbon Capture Storage (BECCS). Het massaal inzetten van biomassa
in de Europese Unie als oplossing voor het klimaatprobleem draagt bij aan de vernietiging
van biodiversiteit en ecosystemen. De leden van de NSC-fractie achten dit onwenselijk.
Zij verzoeken de Minister hierop te reageren.

De leden van de NSC-fractie vragen of de Minister de strategie voor de inzet van Nederland
op het gebied van CCS, naar aanleiding van de motie Postma (Kamerstuk 31 793, nr.262), voorafgaand aan het commissiedebat over Carbon Capture & Storage (CCS) met de Tweede
Kamer kan delen?

De leden van de NSC-fractie constateren dat in de Oostende verklaring de North Seas
Energy Cooperation-landen (NSEC-landen) hebben afgesproken om 300 gigawatt (GW) aan
windenergie te realiseren in de Noordzee. Dit gaat een grote druk geven op natuur
en biodiversiteit, maar kan ook een kans zijn om biodiversiteit en visstanden te vergroten.
Nederland loopt voorop als het gaat om het bouwen van windmolens op een natuurversterkende
manier waarbij ook mitigerende maatregelen worden ingezet om schadelijke effecten
te verkleinen. Zoals bubbelschermen geluidswaarschuwingen en het stilzetten van de
molens bij vogelmigratie. Kan de Minister zich in NSEC verband inzetten om ecologische
tendercriteria zwaarwegend mee te laten nemen bij tenders op de gehele Noordzee?

De leden van de NSC-fractie menen dat harmonisatie binnen de Europese Unie van de
nettarieven en belastingtarieven op elektriciteit nodig is voor een eerlijk speelveld.
Deze leden zien echter dat een aantal landen grote kortingen geeft op nettarieven
of belastingtarieven en dat er daardoor sprake is van oneerlijk concurrentie tussen
lidstaten.

De leden van de NSC-fractie vragen of de Minister bereid is zich in te zetten voor
een gelijk speelveld wat betreft nettarieven en belastingtarieven op elektriciteit
binnen Europa. Wat voor positie en strategie neemt Nederland hierin? Gaat de Minister
zonder meer akkoord geven op maatregelen zoals bovenstaand? Wordt er een strategie
ingezet om het speelveld zo gelijk mogelijk te laten en geen uitzonderingen bij andere
landen toe te staan? Is de Minister van plan om nettarieven en belastingen te verlagen?
Heeft de Minister zicht op de uitzonderingen zoals bovenstaande die landen willen
indienen? Zo ja, kan de Minister deze delen?

De leden van de NSC-fractie constateren dat in de non-paper van Nederland over de
herziening van Leveringszekerheidsverordening 2017/1938 wordt verwezen naar de verschuiving
van afhankelijkheid van Russisch gas naar Liquefied natural gas-importen (LNG-importen)
en de volatiliteit van de mondiale LNG-markt. Voorts constateren deze leden dat PricewaterhouseCoopers
(PWC) in maart van dit jaar een rapport heeft opgesteld over de lange termijn benodigdheid
van LNG in Nederland.

De leden van de NSC-fractie vragen of de Minister bereid is, teneinde inzicht en grip
te krijgen op de afbouw van gas tot 2050 in het kader van de wettelijk vastgelegde
klimaatdoelen, om vanaf de begroting 2025 een meerjarenbegroting gasverbruik op te
nemen waaruit in elk geval blijkt hoeveel gas we voor het komende jaar/ jaren nodig
zullen hebben, hoe het staat met de («s zomers) opgebouwde gasvoorraden die 1 oktober
van elk/het lopende jaar tot 90% gevuld moeten zijn, waar het benodigde en opgeslagen
gas vandaan komt (NB: volgens Eurostat levert Rusland op dit moment levert nog altijd
17,3% van ons gas), wat de kosten van inkoop en opslag van het geïmporteerde gas zijn
en hoeveel gas uit de EU-voorraden in Nederland voor Nederland zelf bestemd is.

Vragen en opmerkingen van de leden van de D66-Fractie

De leden van de D66-fractie nemen kennis van de geannoteerde agenda voor de informele
Energieraad van 15 en 16 juli 2024 en hebben hierover nog enkele vragen.

De leden van de D66-fractie lezen dat Nederland aandacht zal vragen voor de achterblijvende
uitrol van warmtenetten in de gebouwde omgeving. In hoeverre speelt dit probleem ook
in andere lidstaten? Zijn er lessen die Nederland kan leren van andere landen? Is
Europese samenwerking nuttig bij de uitrol van warmtenetten en zo ja, in hoeverre
gebeurt dit al of kan dit verbeteren?

De leden van de D66-fractie lezen dat Nederland zal oproepen om de mogelijkheid van
versnelde vergunningenprocedures te onderzoeken. Deze leden vragen in hoeverre de
renewable go to-areas in Nederland reeds worden benut en of het aanwijzen van deze
gebieden zinvol is geweest in het versnellen van vergunningprocedures. Hoewel deze
leden de noodzaak inzien van het versnellen van vergunningenprocedures, schrikken
zij van de inzet van Nederland om tijdelijke natuurverslechtering toe te staan om
zo vergunningenprocedures te versnellen.

De leden van de D66-fractie zien dat de natuur in Nederland onder grote druk staat
en dat verdere verslechtering, ook tijdelijk, ongewenst is. Zij zien hierin een glijdende
schaal. Hoe ziet de Minister het in de praktijk voor zich dat de natuur tijdelijk
mag verslechteren en op lange termijn netto verbetert? Erkent de Minister dat de natuur
nog te vaak het onderspit delft tegenover andere belangen? Waarom stelt de Minister
dat de natuur pas op lange termijn, en niet op korte termijn, al netto moet verbeteren?
Waarom denkt de Minister dat dit een kansrijke route is, gezien het oordeel van de
rechter over het Programma Aanpak Stikstof (PAS), dat een soortgelijke aanpak hanteerde?
Erkent de Minister dat het toestaan van natuurverslechtering laat zien dat het Nederlandse
natuurherstelbeleid nog steeds ondermaats is? Erkent de Minister dat natuurherstel
en -verbetering altijd de voorkeur zou moeten hebben boven het toestaan van natuurverslechtering?

De leden van de D66-fractie lezen dat Nederland inzet op wijziging van de Europese
netwerkcodes. Kan de Minister een overzicht geven van de Europese netwerkcodes die
Nederland graag zou willen wijzigen, inclusief de gewenste wijziging?

De leden van de D66-fractie wensen tot slot de nieuwe Minister een voorspoedige eerste
Energieraad toe.

Vragen en opmerkingen van de leden van de SGP-Fractie

De leden van de SGP-fractie hebben een vraag over de verplichtingen voor industrieel
gebruik van groene waterstof via de RenewableEnergy Directive (RED-III). Deze verplichtingen
hebben potentieel grote gevolgen omdat de onrendabele top van groene waterstof groot
is en fabrieken voor de productie van ammoniak(meststoffen) omgebouwd moeten worden.
Is de veronderstelling juist dat een consultatie/onderzoek loopt naar de gevolgen
van RED-III voor de verschillende ketens? Deze leden horen graag wat de stand van
zaken is. Deze leden hebben ook begrepen dat de Europese Commissie bezig is met een
nieuwe gedelegeerde handeling met betrekking tot eventuele uitzonderingen op de genoemde
verplichtingen. Is deze veronderstelling juist? Deze leden constateren dat in overweging
63 van de RED-richtlijn wordt aangegeven dat erkend moet worden dat de genoemde verplichting
problemen zou kunnen opleveren voor bepaalde bestaande geïntegreerde productie-installaties
voor ammoniak. In hoeverre is/komt er ruimte voor uitzonderingen op de genoemde verplichtingen
om de gevolgen te beperken? Gaat Nederland hierop inzetten en gebruik van maken?

II Antwoord / Reactie van de Minister