Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Tuinman over het artikel 'Kiew ruft Ukrainer aus dem Ausland zurück und erwartetUnterstützung – doch die Bundesregierung spielt auf Zeit'

Antwoord van Minister Bruins Slot (Buitenlandse Zaken), mede namens de Staatssecretaris
van Justitie en Veiligheid (ontvangen 21 juni 2024).

Vraag 1

Onderschrijft u de kern van het artikel, namelijk dat twee jaar lang vele Oekraïners
non-stop aan het front hebben gevochten – zonder vakantie en rust, terwijl er elke
dag doden vallen en daarom het Oekraïense leger dringend aflossing van de huidige
soldaten nodig heeft om de verliezen te compenseren, de troepen te ontlasten en de
strijd tegen het agressieve Rusland voort te zetten?1

Antwoord 1

Ja. Het is duidelijk dat door de niet aflatende Russische agressie in Oekraïne de
Oekraïense strijdkrachten aan het brede front onder grote druk staan. In algemene
zin is aflossing van troepen van belang voor het voortzettingsvermogen van het Oekraïense
leger.

Vraag 2

Wat vindt u van het Oekraïense initiatief dat mannen tussen de 18 en 60 jaar geen
papieren meer kunnen krijgen bij Oekraïense ambassades in het buitenland, waaronder
Nederland, en de consulaire dienst is opgeheven?

Antwoord 2

Er bestaat onder internationaal recht geen verplichting voor een staat om consulaire
bijstand te verlenen. Er bestaat op grond van internationaal recht ook geen onverkort
recht op consulaire bijstand. Het is – net als aan alle landen – aan Oekraïne zelf
of en in welke mate zij consulaire dienstverlening aan Oekraïense onderdanen verlenen.
Daarin is Nederland geen partij. Oekraïne kent, net als Nederland en enkele andere
EU-landen, geen wettelijk recht op consulaire bescherming.

Vraag 3

Is Nederland benaderd, geconsulteerd of op de hoogte gesteld van dit Oekraïense initiatief?
Zo ja, wanneer en kunt u de inhoud met de Kamer delen?

Antwoord 3

Ja, Nederland is op 23 april 2024 door de Oekraïense ambassade ingelicht over de (tijdelijke)
schorsing van de consulaire dienstverlening voor mannen tussen de 18 en 60 jaar. De
ontvangen aankondiging van dit Oekraïense initiatief kan worden geraadpleegd via:
https://netherlands.mfa.gov.ua/en/news/consular-services-offered-male-c….

Vraag 4

Voeren u of uw ambtenaren gesprekken met de Oekraïense ambassade in Nederland over
deze Oekraïense wet en wat is daarin de positie van Nederland?2

Antwoord 4

Ja, er is doorlopend contact met de Oekraïense ambassade, waaronder over de betreffende
mobilisatiewetgeving. Zoals hierboven gesteld is het een besluit dat primair ligt
bij de Oekraïense overheid. Implicaties voor de Oekraïense populatie in Nederland
worden door het Ministerie van Justitie en Veiligheid samen met andere betrokken departementen
in kaart gebracht.

Vraag 5

Klopt het – in het geval Nederland aandringt op het voldoen aan de paspoortvereiste
– dat Oekraïense mannen hun documenten thuis moeten vernieuwen, zij anders illegaal
in Nederland verblijven, met tot gevolg dat zij in Oekraïne zich moeten laten registreren
bij een militair rekruteringsbureau?

Antwoord 5

Nee. Wanneer een Oekraïense man geen geldig identiteitsdocument in zijn bezit heeft,
is daarmee geen sprake van illegaal verblijf in Nederland. Oekraïners met een verlopen
identiteitsbewijs mogen worden ingeschreven in de Basisregistratie Personen (BRP).3 Als de IND heeft vastgesteld dat een ontheemde aan de voorwaarden van de Richtlijn
Tijdelijke Bescherming (RTB) voldoet, is er recht op tijdelijke bescherming onder
deze richtlijn in Nederland en wordt een sticker op een inlegvel of een O-document
verstrekt aan de ontheemde. Met een sticker of O-document kan de ontheemde aantonen
dat hij recht heeft op bescherming onder de RTB. Als een vreemdeling op geen enkele
wijze zijn identiteit kenbaar kan maken, is er de mogelijkheid asiel aan te vragen.
In het kader van die procedure wordt bezien of gestelde identiteit en nationaliteit
aannemelijk/geloofwaardig is. Gedurende de lopende asielprocedure is sprake van procedureel
rechtmatig verblijf in Nederland.

Vraag 6

Wat vindt u van het standpunt van de Oekraïense ambassadeur in Nederland dat Oekraïense
mannen hun land horen te verdedigen en dat hij aangeeft dat de Oekraïense regering
graag wil meewerken en meepraten over manieren om hun burgers terug naar huis te laten
gaan?4

Antwoord 6

Het staat de ambassadeur vrij om dergelijke uitspraken te doen. En het is positief
dat hij wil meepraten over manieren om Oekraïners die naar huis willen te helpen bij
hun terugkeer.

Er is geen sprake van gedwongen terugkeer. Ontheemden uit Oekraïne die vrijwillig
willen terugkeren, kunnen een beroep doen op de Dienst Terugkeer en Vertrek (DT&V)
voor terugkeerondersteuning hierbij.

Vraag 7

Kunt u de vragen een voor een beantwoorden alvorens het commissiedebat Raad Buitenlandse
Zaken (RBZ) van 22 mei 2024?

Antwoord 7

De vragen zijn zo spoedig mogelijk beantwoord.